Ο νέος πρύτανης του ΕΚΠΑ θυμίζει σε πολλά τον Μπερλουσκόνι: συνδυάζει το επιχειρείν με τα ΜΜΕ, ενώ παράλληλα εξασκεί μία «γοητεία», η οποία όμως -και ευτυχώς- δεν έχει σχέση με το machismo του ηγέτη της Forza Italia. Πώς προέκυψε ο κ. Φορτσάκης με τις πολλαπλές ιδιότητες με τις οποίες έχει γίνει το πρόσωπο των ημερών στο πολύ σύντομο διάστημα της θητείας του;
Είναι πρύτανης του ιστορικού Πανεπιστημίου Αθηνών, έχει αναδειχτεί σε διάσημη TV persona, ενώ παράλληλα επιτελεί χρέη στρατηγού διμοιριών ΜΑΤ και «αγανακτισμένων» διδασκόντων για να εκπορθήσει το φρούριο ΕΚΠΑ. Ως νέος Αννίβας προ των πυλών γράφει το δικό του έπος στην ιστορική μάχη κατά του πανεπιστημίου της Μεταπολίτευσης, το οποίο αφού διασύρθηκε και απαξιώθηκε με συστηματικό και χυδαίο τρόπο εδώ και περίπου 20 χρόνια από τα συγκροτήματα της διαπλοκής ΜΜΕ και επιχειρηματικών συμφερόντων, φαίνεται έτοιμο να «πέσει».
Βεβαίως το αν θα συμβεί κάτι τέτοιο είναι θέμα εκτίμησης τόσο των απρόβλεπτων αντιστάσεων της ακαδημαϊκής κοινότητας στο σύνολό της όσο και του γεγονότος ότι ο νέος πρύτανης έχει απλώσει πολύ τον τραχανά του και η διαχείριση των πολλών μετώπων που ανοίγει ξεπερνάει το φορτσάρισμά του.
Αλλά ας επανέλθουμε στο αρχικό ερώτημα. Ο πρύτανης του ΕΚΠΑ, όπως και οι υπόλοιποι νέοι πρυτάνεις, είναι προϊόντα του καθεστώτος έκτακτης ανάγκης στο χώρο των ΑΕΙ, δηλαδή της περιστολής των δημοκρατικών δικαιωμάτων, εν προκειμένω και των ακαδημαϊκών ελευθεριών, που χαρακτηρίζει το ιδιόμορφο μνημονιακό πολίτευμα στη χώρα μας. Ο χώρος του πανεπιστημίου δεν θα μπορούσε να είναι η εξαίρεση στο καθεστώς αυτό, δεν θα μπορούσε να παραμείνει το «γαλατικό χωριό», όπως το είχα χαρακτηρίσει σε παλιότερο άρθρο μου.
Τα Συμβούλια Ιδρύματος (ΣΙ), πατώντας στους νόμους Διαμαντοπούλου - Αρβανιτόπουλου, εξειδικεύουν τη μνημονιακή πολιτική στα ΑΕΙ, προεπιλέγοντας υποψηφίους πρυτάνεις που κρίνονται οι πλέον κατάλληλοι για το επιχειρείν με τη διττή έννοια του όρου: με την οικονομική και τη στρατιωτική. Στόχος είναι η μετατροπή του πανεπιστημίου σε ένα αγοραίο χώρο παροχής εκπαιδευτικών υπηρεσιών, βασική συνθήκη του οποίου θα είναι «νόμος και τάξη».
Άρα οι νυν πρυτάνεις δεν είναι δημοκρατικά εκλεγμένοι, αλλά προϊόν μιας προεπιλογής από την οποίαν «κόπηκαν» οι μη επισπεύδοντες. Ο πρύτανης του ΕΚΠΑ, επομένως, δεν εκπροσωπεί τη δημοκρατικά και απρόσκοπτα εκπεφρασμένη ελεύθερη επιλογή των διδασκόντων αλλά το αποτέλεσμα μιας διαβλητής ηλεκτρονικής ψηφοφορίας.
Τα «έκτροπα» λάιβ
Τούτου δοθέντος αξιοποιεί με αποτελεσματικό τρόπο την εμπειρία και τις διασυνδέσεις του ως πρόεδρος του Συμβουλίου της ΝΕΡΙΤ/ΥΕΝΕΔ, ώστε να κατασκευάσει τηλεοπτικά γεγονότα με την αναίσχυντη προβολή των συστημικών ΜΜΕ και την απροκάλυπτη πολιτική στήριξη του Σαμαρά.
Έτσι βρίσκονται κάμερες μέσα στη Σύγκλητο [αλήθεια με ποιού την άδεια; Μήπως αυτού του ίδιου που θεωρεί έκνομη την παρουσία των φοιτητών;] και το φιλοθεάμον κοινό παρακολουθεί λάιβ τα «έκτροπα» που αναμεταδίδονται στο πανελλήνιο. Η τηλεοπτική κατασκευή ενός νέου πανεπιστημίου, αποκαθαρμένου από το μίασμα της συμμετοχής του «ξένου» σώματος των φοιτητών και διοικητικών είναι αποτελεσματική.
Απευθύνεται με επιτυχία στο πλατύ κοινό που έχει εθιστεί δεκαετίες τώρα η κοινωνική του εμπειρία να διαμεσολαβείται κυρίαρχα από την τηλεόραση. Αρα αυτή η διαμεσολαβημένη εμπειρία προκύπτει ως φυσική διότι εσωτερικεύεται ως δική του.
Βεβαίως το πανεπιστημιακό show δεν θα ήταν πλήρες αν δεν υπήρχαν οι απειροελάχιστοι «αγανακτισμένοι» πανεπιστημιακοί και φοιτητές, αρκετοί όμως για να γεμίζουν την οθόνη. Και όπως συμβαίνει κατά κανόνα πλέον με οποιαδήποτε μορφή κοινωνικού γεγονότος, και όχι μόνο διαμαρτυρίας, υπάρχουν τα απαραίτητα ΜΑΤ ώστε το πανεπιστήμιο, ως ένας από τους ισχυρότερους ιδεολογικούς μηχανισμούς του κράτους (ΙΜΚ), να καταδεικνύει το γνωστό, ότι δηλαδή οι ΙΜΚ λειτουργούν σε τελευταία ανάλυση, αν χρειαστεί, με την επικουρία των κατασταλτικών μηχανισμών.
«Στρατηγέ, ιδού ο στρατός σου» θα μπορούσαμε να αναφωνήσουμε πολλά χρόνια μετά κατά την περίφημη ρήση του Π. Κανελλόπουλου. Το σχέδιο είναι να αλωθεί το ΕΚΠΑ και να καταστεί το υπόδειγμα και για τα υπόλοιπα ΑΕΙ ενός νέου πανεπιστημίου χωρίς συλλογικότητες, συμμετοχή, εργασιακά διοικητικά και ακαδημαϊκά δικαιώματα στη βάση μιας ολιγαρχικής εξουσίας που έχει ήδη οικοδομηθεί.
Ηρεμία του νεκροταφείου
Η «γοητεία» του κ. Φορτσάκη, όμως, υφίσταται διότι μία μεγάλη μερίδα των διδασκόντων έχει συμβιβαστεί με την καθημερινή εξαθλίωση: μειωμένοι μισθοί κατά 50%, τριτοκοσμικές συνθήκες εργασίας [καθαριότητα, θέρμανση, καταστροφή των βασικών υποδομών], στέρηση των στοιχειωδών επιστημονικών εργαλείων για το ερευνητικό έργο των διδασκόντων [βιβλιοθήκες, εργαστήρια κ.λπ.], μειωμένη συμμετοχή τους στα ερευνητικά προγράμματα που προορίζονται για τους λίγους ισχυρούς επιχειρηματικά διδάσκοντες, εκπαίδευση διπλάσιου αριθμού φοιτητών λόγω μετεγγραφών κ.λπ.
Οι συνάδελφοι αυτοί έχουν αποδεχτεί, για πολλούς λόγους,1 ότι το υπόδειγμα Φορτσάκη θα υλοποιήσει το «γοητευτικό» όραμα του νεοφιλελεύθερου πανεπιστημίου που έχει επιβληθεί από το 1999 με την Μπολόνια σε όλη την Ευρώπη, αλλά έχει αποτύχει στη συνολική του εφαρμογή στη χώρα μας: επιχειρηματικό στη λειτουργία και στο εκπαιδευτικό «προϊόν», ιδιωτικοποιημένο στη λειτουργία του, αποτελεσματικό και «οργανωμένο», διότι απαλλαγμένο από χρονοβόρες και οχληρές δημοκρατικές διαδικασίες.
Είναι ένα μοντέλο που εξασφαλίζει την αυστηρά ατομική επιτυχία του καθενός, άρα αντιστοιχεί στη χαμηλή κοινωνική συνειδητοποίηση του ατόμου, κάτι που είναι συγκροτησιακό στοιχείο της νεοφιλελεύθερης ηγεμονίας.
Η ειρωνεία είναι ότι η εν Ελλάδι εκδοχή του είναι καθαρά πρωχοπροδρομική, εφόσον η χρηματική και επαγγελματική ανέλιξη που υπόσχεται είναι μόνον για τους λίγους, ενώ για τους πολλούς η ατομική επιτυχία βρίσκεται στο επίπεδο του φαντασιακού. Ένα τέτοιο πανεπιστήμιο απλώς παρέχει στη μέγιστη μισθοσυντήρητη πλειοψηφία, που αποστρέφεται την έννοια της συλλογικότητας, ένα πράγμα: την ηρεμία του νεκροταφείου που δίνει τη ψευδαίσθηση εν είδει ζωτικού ψεύδους ότι έτσι μόνον «θα κάνουμε καλά τη δουλειά μας».
* Η Σίσσυ Βελισσαρίου είναι καθηγήτρια στη φιλοσοφική σχολή του ΕΚΠΑ.
Σημείωση 1. Στην Πανελλαδική Συνδιάσκεψη ΑΕΙ και Ερευνητικών Κέντρων του ΣΥΡΙΖΑ [1-2/11] κατατέθηκαν τεκμηριωμένες εισηγήσεις που αναλύουν το φαινόμενο. Ο πλούσιος αυτός προβληματισμός θα δημοσιοποιηθεί σύντομα.
Η εικόνα του κ. Φορτσάκη να κραυγάζει όρθιος «τσακιστείτε, έξω από την αίθουσα» δεν του περιποιεί καμία τιμή. Οι «εισβολείς» είναι φοιτητές του. Δεν υπήρχε κανένας σοβαρός κίνδυνος από την παρουσία τους. Εντάξει, η συνεδρίαση διεκόπη, αλλά αυτό δεν είναι το χειρότερο.
Πού είσαι εσύ ρε Καραμήτρο;
Της Εύης Βουλγαράκη
Επειδή έχουμε χάσει την μπάλα σε αυτή την πατρίδα και νομίζουμε ότι το πρόβλημα του Πανεπιστημίου είναι οι φοιτητές. Για κοιτάξτε το ποιόν και το είδος του ενός πρυτάνεως (του κυρίου... raus), και επίσης ψάχτε λίγο το βιογραφικό του... Ψάχτε και τον άλλο πρύτανη, που δημοσίως σε τηλεοπτικό διάγγελμα χαρακτήρισε τους φοιτητές 'ανεγκέφαλους'. Και δεν τρέχει κάστανο, είναι απλώς μια χαριτωμενιά βρε παιδί μου. Άλλωστε πώς μπορεί να υπάρχει αντίρρηση ότι οι φιλελέδες και οι δοτοί έχουν το μονοπώλιο του εγκεφάλου... Ναι το μονοπώλιο, αν είχαμε κι εμείς λίγο εγκέφαλο, θα προκόβαμε κι εμείς... Αλλά μην κάνετε πια τόση κατάχρηση δεσπόζουσας θέσης...
Σε όλους λοιπόν τους 'αξιοπρεπείς' που διαρρηγνύουν τα ιμάτιά τους με τους φοιτητές διαφεύγει μια λεπτομέρεια. Ότι ο νόμος Διαμαντοπούλου είναι σε αντίθεση με το Σύνταγμα και οι φοιτητές προασπίζονται το Σύνταγμα της Ελλάδος ως οφείλουν. Γράφω λοιπόν και για τον τελευταίο πατριώτη, σε γλώσσα που μπορεί να καταλάβει και δεν του φαίνεται τόσο αναρχοκομουνιστική.
Δεν σ' αρέσουν οι αναρχοάπλυτοι φοιτητές, αυτά τα ταγάρια. Εσύ πού είσαι ρε Καραμήτρο, όταν ποδοπατούν το Σύνταγμα; Κάνεις μανικιούρ και σε διακόπτουν; Κάνεις κοσμοπολιτισμό ηλιοθεραπεία; Κάνεις τεστ ντράιβ το ποδήλατο, αφού θα καταθέσεις τις πινακίδες του αυτοκινήτου; Εσύ δεν έχεις χαλαστεί με τα δίδακτρα κάτι γλίσχρων σεμιναρίων; Εσύ πλερώνεις τα μάτια π' αγαπάς;
Έχουμε χάσει τη μπάλα, συνέλληνες, κάτι ταγάρια μόνο μπορεί να μας σώσουν. Μέσα στο ταγάρι έχει γίδινο τυρί, ρε, κατά φαντασία γκουρμεδιάρη Μη ζαχαρώνεις τόσο απροκάλυπτα κάτι τυριά κρεμώδη με καρύδι, όλο χοληστερόλη είναι... Χώρια που όσο σάλιο και να σπαταλήσεις δεν μπορείς με σάλιο να κάνεις μαρέγκα... Τα ταγάρια και οι εναπομείναντες τρελοί... Ποτέ οι καλαμαράδες.
Το δόγμα «Νόμος και τάξη» του Σαμαρά υπηρετεί ο νέος πρύτανις του Πανεπιστημίου Αθηνών
O νέος πρύτανις του Πανεπιστημίου Αθηνών Θεόδωρος Φορτσάκης φαίνεται πως είναι αποφασισμένος να επιβάλει με κάθε τρόπο το σαμαρικό δόγμα «Νόμος και τάξη». Τη Δευτέρα με ανακοίνωσή του κατηγόρησε τρεις βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ πως υποκίνησαν «βίαιη είσοδο στο πανεπιστήμιο», θυμίζοντας λίγο τη... Σοφία Βούλτεψη.
«Το πρόβλημα δεν είναι η φύλαξη από ιδιωτική εταιρεία security, καθώς αυτό είναι απόφαση της προηγούμενης πρυτανείας, η οποία εφάρμοσε τον νόμο. Το μόνο μέτρο που λάβαμε ήταν να ρωτάμε στην είσοδο του κεντρικού κτηρίου το εξής: “Ποιος είσαι και πού πηγαίνεις;”. Δηλαδή αυτό που γίνεται στην Κουμουνδούρου δεν μπορεί να γίνει στο ΕΚΠΑ;» δήλωσε στον Βήμα FM, δίνοντας ακόμη περισσότερο πολιτικό «χρώμα» στην αντιπαράθεση για δεύτερη συνεχή μέρα.
Η γραμμή «νόμος, τάξη και μεταρρυθμίσεις στα πανεπιστήμια» έχει χρησιμοποιηθεί αρκετές φορές από τον πρωθυπουργό, τόσο στις ομιλίες του στη Βουλή όσο και στα... πανηγύρια της ΔΑΠ-ΝΔΦΚ και στα συγχαρητήρια που της έχει μοιράσει. Αν δεν είναι αυτό κομματική ταύτιση, τότε τι είναι; Είναι προφανές πως η στρατηγική που ακολουθεί ο νέος πρύτανις του Πανεπιστημίου Αθηνών αποπνέει κάτι περισσότερο από αυταρχισμό. Ας βάλουμε όμως τα πράγματα σε μία σειρά.
Αρχικά, το ότι ο Φορτσάκης επέλεξε αυτή την αυταρχική στάση, που ξεκίνησε από την περασμένη εβδομάδα με την επέμβαση και το ξύλο των ΜΑΤ σε φοιτητές, συνιστά παρακινδυνευμένη τακτική. Δεν θέλει και πολύ να ξεφύγει η κατάσταση και να ζήσουμε στιγμές του παρελθόντος που θέλουμε να ξεχάσουμε.
Στην περίπτωση που οι αστυνομικές δυνάμεις εισέλθουν στο πανεπιστήμιο για να το «καθαρίσουν», τότε είναι αναμενόμενο τα πράγματα να γίνουν πολύ χειρότερα και να επικρατήσει εν τέλει η βία. Και να προκληθούν κι άλλες... ανωμαλίες, την ώρα που οι φοιτητές είναι διατεθειμένοι να παραμείνουν στο πανεπιστήμιο μέχρι να λυθεί το πρόβλημα.
Τα συμπεράσματα
Τι γίνεται με τη φύλαξη; Τα κτήρια τόσα χρόνια φυλάσσονταν για δεκάδες λόγους από φύλακες του Δημοσίου, οι οποίοι, με απόφαση του υπουργού Απολύσεων Κυριάκου Μητσοτάκη, τέθηκαν σε διαθεσιμότητα.
Για να αντιμετωπίσει – υποτίθεται – την ανομία, ο... βραβευμένος ως «καλύτερος ερμηνευτής» και πρωταγωνιστής - ηθοποιός - πρώην πρύτανις Θεοδόσης Πελεγρίνης από τον Απρίλιο του 2014 είχε υπογράψει σύμβαση με εταιρεία security, το ποσό της οποίας ανερχόταν κοντά στα 3 εκατ. ευρώ, αλλά το πανεπιστήμιο παρέμενε αφύλακτο.
Αντιστοίχως, για τα σκουπίδια που είχαν «πλημμυρίσει» το ίδρυμα ο πρώην πρύτανις είχε καθυστερήσει αρκετά... έτη την περισυλλογή τους και τον διαγωνισμό για την ανάθεση της καθαριότητας. Ξεκάθαρη ολιγωρία.
Δύο είναι τα συμπεράσματα με βάση τα παραπάνω δεδομένα:
- Πρώτον, τα πανεπιστήμια δεν γίνεται να μείνουν αφύλακτα, διότι επί πολλά χρόνια έχουν αντιμετωπίσει σωρηδόν παραβιάσεις και εγκληματικές ενέργειες, που έχουν στοιχίσει πολλά στο κράτος και τους φοιτητές. Δεν μπορεί να έχουμε πανεπιστήμια «μπάτε σκύλοι αλέστε». Το καλοκαίρι έγιναν καταγγελίες για σπασμένα τζάμια, κατεστραμμένες υποδομές, κλοπές και διακίνηση ναρκωτικών μέσα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Όμως αυτό δεν έγινε ξαφνικά, γίνεται χρόνια.
- Δεύτερον, η φύλαξη ενός χώρου πρέπει να γίνεται με τρόπο ομαλό και δημοκρατικό και όχι κατά τα γούστα και τις συμπάθειες του ελέγχοντος. Δεν νοείται εργαζόμενος να κλειδώνεται στην κυριολεξία στον χώρο εργασίας του και να πρέπει να επέμβει η Επιθεώρηση για να τον... αποφυλακίσει. Όταν λες ότι κάνεις έλεγχο και κλειδώνεις τους εργαζομένους, είναι λογικό να προκαλείς αντιδράσεις και να χάνεις οποιαδήποτε ευκαιρία για διάλογο με όσους διαφωνείς. Εν προκειμένω με φοιτητές και διοικητικούς υπαλλήλους.
Με απλά λόγια, η φύλαξη των πανεπιστημίων πρέπει, πρώτον, να είναι αποτελεσματική ώστε να προστατεύονται τα ιδρύματα και, δεύτερον, να διασφαλίζει ότι τα πανεπιστήμια παραμένουν χώρος ελεύθερης διακίνησης ιδεών. Αυτό σημαίνει ότι, αντί για σκυλοκαβγά, πρέπει να γίνει εξαντλητικός διάλογος για τη διαμόρφωση λειτουργικών και δίκαιων κανόνων.
Διάλογος
Για να περάσουμε τώρα και στους – ορθώς – διαμαρτυρόμενους. Μπορεί οι φοιτητικοί σύλλογοι να έχουν λάβει «μαζικές αποφάσεις», όπως μας έχουν ενημερώσει, αλλά απ’ ό,τι φαίνεται δεν υπάρχει μαζική... αποδοχή τους. Ή τουλάχιστον η αποδοχή που αναμενόταν.
Διότι, όταν στους 80.000 φοιτητές διαμαρτύρονται οι 70 με 100 – με αρκετή συμμετοχή από άλλα πανεπιστήμια –, ένα ζήτημα υπάρχει. Όπως επίσης και στους διοικητικούς υπαλλήλους. Συνολικά είναι πολύ περισσότεροι από εκείνους που εμφανίζονται στη διαμαρτυρία και τη συμβολική κατάληψη που πραγματοποιούν τις τελευταίες μέρες οι φοιτητές. Καλώς ή κακώς, αυτή είναι η πραγματικότητα.
Για να επέλθει ομαλότητα είναι προφανές πως πρέπει να υπάρξει διάλογος, που θα δώσει λύσεις. Διάλογο τον οποίο αρνήθηκαν και οι δύο πλευρές τις πρώτες μέρες. Τόσο ο Φορτσάκης, που είπε ότι δεν συζητά με τους φοιτητές από τη στιγμή που παραμένουν «ταμπουρωμένοι» στην πρυτανεία και τους… παρακάλεσε να αποχωρήσουν, όσο και οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ, που ακύρωσαν την προγραμματισμένη συνάντηση που είχαν για την Τρίτη με τον πρύτανη για να «λύσουν» τις διαφορές τους.
Ο πρύτανις έκανε ένα πρώτο βήμα την Τετάρτη, όταν και συναντήθηκε με τους φοιτητές. Ωστόσο, συμφώνησαν πως… διαφωνούν, με την κατάσταση να οδηγείται και πάλι σε αδιέξοδο. Τον Φορτσάκη, πάντως, στήριξαν και το Ποτάμι και ο Θεόδωρος Πάγκαλος. Το μεν κόμμα του Σταύρου ζήτησε να αποχωρήσουν τα κόμματα από τα πανεπιστήμια, ενώ ο «μαζί τα φάγαμε» είπε «να πάμε για πικνίκ στο πανεπιστήμιο».
Απο το κινητό σας πάτε στο: ρυθμίσεις -> ασφάλεια -> και ενεργοποιήστε την εγκατάσταση εφαρμογών απο άγνωστες πηγές. Με μία εφαρμογή QR Code Reader σκανάρετε την παραπάνω εικόνα ή πατήστε εδώ.
Σχολάρχης; Φρούραρχος; καραβανάς επιλοχίας; Στρατονόμος; Χωροφύλαξ; Όοοχι! Πανεπιστημιακός Πρύτανις! Yeah! Ο κ. Φορτσάκης ως νέος Αννίβας. 
