Επιχείρηση Γοργοπόταμος. 25 προς 26 Νοεμβρίου 1942. Μνεία της ηρωικής ημέρας, χωρίς να υπεισερχόμαστε σε πολλά πολλά. Για λεπτομέρειες από πρώτο χέρι, διαβάστε τον Δημήτρη Δημητρίου (Νικηφόρο), αξιωματικό του Πυροβολικού, εφεδρεία του ΕΛΑΣ στον Γοργοπόταμο.
>>> Στις 29 Σεπτεμβρίου 1942 μία ομάδα του Βρετανικού SOE αποτελούμενη από δώδεκα άνδρες, με επικεφαλής τον συνταγματάρχη Έντι Μάιερς (Eddy Myers) και τον ελληνομαθή ταγματάρχη Κρις Γουντχάουζ (Chris Woodhouse), είχε πέσει με αλεξίπτωτα στην περιοχή της Γκιώνας με σκοπό να έλθει σ' επαφή με έλληνες αντάρτες για να φέρουν εις πέρας σχέδιο για την ανατίναξη μιας από τις τρεις γέφυρες Παπαδιάς, Ασωπού και Γοργοποτάμου (στον ορεινό όγκο του Μπράλλου), πάνω από τις οποίες διέρχεται η σιδηροδρομική γραμμή Θεσσαλονίκης - Αθηνών, της μοναδικής αξιόπιστης διόδου προς τα λιμάνια της Νότιας Ελλάδας, της οποίας η αχρήστευση θα προκαλούσε τη διακοπή του ανεφοδιασμού της γερμανικής στρατιάς του Ρόμελ στη Βόρειο Αφρική, λίγο πριν την καθοριστική για την πορεία των στρατιωτικών επιχειρήσεων Μάχη του Ελ Αλαμέιν, που θα έκρινε την έκβαση του πολέμου στην Βόρειο Αφρική.
Στις 19 Νοεμβρίου ο Myers συνάντησε τον Ναπολέοντα Ζέρβα, του ΕΔΕΣ, στο Μαυρολιθάρι Φωκίδας. Λίγο αργότερα τους συνάντησε κι ο Αρχικαπετάνιος του ΕΛΑΣ, Άρης Βελουχιώτης. Συμφώνησαν ότι στόχος του σαμποτάζ θα ήταν η γέφυρα του Γοργοποτάμου, ενός παραποτάμου του Σπερχειού. Τρεις μέρες αργότερα έγινε η κατόπτευση του χώρου από κοινή ομάδα ανταρτών και στις 22 Νοεμβρίου καταστρώθηκε το τελικό σχέδιο για μια επιχείρηση υπό το γενικό πρόσταγμα του Ζέρβα, την νύχτα της 25ης Νοεμβρίου.
Η γέφυρα του Γοργοποτάμου είχε φρουρά αποτελούμενη από 100 Ιταλούς και 5 Γερμανούς στρατιώτες, σε οχυρά φυλάκια οπλισμένα με βαριά πολυβόλα και οπλοπολυβόλα. Στην αιφνιδιαστική επίθεση αποφασίστηκε να λάβουν μέρος 150 άνδρες (86 του ΕΛΑΣ, 52 του ΕΔΕΣ και οι 12 Εγγλέζοι), με σχέδιο την εξουδετέρωση ή την παρενόχληση της φρουράς από τους αντάρτες, την ώρα που οι πυροτεχνουργοί θα τοποθετούσαν τα εκρηκτικά για την ανατίναξη της γέφυρας.
Στις 11:07 το βράδυ της 25ης Νοεμβρίου εξαπολύθηκε επίθεση εναντίον της φρουράς και στα δύο άκρα της γέφυρας. Η ομάδα του ΕΛΑΣ, έχοντας διασχίσει τον χειμωνιάτικο ποταμό κατέλαβε το νότιο φυλάκιο. Η ομάδα του ΕΔΕΣ τα βρήκε σκούρα απέναντι στα βαρέα οπλοπολυβόλα του βορείου φυλακίου κι έτσι, μετά από άκαρπη μάχη, εκλήθη ο Νικηφόρος με την εφεδρεία να καθορίσει το αποτέλεσμα. Ήταν 1:30 το πρωί της 26ης Νοεμβρίου όταν ανατινάχθηκε ένα τμήμα της γέφυρας. Ακολούθησε στις 2:21 η ανατίναξη ενός δεύτερου, με μια πολλαπλάσιας ισχύος έκρηξη, αχρηστεύοντας οριστικά την γέφυρα. Εν τω μεταξύ, ένα τραίνο με ιταλούς στρατιώτες είχε ανασχεθεί από τους ΕΛΑΣίτες, ματαιώνοντας την ενίσχυση της φρουράς.
Στις 4:30 το πρωί και ο τελευταίος αντάρτης είχε αποχωρήσει από την περιοχή του σαμποτάζ και βρισκόταν στην τοποθεσία Καλύβια, όπου ήταν το σημείο συνάντησης. Από τους 150 άνδρες που έφεραν σε πέρας την «Επιχείρηση Χάρλινγκ» μόνο τέσσερις τραυματίστηκαν, ενώ η φρουρά της γέφυρας έχασε 20 με 30 στρατιώτες. Σε αντίποινα, λίγες μέρες αργότερα στον χώρο της κατεστραμμένης γέφυρας εκτελέστηκαν 9 έλληνες πατριώτες.
Η ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου ήταν μία από τις μεγαλύτερες πράξεις δολιοφθοράς κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Προκάλεσε τον θαυμασμό όλης της κατεχόμενης Ευρώπης και έδωσε κουράγιο στον δοκιμαζόμενο ελληνικό λαό. Ωστόσο, σύμφωνα με κάποιους αναλυτές, οι επιπτώσεις της στο βορειοαφρικανικό μέτωπο ήταν πολύ περιορισμένες, επειδή η επιχείρηση πραγματοποιήθηκε με δίμηνη καθυστέρηση κατα την οποία οι δυνάμεις του Ρόμελ, έχοντας χάσει τη Μάχη του Ελ Αλαμέιν, είχαν μετατοπισθεί δυτικότερα, οπότε ο ανεφοδιασμός τους μέσω Ελλάδος δεν τους ήταν πλέον αναγκαίος. |