Βάσιμη προσδοκία ή μεγάλη χίμαιρα;

Η χρονική αναστολή της εφαρμο­γής του μνημονίου...

...που έφερε η προεκλογική περίοδος και - κυ­ρίως - το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ελλάδα, αλλά και η δυναμική των εξελίξεων στην Ευρώπη, με την άνοδο του Ολάντ, διαμόρφωσαν τα τελευταία 24ωρα την προσδοκία ότι η χαλάρωση κάποιων από τους όρους που έχουν θέσει οι δανει­στές μας βρίσκεται εντός ενός δυνητικού πεδίου διαπραγμάτευσης.

Η ερμηνεία διαφόρων δηλώσεων που έγιναν μέσα στην εβδομάδα ενίσχυσαν την αντίληψη αυτή. Το ερώτημα, όμως, παραμένει: Πόσο μπορεί να «χαλαρώσει» το μνημόνιο; Και κυρίως: Όταν η επόμενη κυβέρνηση αναλάβει την εξουσία, σε ποια από τα μέτρα, που έτσι ή αλλιώς θα πρέπει να λάβει, μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με μια κοινωνική αντίδραση, που όπως έδει­ξε και το εκλογικό αποτέλεσμα προοιωνί­ζεται δεδομένη και σκληρή;

Το «ελληνικό ζήτημα», λοιπόν, μέρος του οποίου είναι και η όποια αλλαγή ή ελαστικοποίηση στους όρους του μνημο­νίου, είναι πια τμήμα του ευρύτερου πα­κέτου της κρίσης. Και γι’ αυτό πρέπει να εξετάζεται με πιο... παγκόσμια αντίληψη από αυτήν που συχνά εμείς στην Ελλάδα το τοποθετούμε. Ας βάλουμε το θέμα λοιπόν ακριβώς σε αυτό το πεδίο.

Την επομένη των εκλογών σε Γαλλία και Ελλάδα και τη στιγμή που η Αθήνα δεχό­ταν ομοβροντία πυρών από τους ξένους και τα διεθνή ΜΜΕ, ο Wolfgang Munchau έγραφε στους «Financial Times »:

«Μπορώ να δω το σενάριο στο οποίο η Ελλάδα παραμένει εντός ευρωζώνης. Δεν μπορώ να δω, όμως, ένα σενάριο όπου η Ελλάδα ανταποκρίνεται σε όλες τις υπο­χρεώσεις της. Ήδη η ελληνική οικονομία δεν πετυχαίνει όλους τους στόχους του προγράμματος. Στο τέλος του δρόμου υπάρχει το μεγάλο τείχος του ESM. Το ίδιο αποτέλεσμα - χρεοκοπία εντός του ESM - θα συμβεί και σε άλλες χώρες της ευρω­ζώνης.

Παρασκήνιο

Η Ισπανία συζητά να συστήσει εται­ρεία που θα διαχειριστεί τα προβληματι­κά στοιχεία του ενεργητικού του τραπε­ζικού συστήματος. Σίγουρα δεν θα είναι μία bad bank, διότι η ισπανική κυβέρνηση δεν μπορεί να αναλάβει όλο αυτό κόστος (σ.σ.: υπολογίζεται σε τουλάχιστον 500 δισ. ευρώ). Αργά ή γρήγορα, όταν Γερμα­νία (και Ολλανδία) διαπιστώσουν πως τους συμφέρει, θα προχωρήσει η έκδοση ενός ευρωομολόγου».

Όμως, πίσω από το προσκήνιο, διαδρα­ματίζονται εξελίξεις που συνήθως περ­νούν απαρατήρητες. Συντελούνται διεργασίες στις οποίες δεν δίνεται η δέουσα προ­σοχή. Το ενδιαφέρον είναι πως, παρά το υποπολλαπλάσιο μέγεθός της (σε όρους ΑΕΠ), η Ελλάδα θεωρείται σημαντικότερο μέρος του προβλήματος απ’ ό,τι η Γαλλία ή η Ισπανία, για την οποία οι δανειστές φαί­νονται διατεθειμένοι να χαλαρώσουν κά­πως το ασφυκτικό πρόγραμμα λιτότητας - δημοσιονομικής πειθαρχίας.

Ο τέως πρωθυπουργός Γιώργος Παπαν­δρέου, μέσα στην... απροσεξία του, πα­ραδέχθηκε κάτι που είναι κοινό μυστικό στις «αγορές»: Η Ελλάδα χρησιμοποιείται σαν πειραματόζωο από την υπερεθνική ελίτ και το παγκοσμιοποιημένο χρηματο­πιστωτικό σύστημα και ως τέτοιο παίρνει και την ανάλογη πειραματική «θεραπεία». Αλήθεια, τι είναι αυτό που καθιστά το Βε­ρολίνο τόσο τιμωρητικό έναντι της μικρής Ελλάδας σε αντίθεση με την Ισπανία, την Ιταλία ή την Πορτογαλία ή ακόμη τη Ρου­μανία (όπου το ΔΝΤ φαίνεται να κάνει λίγα βήματα πίσω);

Στην ελληνική κρίση (όπου βέβαια η συνευθύνη του εγχώριου πολιτικού και επι­χειρηματικού συστήματος είναι μεγάλη) εφαρμόζονται ακραίες «συνταγές», «θε­ραπευτικά σχήματα», νομικά πλαίσια δε­σμεύσεων. Στους λοιπούς ασθενείς λογι­κά ακολουθούνται βελτιωμένες τακτικές, φαίνεται να δίνονται περιθώρια σχετικής ευελιξίας (ίσα που να μην πνιγεί ο ασθε­νής), παραχωρούνται επουσιώδη δικαι­ώματα προκειμένου να συνεχιστεί απρό­σκοπτα ο αρχικός σχεδιασμός.

Από την άλλη, ένα μέρος του εγχώρι­ου συστήματος έχει κάθε λόγο να καλο­βλέπει την αποδόμηση των εργασιακών σχέσεων, των ασφαλιστικών προνομίων, των κοινωνικών προνοιών. Αποτελεί κοινό μυστικό πως και μέσα στους κόλπους του ΣΕΒ υπάρχουν εκφραστές των «μνημονιακών πρακτικών», πιο διαπρύσιοι και από τον... Βόλφγκανγκ Σόιμπλε.

Η σέντρα του Χαρδούβελη

Αναλόγως λειτουργούν ποικιλώνυμα εγχώρια συμφέροντα (επιχειρηματικά, πολιτικά, ΜΜΕ, θύλακοι διαπλοκής κ.λπ.). Δεν είναι ίσως τυχαίο πως τη Δευτέρα ορι­σμένα εγχώρια ΜΜΕ συναγωνίζονταν ξέ­να μέσα στο... μαστίγωμα του εκλογικού σώματος, πλειοδοτούσαν σε νουθεσίες ακόμη και της Γερμανίδας καγκελαρίου.

Από αυτή την άποψη έκανε αίσθηση σε σημαίνοντες κύκλους η καθαρή τοποθέ­τηση του Γκίκα Χαρδούβελη στο CNBC. Ο στενός σύμβουλος του Παπαδήμου δήλω­σε πως «...θα πρέπει να περιμένουμε να δούμε αν θα σχηματιστεί συνασπισμός. Είμαι αισιόδοξος. Αυτό που συμβαίνει σή­μερα (στις 7 Μαΐου) στην Ελλάδα είναι μία γιορτή της Δημοκρατίας και δεν θα πρέπει να τη διαβάζουμε αρνητικά».

Ο οικονομολόγος προφανώς έχει τη δυ­νατότητα να γνωρίζει καλύτερα από πολ­λούς μέρος του σχεδιασμού των δανει­στών, της τρόικας, των Γερμανών, της ΕΚΤ. Και για αυτό μιλά στο CNBC για να ακού­σουν (και) οι δανειστές ότι «ο Λ. Παπαδήμος βοήθησε μία φορά και εάν χρειαστεί δεν θα διστάσει να βοηθήσει τη χώρα». Συμπλήρωνε δε πως «υπάρχει περιθώριο διαπραγμάτευσης για το πακέτο». Παράλ­ληλα έριξε τη βολή του στο ΔΝΤ λέγοντας ότι πάντα πίστευε πως το πρόγραμμα ήταν πολύ αυστηρό, σκληρό, πολύ γρήγορο και η χώρα χρειαζόταν περισσότερο χρόνο.

Ο Έλληνας οικονομολόγος αναδεικνύει μία εμφανή διάσταση θέσεων και άσκη­σης πολιτικής μεταξύ ΔΝΤ και Βερολίνου (που πλέον επιβάλλεται όλο και περισσό­τερο στην ΕΚΤ). Και κυρίως: Έκανε λόγο για χρονική παράταση την ίδια μέρα που κύκλοι του ΔΝΤ διέρρεαν ως ενδεχόμενη μία επιμήκυνση της εφαρμογής του προ­γράμματος έως το 2015.

Οι γερμανικές κεφαλιές

Όλως συμπτωματικώς, την ίδια μέρα ο επικεφαλής του EFSF Κλάους Ρέγκλινγκ, σχολιάζοντας το εκλογικό αποτέλεσμα στην Ελλάδα, δεν μπορούσε να δώσει πρόγνωση για έξοδο της χώρας από την ευρωζώνη. Ένα τέτοιο ενδεχόμενο, είπε, θα ήταν καταστροφή για όλους. Σε μεσημβρινή εκπομπή του το CNN (στις 7 Μαΐου) σημείωνε πως το αδιέξοδο των ελληνικών εκλογών οφείλεται κυρίως στο εφαρμοζό­μενο πρόγραμμα αυστηρότατης δημοσιο­νομικής πειθαρχίας.

Ο δε κοινοτικός επίτροπος παραδεχό­ταν ότι η δημοσιονομική πειθαρχία στην Ευρώπη πρέπει να εφαρμόζεται με τρόπο διαφοροποιημένο και σε συνάρτηση με την οικονομική κατάσταση κάθε χώρας, ώστε να μην εμποδίζεται η ανάπτυξη. Την επομένη των εκλογών ο Γερμανός υπουρ­γός Οικονομικών έκανε πρωτοφανείς (για τον ίδιο) δηλώσεις για αυξήσεις στις αμοι­βές των Γερμανών εργαζόμενων. Γιατί;

Απλούστατα, μόλις μία μέρα πριν, η Γερμανίδα καγκελάριος είχε χάσει ακόμη μία περιφερειακή εκλογική μάχη.

πηγή