γράφει η Έλια Ζερβού - 11 02 2017

Δεν ήθελα να δημοσιεύσω το σκάνδαλο της ΑΕΠΙ.
Δεν πήγαιναν τα χέρια μου, δεν ήθελα να το σκέφτομαι, δεν ήθελα να παραδεχτώ αυτή την αλήθεια.

Ως στιχουργός και μέλος της ΑΕΠΙ εδώ και 24 χρόνια, και ως πολίτης αυτής της χώρας όλη μου τη ζωή, θυμάμαι την ΑΕΠΙ όταν πρωτοξεκίνησε κάπου στο 1992, σε μια «τρύπα» στη Χαριλάου Τρικούπη, εκεί που σήμερα έχει το γραφείο της μια δικηγόρος της εταιρίας.

Για όσους δεν γνωρίζουν τι είναι η ΑΕΠΙ, να τους πω με λίγα λόγια πως είναι εταιρία πνευματικής ιδιοκτησίας, μια ιδιωτική εταιρία που ανέλαβε να εκπροσωπήσει όλους τους δημιουργούς της μουσικής στην Ελλάδα, συνθέτες και στιχουργούς, περισυλλέγοντας τα χρήματα από τις δημόσιες εκτελέσεις των έργων τους στο ραδιόφωνο, στην τηλεόραση, στις συναυλίες, στα καφέ, τα εστιατόρια, τα μπαρ, κ.λ.π.

Με ένα ποσοστό 20% επί των κερδών, η ΑΕΠΙ αναλάμβανε να στέλνει ανθρώπους  να ελέγχουν πού εκτελούνται δημόσια τα μουσικά έργα κάθε δημιουργού, ώστε να επωφελούνται και εκείνοι από τα πιθανά κέρδη της δημόσιας εκτέλεσης των έργων τους σε κάποιο χώρο.

Λογικό ήταν και είναι: όταν ένας τραγουδιστής ερμηνεύει το τραγούδι σου σε μια συναυλία, δικαιούσαι ένα ποσοστό κέρδους κάθε φορά που το κάνει, δεδομένου πως κάθε φορά και αυτός πληρώνεται. Χωρίς τα τραγούδια των δημιουργών, ούτε συναυλίες υπάρχουν, ούτε νυχτερινά κέντρα, ούτε ραδιόφωνα, ούτε μπαράκια με ηχεία να παίζουν μουσική.

Υπήρξαν πολλοί που στάθηκαν αντίθετοι με αυτή τη λογική, αλλά όλοι ήταν φροντιστές της τσέπης τους. Μαγαζάτορες και ραδιόφωνα και δισκογραφικές, που δεν ήθελαν να δίνουν μισό σεντς στους δημιουργούς τραγουδιών, παρότι χωρίς τα τραγούδια μας όλοι αυτοί θα ήταν κυριολεκτικά…μουγκοί!

Εκτός και αν είσαι διάσημος δημιουργός ώστε να πληρώνεσαι για να παραδώσεις 10 τραγούδια σε κάποιον καλλιτέχνη, όλοι οι υπόλοιποι δημιουργοί πληρώνονται μόνο από όσα ανέφερα παραπάνω.

Ε, δεν γίνεται να βγάζει μεροκάματο κάθε τραγουδιστής, παραγωγός συναυλιών και ιδιοκτήτης καφέ ή μπαρ, με το έργο σου κι εσύ να μην παίρνεις φράγκο, να δουλεύεις δηλαδή, να εμπνέεσαι, για την ψυχή της μάνας σου.

Έτσι λοιπόν, ως στιχουργός έγινα κι εγώ μέλος της ΑΕΠΙ το 1993 για μια συμμετοχή μου  -την πρώτη μου δουλειά- σε έναν δίσκο του Λαυρέντη Μαχαιρίτσα.

Και όταν πρωτοπληρώθηκα, το 1993 όπως λέω, για αυτή την πρώτη μου δουλειά, πήρα εκκαθάριση εξαμήνου σχεδόν 1 εκατομμύριο δραχμές.

Γιατί τότε η ΑΕΠΙ ήταν μια τρύπα, ήταν ένα επιχειρηματικό αγνό μωρό, γεννημένο στο κεφάλι κάποιου «ιδεολόγου» καλλιτέχνη, που είπε πως και το δίκαιο θα ορίσει και μια ευπρεπή εταιρία θα ιδρύσει.


Όσοι θυμούνται την ΑΕΠΙ από τότε, θα θυμούνται και την υπέροχη Μαρί, την υπεύθυνη της απόδοσης των δικαιωμάτων στους δημιουργούς.

Η Μαρί όταν μας έδινε τις επιταγές, ήταν πιο χαρούμενη από μας.

Εκεί, στριμωγμένη στο γραφειάκι της Τρικούπη, με τις τζαμαρίες γύρω-γύρω.

Κάθε φορά που έβγαινε στην αγορά ένα ή και περισσότερα τραγούδια μας, οι δημιουργοί το δηλώναμε στην ΑΕΠΙ, υπογράφαμε και η ΑΕΠΙ αναλάμβανε να κυνηγάει τα κέρδη μας.

Τα οποία ήταν πολλά. Πολλά και όχι άδικα, αν σκεφτείτε πως εγώ π.χ. έπαιρνα χρήματα ακόμα και από την εκτέλεση τραγουδιών μου σε συναυλίες στη Ν. Υόρκη, σε ραδιόφωνα της ομογένειας, σε κάθε σημείο της Αμερικής, της Αυστραλίας, της Ευρώπης, της Ασίας.


Κέρδη που λίγο-λίγο άρχισαν να μειώνονται για ανεξήγητο λόγο.


Και τι σύμπτωση, όλα ξεκίνησαν την ημέρα που έμαθα πως η αγαπημένη μας Μαρί πέθανε ξαφνικά από μια απλή ωτίτιδα! Σαν αυτό το "ξαφνικά" που στοίχειωσε τη ζωή μας σήμερα.

Όλα άλλαξαν με τον θάνατο της Μαρί, που για μένα συμβολίζει τον θάνατο της αγνής ΑΕΠΙ, τον θάνατο μιας εποχής ψεύτικης, μα τόσο όμορφης για να΄ναι αληθινή σε αυτή τη χώρα.

Μόλις βρέθηκα στα καινούργια γραφεία της ΑΕΠΙ στο Μαρούσι, σε ένα τεράστιο, κακάσχημο και ογκώδες ιδιόκτητο κτίριο, με ζώσανε τα φίδια.

Πού βρέθηκαν τόσα λεφτά για τέτοιο κτίριο; Ποιος πληρώνει τρεις Μαρί, στη θέση της Μαρί;

Θα μου πείτε, οι δημιουργοί πολλαπλασιάστηκαν, οι ανάγκες ήταν περισσότερες, τα κέρδη παρομοίως, αλλά και πάλι, τέτοια χλιδή και σπατάλη, δεν μου άρεσε, κάτι τσίναγε μέσα μου.

Ο καιρός περνούσε, είχαμε φτάσει στο 2005, τα κέρδη για τους δημιουργούς ήταν όλο και λιγότερα, αλλά η ΑΕΠΙ μεγάλωνε.

Δίπλα στο τεράστιο κτίριο, ξεφύτρωσε άλλο ένα! Το ίδιο ογκώδες και άσχημο.

Όσο για τις νέες «Μαρί», είχανε γίνει δεκάδες.

Μιλιούνια δούλευαν πια στην ΑΕΠΙ, πιτσιρίκες 20 και 25 ετών, διορισμένες όλες με μπάρμπα στην Κορώνη, η μια να σου δίνει το χαρτί, η άλλη το στυλό να υπογράψεις, η τρίτη να σου κόβει την απόδειξη και η τέταρτη να σου δίνει τα λεφτά. Που ήταν όλο και πιο λίγα, κι ας είχες πλέον γράψει άλλα 25 τραγούδια παραπάνω από την πρώτη σου φορά που πήρες το εκατομμύριο!


Η ΑΕΠΙ δεν ήταν πια αυτό που υπήρξε στην αρχή. Φαινόταν ακόμα και στον τρόπο διανομής των δικαιωμάτων.

Περίμενες στην ουρά να φωνάξουν το όνομά σου για να πληρωθείς, εκτός και αν έμπαινε στο κτίριο η Εύη Δρούτσα ή ο Γιώργος Θεοφάνους, που εκτός σειράς, έμπαιναν στο γραφείο να πληρωθούν.


Και φτάσαμε στον καιρό της κρίσης.

Οι «Μαρί» της ΑΕΠΙ άρχισαν κάπως να λιγοστεύουν, αλλά κυρίως λιγόστευαν τα κέρδη που σου έδιναν: «Η τάδε, η τάδε και η τάδε δισκογραφική, δεν πληρώνουν δικαιώματα. Οι μαγαζάτορες δεν πληρώνουν, τα μαγαζιά κλείνουν…Πάρε 100-200 ευρώ και πες κι ευχαριστώ».


Τα έπαιρνες και έλεγες ευχαριστώ; Δεν έλεγες. Εμένα πάλι κάτι με έτρωγε.

Σκεφτόμουν πως δεν γίνεται να συντηρούν τόσες εκατοντάδες υπαλλήλους και δυο υπερκτήρια, αναλογικά με τα πεσμένα κέρδη που μας έδιναν.


Πού έβρισκαν τα λεφτά; Γιατί η ρεσεψιονίστ όσο περίμενα είχε παραγγείλει το μισό μαγαζί με delivery να φάει, κι εγώ περίμενα 200 ψωροευρώ για 6 μήνες πνευματικών δικαιωμάτων;

Ναι, έτσι απλά και «πονηρά» σκεφτόμουν, όσο περίμενα να εισπράξω την ελεημοσύνη που μας έδινε πια η ΑΕΠΙ.

Ελεημοσύνη φαινόταν, έτσι μας έδιναν τα κέρδη μας, τα οποία αν και μισερά επειδή "δεν πλήρωναν οι διάφοροι"  -κι άντε ψάξτο!-, δεν έκαναν την ΑΕΠΙ να μας πει μια φορά «από σήμερα θα σας παρακρατώ το 10% κι όχι το 20».


Και ήρθε η μέρα που χρειάστηκε να πληρώσω ιατρικά έξοδα και δεν είχα και ζήτησα δάνειο στην ΑΕΠΙ 150 ολόκληρα ευρώ. Είπα να τα πάρω προκαταβολικά, πριν πληρωθώ για εξάμηνο.

Δεν θα ξεχάσω τη διευθύντρια του οικονομικού τμήματος που μου είπε «δεν στα δίνουμε γιατί δεν ξέρουμε αν θα πληρωθείς 150 ευρώ για εξάμηνο».

Της είπα να τα παρακρατήσουν και από το μεθεπόμενο εξάμηνο. Ήταν ανένδοτη.

Και προσβλητική. Σε μένα, που 20 χρόνια αποτελούσα ένα λιθαράκι για τη θέση της και τη δουλειά της.

Όπως και της το είπα: «Αν δεν υπήρχα εγώ και όλοι μου οι συνάδελφοι, εσύ δεν θα υπήρχες».

Σηκώθηκε κι έφυγε νευριασμένη από το γραφείο της. Μου γύρισε την πλάτη...


Για όλα τα παραπάνω, όταν ξεκίνησε ο κρατικός έλεγχος στην ΑΕΠΙ (να΄ναι καλά το μνημόνιο που επέβαλλε να ξεσκονιστεί και η Ανώνυμη Εταιρία Πνευματικής Ιδιοκτησίας) και η ΑΕΠΙ έστειλε email σε όλους τους δημιουργούς ζητώντας μας να υπογράψουμε αντίθετοι με τον κρατικό ταμειακό έλεγχο, γιατί δήθεν, το κράτος θα αποκτούσε έλεγχο και στα δικά μας έσοδα, εγώ τους απάντησα πως όχι μόνο δεν θα υπογράψω το κωλόχαρτό τους, αλλά είμαι και με το κράτος.


Ευτυχώς, το ίδιο έκαναν και πολλοί συνάδελφοι.


Κι ύστερα ήρθαν οι φήμες πως η ΑΕΠΙ κλείνει, η ΑΕΠΙ πάει στην Κύπρο,  η ΑΕΠΙ μένει τελικά εδώ κι εγώ πληρώθηκα τελευταία φορά, 35 ευρώ συν ΦΠΑ, με 1 ένσημο το μήνα, πλήρως ανασφάλιστη!


Και βγαίνει προχθές το πόρισμα του ελέγχου της ΑΕΠΙ και μαθαίνω αυτά που υποπτευόμουν, πως ο διευθύνων σύμβουλος της ΑΕΠΙ έπαιρνε μισθό 52.000 ευρώ το μήνα, πως διορισμένος συγγενής του ως σύμβουλος έπαιρνε 440.000 το χρόνο, πως η εταιρία έφαγε 42 εκατομμύρια ευρώ από δικαιώματα δημιουργών, πως τα μέλη του ΔΣ έπαιρναν θαλασσοδάνεια χιλιάδων ευρώ από την ΑΕΠΙ, με 2% τόκο, όταν εμένα μου αρνήθηκαν 150 ευρώ για να πληρώσω τον γιατρό μου.

Όσα λέω για τις αποκαλύψεις της ΑΕΠΙ των λαμογιών, διαβάστε τα εδώ.

Εγώ δεν μπορώ να τα αναδημοσιεύσω. Αρνούμαι. Πονάω, ντρέπομαι, δεν ξέρω.

Θα μείνω με τη γλύκα και την πίκρα της ανάμνησης μιας αγνής «Μαρί» που έφυγε τόσο άδικα, όσο και η γλυκιά ζωή σε αυτή τη χώρα που έκρυψε για λίγα χρόνια τη διαφθορά και τη σαπίλα της, κάτω από το χαλί των αισιόδοξων 90’s.


ΥΓ. Ο Διονύσης Τσακνής, σημερινός διευθυντής της ΕΡΤ, ήταν για χρόνια, πολλά χρόνια, μέλος του ΔΣ. της ΑΕΠΙ. Ας μας πει κάτι για το θέμα...

πηγή