Στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών έμπειροι διπλωμάτες εκτιμούν ότι η κλιμάκωση της έντασης που επιχειρεί η τουρκική πλευρά με την πραγματοποίηση ερευνών στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη μπορεί να αποτελεί την πρόβα ανάλογων κινήσεων εντός της ελληνικής ΑΟΖ, στην περιοχή νότια του Καστελόριζου...
Η θορυβώδης εμφάνιση του γραμματίου των εκκρεμοτήτων στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, το οποίο κρατάει στα χέρια της η Άγκυρα, προκαλεί ανησυχία στην Αθήνα, καθώς γίνεται σαφές ότι η Τουρκία έχει μπει στον πειρασμό να δοκιμάσει τα όρια των ελληνικών αδυναμιών.
Στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών έμπειροι διπλωμάτες εκτιμούν ότι η κλιμάκωση της έντασης που επιχειρεί η τουρκική πλευρά με την πραγματοποίηση ερευνών στην κυπριακή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη μπορεί να αποτελεί την πρόβα ανάλογων κινήσεων εντός της ελληνικής ΑΟΖ, στην περιοχή νότια του Καστελόριζου...


Άλλωστε από τις αρχές του περασμένου Οκτωβρίου οι κινήσεις της Τουρκίας είναι ενδεικτικές των προθέσεών της να υπενθυμίσει τις μονομερείς διεκδικήσεις της (τις οποίες στην πράξη έχει καταφέρει να μετατρέψει σε ελληνοτουρκικές διαφορές) σε όλο το εύρος των ελληνοτουρκικών θαλάσσιων συνόρων. Στο πλαίσιο αυτών των τουρκικών υπενθυμίσεων, μόνο τον τελευταίο μήνα είχαμε:

• «Παρεκούμβηση» ελληνικού αλιευτικού από τουρκική ακταιωρό και εκδίωξή του από περιοχή κοντά στη νησίδα Λαδοξέρα στο Βόρειο Αιγαίο, νότια της Αλεξανδρούπολης.

• Μια ακόμη επιδεικτική πλεύση τουρκικού πολεμικού από τα στενά του Καφηρέα (μεταξύ Εύβοιας και Άνδρου) στο πλαίσιο των τακτικών τουρκικών ελέγχων των ελληνικών αντανακλαστικών και επιχειρησιακών δυνατοτήτων.

• Πτήσεις τουρκικών μαχητικών βορειανατολικά της Λέσβου, σε θαλάσσια περιοχή που από το 1974 η τουρκική κυβέρνηση έχει «οικοπεδοποιήσει» και παραδώσει προς έρευνα και εκμετάλλευση στην τουρκική εταιρεία πετρελαίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι αυτή η έμπρακτη αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας βορειοανατολικά της Λέσβου αποτέλεσε την αφετηρία της πολιτικής τής δημιουργίας γκρίζων ζωνών στο Αιγαίο, την οποία με συνέπεια ακολουθεί έκτοτε η Άγκυρα.

• Συνεχείς πτήσεις σε νησίδες του συμπλέγματος των Δωδεκανήσων, εντός του ελληνικού εναέριου χώρου, προκειμένου να γίνει η υπενθύμιση των τουρκικών απόψεων, όπως αυτές διατυπώθηκαν κατά την κρίση των Ιμίων, ότι «υπάρχουν νησιά, νησίδες και βραχονησίδες στο Αιγαίο των οποίων η κυριαρχία δεν διευκρινίζεται από τις συνθήκες».

• Και τέλος, ως... προπομπός του πρωθυπουργού της Τουρκίας Αχμέτ Νταβούτογλου, που θα έρθει στην Αθήνα στις 5-6 Δεκεμβρίου, είχαμε χθες Τετάρτη τουρκικά μαχητικά να κυνηγούν ελληνικό αεροσκάφος της υπηρεσίας πολιτικής αεροπορίας από τα Ψαρά μέχρι τη Μύκονο και τις εικονικές αερομαχίες που ακολούθησαν με την αναχαίτισή τους από ελληνικά μαχητικά!

Εν τω μεταξύ, ενόσω οι τουρκικές δυνάμεις δοκίμαζαν τις αντοχές και τις επιχειρησιακές δυνατότητες των ελληνικών, το τουρκικό ερευνητικό πλοίο «Μπαρμπαρός» με τη συνοδεία πολεμικών ξεκίνησε τις βόλτες του στην κυπριακή ΑΟΖ, οι οποίες συνεχίζονται...


Προκλήσεις και αδυναμία

Είναι φανερό από τις γενικότερες εξελίξεις των τελευταίων χρόνων (διάλυση της Λιβύης, πολιτικές ανακατατάξεις στην Αίγυπτο, εμφύλιος στη Συρία, εμφάνιση του Ισλαμικού Κράτους) ότι η Ελλάδα βρίσκεται ήδη αντιμέτωπη με τη γεωπολιτική πρόκληση, η οποία προκύπτει από τις τεκτονικές ανακατατάξεις στην περιοχή.

Πέρα από τις ευκαιρίες που ενδεχομένως προκύπτουν από τις γεωπολιτικές ανακατατάξεις που έχουν πυροδοτηθεί και από την ανακάλυψη (ή την προσδοκία ανακάλυψης) ενεργειακών κοιτασμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο, η Ελλάδα έχει να αντιμετωπίσει εξαιρετικά μεγάλους κινδύνους που σχετίζονται με την κυριαρχία της στα νοτιοανατολικά της όρια, τα οποία καθορίζονται από την ύπαρξη του Καστελόριζου.

Φανερό επίσης είναι ότι η κυβέρνηση τρέχει να καλύψει τον χρόνο που άφησε να κυλήσει παρακολουθώντας τις προσπάθειες της Τουρκίας να οικοδομήσει δικαιώματα στην περιοχή. Ολοφάνερη είναι, τέλος, η αγωνία του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης, που έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται (δες αναλυτικά στη σελίδα 11 τις αναφορές Τσίπρα στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής) ότι τα εθνικά θέματα (και προβλήματα) δεν ξορκίζονται με ιδεολογικού / ηθικού τύπου προσεγγίσεις, αλλά αντιμετωπίζονται με ρεαλιστικό σχεδιασμό...

Η γεωπολιτική πρόκληση που αντιμετωπίζει η χώρα συντίθεται από:

• Την καταφανή οικονομική αδυναμία της, η οποία υπονομεύει το φρόνημα, την κοινωνική συνοχή και τις αποτρεπτικές δυνατότητες στο στρατιωτικό επίπεδο.

• Την ενεργοποίηση τεράστιων συμφερόντων (κρατικών και ιδιωτικών) στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Μεσογείου για τη διανομή των αποδεδειγμένων ενεργειακών πόρων στην κυπριακή ΑΟΖ και των πιθανολογούμενων στην ελληνική – εφόσον Κρήτη, Κάρπαθος, Ρόδος και Καστελόριζο έχουν δικαιώματα σε ΑΟΖ...

• Την έξαρση της τουρκικής επιθετικής τακτικής για τη διεκδίκηση μεριδίου στην κυπριακή ΑΟΖ και την ξεκάθαρη αμφισβήτηση της ελληνικής κυριαρχίας στη θαλάσσια περιοχή που ορίζεται ανατολικά της Κρήτης, της Καρπάθου, της Ρόδου και νότια του Καστελόριζου.

Μέθοδος και αδράνεια

Το σκηνικό της κρίσης με την οποία είναι αντιμέτωπη η Ελλάδα στήνεται μεθοδικά εδώ και χρόνια από την Άγκυρα, η οποία εκμεταλλεύεται την αδυναμία και την αδράνεια των ελληνικών κυβερνήσεων.

• Τον Νοέμβριο του 2008 η Τουρκία διεξήγαγε έρευνες στην περιοχή ανοικτά του Καστελόριζου με το νορβηγικό πλωτό ερευνητικό σκάφος «Malene Ostervold». Εδώ θα πρέπει παρενθετικά να σημειώσουμε ότι οι Νορβηγοί θεωρούνται παγκοσμίως ειδήμονες σε θαλάσσιες έρευνες για εξεύρεση πετρελαίου.

• Το καλοκαίρι του 2009 η Τουρκία ανακοίνωσε πως προγραμματίζει να πραγματοποιήσει και νέες έρευνες στη θαλάσσια περιοχή του Καστελόριζου.

• Τον Απρίλιο του 2012 και μέσα στην προεκλογική περίοδο στην τουρκική Εφημερίδα της Κυβερνήσεως δημοσιεύτηκαν οι χάρτες περιοχών εντός της ελληνικής ΑΟΖ στα ανατολικά Κρήτης - Καρπάθου - Ρόδου και νότια του Καστελόριζου. Αυτές τις περιοχές η τουρκική κυβέρνηση τις παραχωρεί για έρευνα και εκμετάλλευση στην τουρκική εταιρεία πετρελαίου. Αξίζει να σημειωθεί ότι τότε, το 2012, καμία πολιτική δύναμη, δηλαδή Νέα Δημοκρατία, ΠΑΣΟΚ, ΣΥΡΙΖΑ, ΚΚΕ, ΛΑΟΣ κ.λπ., δεν μπήκε στον κόπο να ασχοληθεί με το θέμα.

Αυτή η περίεργη αφωνία των ελληνικών πολιτικών δυνάμεων στην τουρκική πρακτική που ξεδιπλώνεται με στόχο να αμφισβητηθεί το δικαίωμα του Καστελόριζου σε ΑΟΖ η οποία προωθείται από την Άγκυρα με συνέπεια και υπομονή, μοιάζει ανεξήγητη, καθώς δεν έχουν περάσει ούτε σαράντα χρόνια από τη στιγμή που η Τουρκία, με την ίδια ακριβώς μέθοδο, κατάφερε να επιβάλει τις θέσεις της στο Αιγαίο ξεκινώντας με την παραχώρηση θαλάσσιων οικοπέδων βορειοδυτικά της Λέσβου.

Κινήσεις και αντιφάσεις

Η ελληνική κυβέρνηση υποχρεώθηκε να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα που δημιουργεί η σταθερή και επιθετική τακτική της Άγκυρας. Ωστόσο, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε πως οι αντιδράσεις της ελληνικής κυβέρνησης άρχισαν να καταγράφονται μόνο από τη στιγμή που εμφανίστηκε στο προσκήνιο η ένταση στις σχέσεις ΗΠΑ - Τουρκίας εξ αιτίας της άρνησης του Ερντογάν να συνεργαστεί στον πόλεμο κατά του Ισλαμικού Χαλιφάτου.

Μόνο τότε η ελληνική κυβέρνηση (έχοντας εξασφαλίσει την άδεια – ή με την παρότρυνση – της Ουάσιγκτον) ξεκίνησε αυτό που θα έπρεπε να έχει πράξει εδώ και καιρό: συνομιλίες με Κύπρο και Αίγυπτο με στόχο την οριοθέτηση της ΑΟΖ της. Στο πλαίσιο αυτό υπήρξαν:

• Στις αρχές Οκτωβρίου υπογραφή συμφωνίας Ελλάδας και Κύπρου για συνεργασία στην έρευνα και διάσωση στην επίμαχη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, εκεί όπου η παρουσία του Καστελόριζου εξασφαλίζει ελληνοκυπριακά «σύνορα» των ζωνών οικονομικής εκμετάλλευσης.

• Το περασμένο Σάββατο τριμερείς επαφές κορυφής στο Κάιρο μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Αιγύπτου.

• Χθες Τετάρτη τριμερείς πολιτικές διαβουλεύσεις στο ελληνικό ΥΠΕΞ σε υψηλό υπηρεσιακό επίπεδο μεταξύ Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, όπου αποφασίστηκε να επαναληφθούν σε επίπεδο υπουργών Εξωτερικών τις επόμενες εβδομάδες στην Αθήνα.

Δεν θα πρέπει επίσης να παραγνωρίσουμε ότι αυτόν ακριβώς τον καιρό της έξαρσης των διπλωματικών πρωτοβουλιών και κινήσεων η ελληνική κυβέρνηση κατάφερε επιτέλους να προχωρήσει στην καθέλκυση δύο από τα υποβρύχια (ενός καινούργιου και ενός εκσυγχρονισμένου) που κόντεψαν να σαπίσουν πριν τακτοποιηθούν οι αμαρτωλές εκκρεμότητες των οικονομικών συμβάσεων που τα συνόδευαν και εμπόδιζαν την ολοκλήρωση της ναυπήγησής τους, αφήνοντας τεράστια επιχειρησιακή τρύπα στις αποτρεπτικές δυνατότητες του Πολεμικού Ναυτικού.

Τυχαίο δεν είναι επίσης ότι αυτό ακριβώς το διάστημα το υπουργείο Άμυνας φρόντισε τελικά για την προμήθεια των απαραίτητων πυρομαχικών προκειμένου τα εν λόγω υποβρύχια να αποκτήσουν τη μέγιστη αποδοτικότητά τους...

Συνάντηση κορυφής σε μια πολύ ευαίσθητη στιγμή των ελληνοτουρκικών σχέσεων και του Κυπριακού θα έχουν στις 5-6 Δεκεμβρίου οι πρωθυπουργοί της Ελλάδας και της Τουρκίας Α. Σαμαράς και Α. Νταβούτογλου στην Αθήνα, στο πλαίσιο της πραγματοποίησης του 3ου Συμβουλίου Ανώτατης Συνεργασίας, μια συνάντηση που συμβολικά μπορεί να ακούγεται ως κίνηση στην κατεύθυνση αποκλιμάκωσης, αλλά πολύ δύσκολα θα οδηγήσει στην αντιμετώπιση των προβλημάτων και σε εκτόνωση της έντασης.

Συνάντηση υψηλού ρίσκου στην Αθήνα

Μέσα σε ένα σκηνικό που δημιουργούν οι τουρκικές επιθετικές κινήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ και οι ελληνικές διπλωματικές κινήσεις για την κατοχύρωση των δικαιωμάτων της ελληνικής ΑΟΖ (με τη συμμετοχή του Καστελόριζου) με τριμερείς επαφές (Ελλάδα - Κύπρος - Αίγυπτος και Ελλάδα - Κύπρος - Ισραήλ), αποκτά ιδιαίτερο ενδιαφέρον η ανακοίνωση της επίσκεψης του πρωθυπουργού της Τουρκίας Α. Νταβούτογλου στην Αθήνα στις 5-6 Δεκεμβρίου, προκειμένου να συμμετάσχει στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας.


Είναι φανερό ότι αυτή η συνάντηση κορυφής θα πραγματοποιηθεί στη σκιά της τριμερούς συνάντησης Ελλάδας - Κύπρου - Αιγύπτου και της έγκρισης της Διακήρυξης του Καΐρου, η οποία ουσιαστικά καταδικάζει την τουρκική επιθετική στάση στην περιοχή.


Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η οριστικοποίηση της ημερομηνίας έγινε με δύο τηλεφωνικές επικοινωνίες που είχαν οι δύο πρωθυπουργοί. Η συνάντηση είναι μια πρωτοβουλία υψηλού ρίσκου, καθώς τα θέματα διμερούς συνεργασίας, όπως ο τουρισμός, οι αγωγοί φυσικού αερίου, το εμπόριο κ.ά., έχουν τη δική τους δυναμική, αλλά η συζήτηση για το Κυπριακό και τις τουρκικές διεκδικήσεις εις βάρος της Κύπρου μπορεί τελικά να λειτουργήσουν υπονομευτικά και για το πλαίσιο των θεμάτων «χαμηλής πολιτικής».

πηγή