Την Μεγάλη Παρασκευή ψάλλουμε ένα συγκλονιστικό τροπάριο, κατά το οποίο ο άγιος Ιωσήφ από την Αριμαθαία παρακαλεί τον Πιλάτο: «Δός μοι τούτον τον Ξένον, όν ομόφυλοι μισούντες θανατούσι ως Ξένον», «Δώσε μου αυτόν τον Ξένο, που οι ομοεθνείς Του, μισώντας Τον, Τον σκοτώνουν σαν Ξένο»!

του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σύρου κ. Δωροθέου Β'.

Τὸν ἥλιον κρύψαντα τὰς ἰδίας ἀκτίνας,
καὶ τὸ καταπέτασμα τοῦ ναοῦ διαρραγέν, τῷ τοῦ Σωτῆρος θανάτῳ,
ὁ Ἰωσὴφ θεασάμενος, προσῆλθε τῷ Πιλάτῳ καὶ καθικετεύει λέγων·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, τὸν ἐκ βρέφους ὡς ξένον ξενωθέντα ἐν κόσμῳ·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ὁμόφυλοι μισοῦντες θανατοῦσιν ὡς ξένον·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ξενίζομαι βλέπειν τοῦ θανάτου τὸ ξένον·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὅστις οἶδεν ξενίζειν τοὺς πτωχούς τε καὶ ξένους·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν Ἑβραῖοι τῷ φθόνῳ ἀπεξένωσαν κόσμῳ·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ἵνα κρύψω ἐν τάφῳ, ὃς ὡς ξένος οὐκ ἔχει τὴν κεφαλὴν ποῦ κλῖναι·
δός μοι τοῦτον τὸν ξένον, ὃν ἡ Μήτηρ καθορῶσα νεκρωθέντα ἐβόα·
Ὦ Υἱὲ καὶ Θεέ μου, εἰ καὶ τὰ σπλάγχνα τιτρώσκομαι,
καὶ καρδίαν σπαράττομαι, νεκρόν σε καθορῶσα,
ἀλλὰ τῇ σῇ ἀναστάσει θαρροῦσα μεγαλύνω.
Καὶ τούτοις τοίνυν τοῖς λόγοις δυσωπῶν τὸν Πιλᾶτον
ὁ εὐσχήμων λαμβάνει τοῦ Σωτῆρος τὸ σῶμα,
ὃ καὶ φόβῳ ἐν σινδόνι ἐνειλήσας καὶ σμύρνῃ, κατέθετο ἐν τάφῳ
τὸν παρέχοντα πᾶσι ζωὴν αἰώνιον καὶ τὸ μέγα ἔλεος.

27 Απριλίου 2015 10:46

Τα γεγονότα των τελευταίων ημερών, με τα αλλεπάλληλα κύματα των μεταναστών, που χτυπούν τις – και στις- ακτές των ακριτικών νησιών μας, αλλά και τις ακτές των μεσογειακών ευρωπαϊκών χωρών, προκαλούν ποικίλες και συχνά αντιφατικές αντιδράσεις, συχνά ιδεολογικά φορτισμένες και πολιτικά προκατειλημμένες, γεγονός που μας εμποδίζει να δούμε και να αντιμετωπίσουμε το θέμα ψύχραιμα και αποτελεσματικά.

Πρώτα-πρώτα, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε ότι η ιστορία της ανθρωπότητας, ουσιαστικά, είναι η ιστορία των μεταναστεύσεων των λαών. Ακόμα και η ελληνική ιστορία και ο πολιτισμός ρυθμίστηκαν και διαμορφώθηκαν υπό μια τάση διαρκούς μετανάστευσης ελληνικών φύλων, από τη λεγόμενη Κάθοδο των Δωριέων και τους ελληνικούς αποικισμούς, μέχρι τις μεταναστεύσεις την περίοδο της Τουρκοκρατίας και, τελευταία, μετά το 2ο Παγκόσμιο Πόλεμο!

Ας μη μας διαφεύγει και η μεγάλη μετανάστευση των λαών, τον 4ο και 5ο μ.Χ. αιώνα, που επηρέασε και διαμόρφωσε καθοριστικά τη σημερινή εικόνα και τον πολιτισμό της Ευρώπης...

Πάντα, λοιπόν, οι λαοί και οι άνθρωποι μετανάστευαν, είτε για να κατακτήσουν νέους τόπους, είτε επειδή κατακτήθηκαν οι δικοί τους τόποι και πάντα θα μεταναστεύουν, όσο τουλάχιστον θα υπάρχουν στον κόσμο ανισότητες, πείνα, αδικία, καταπίεση, εκμετάλλευση, φανατισμοί, δικτάτορες στυγνοί και χωρίς ηθική πολιτικοί…

Υπό τις σημερινές, όμως, συνθήκες, της παγκοσμιοποίησης το φαινόμενο της μετανάστευσης απειλεί να διαρρήξει τον κοινωνικό ιστό και να προκαλέσει ξενοφοβικά φαινόμενα, νοοτροπίες και επιλογές, που αναιρούν την ουσία, όχι μόνο της ανθρωπιάς μας, αλλά και της Χριστιανικής μας ιδιότητας...

Όσο και αν φαίνεται παράξενο ή παρακινδυνευμένο, ο τρόπος που αντιμετωπίζουμε τους ξένους αποτελεί τη λυδία λίθο για τη γνησιότητα και αυθεντικότητα της Χριστιανικής μας πίστης και βιωτής!

Άλλωστε, όλοι μετανάστες είμαστε σε τούτη την κοιλάδα του κλαυθμώνος, διωγμένοι από την ουράνια πατρίδα μας, προς την οποία προσπαθούμε να επιστρέψουμε...

«Ουκ έχομεν ώδε μένουσαν πόλιν, αλλά την μέλλουσαν επιζητούμεν», τονίζει στους Εβραίους συμπατριώτες του ο Απόστολος Παύλος.

«Ουκ ει πολίτης, αλλ’ οδίτης ει και οδοιπόρος. Μη είπης: Έχω τήνδε την πόλιν, και έχω τήνδε. Ουκ έχει ουδείς πόλιν. Η πόλις άνω εστί», συμβουλεύει ο ιερός Χρυσόστομος.

Όλοι, λοιπόν, ξένοι σε τούτη τη γη, με πρώτο Ξένο τον Ιησού!

Την Μεγάλη Παρασκευή ψάλλουμε ένα συγκλονιστικό τροπάριο, κατά το οποίο ο άγιος Ιωσήφ από την Αριμαθαία παρακαλεί τον Πιλάτο: «Δός μοι τούτον τον Ξένον, όν ομόφυλοι μισούντες θανατούσι ως Ξένον», «Δώσε μου αυτόν τον Ξένο, που οι ομοεθνείς Του, μισώντας Τον, Τον σκοτώνουν σαν Ξένο»!

Ο Θεός, ως άνθρωπος, γεννήθηκε σε μια πόλη, όπου οι Παναγία Μητέρα Του και ο Μνηστήρας της Ιωσήφ ήταν ξένοι, δεν βρήκαν ούτε δωμάτιο για να μείνουν και γεννήθηκε σε στάβλο...

Στη συνέχεια, έγινε μετανάστης και πήγε με την οικογένειά Του στην Αίγυπτο, για να μη θανατωθεί από τον Ηρώδη και εκεί, σίγουρα, ο Ιωσήφ θα αναζήτησε δουλειά, ως ξένος εργάτης.

Μεγαλώνοντας περιπλανήθηκε σε όλη τη χώρα ως Ξένος, μη έχοντας «πού την κεφαλήν κλίναι» και Τον θανάτωσαν οι συμπατριώτες Του σα να ήταν Ξένος, παραδίδοντάς Τον μάλιστα σε Ξένους, στους Ρωμαίους.

Έτσι ο Ιησούς έγινε πολλαπλά ο μεγάλος Ξένος, που ποτέ δεν κατανοήθηκε ώστε να γίνει «δικός μας», παρά μόνον από λίγους, που πάντα (και τώρα) η κοινωνία τους αντιμετωπίζει ως «πτωχούς τω πνεύματι»...

Στη συνέχεια, Αυτός ο μεγάλος Ξένος έστειλε τους μαθητές Του σε «όλα τα έθνη» και εκείνοι ξενιτεύτηκαν και δίδαξαν τους ανθρώπους σε ξένες χώρες, και οι περισσότεροι θανατώθηκαν από ξένους ως ξένοι και τάφηκαν σε ξένη γη.

Ο Αβραάμ μετανάστης, ο Χριστός μετανάστης, οι Προφήτες μετανάστες, οι Απόστολοι μετανάστες, το χριστιανικό πνεύμα μεταναστευτικό...

Και εμείς, σήμερα;

Σήμερα, δυστυχώς, περισσότεροι «άθεοι» ενδιαφέρονται για τους ξένους, παρά «χριστιανοί»...

Έστω και αν όλοι γνωρίζουμε ότι όταν ο Ιησούς θέλησε να κάνει κατανοητό πώς ο άνθρωπος μπορεί να κερδίσει τη Βασιλεία των Ουρανών, χρησιμοποίησε την παραβολή του Καλού Σαμαρείτη, υπονοώντας σαφέστατα ότι το να περιμαζέψουμε και να περιποιηθούμε έναν ξένο μπορεί να μας ανοίξει τις πύλες του Παραδείσου, κατά το «ξένος ήμην και συνηγάγετέ με»....

Είναι γεγονός ότι βρισκόμαστε σε μια καινούργια εποχή μεγάλης αναμείξεως των λαών και των πολιτισμών, που μπορεί να αποβεί ολέθρια «κρεατομηχανή», όπως φοβόταν ο αλησμόνητος Αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος.

Αυτό το γεγονός εντείνει την ανασφάλειά μας ως λαού, προστιθέμενο, μάλιστα, στις μεγάλες δυσκολίες και τα δυσεπίλυτα προβλήματα, που αντιμετωπίζουμε, και μας ενσπείρει φόβο και ανησυχία για το μέλλον του Ελληνισμού, που πολλοί διαβλέπουν ότι κινδυνεύει άμεσα από τους αλλόφυλους και αλλόθρησκους μετανάστες!

Αλλά, ακόμα και αν υπάρχει τέτοιος κίνδυνος, η λύση δεν είναι να απεμπολήσουμε την ανθρωπιά μας και τη Χριστιανική μας ιδιότητα, καταδιώκοντας, εκμεταλλευόμενοι ή και εξοντώνοντας τους ξένους, αλλά διατηρώντας, ενισχύοντας, καλλιεργώντας και βιώνοντας σε όλη τους την πληρότητα τον πολιτισμό μας, την πίστη μας και τη γλώσσα μας, την ανόθευτη Ελληνική μας Παιδεία, την τιμιότητά μας και την αλληλέγγυα συλλογικότητά μας!

Περισσότερα

Ανάμεσα στα λιγότερο γνωστά ακούσματα της Μεγάλης Εβδομάδας είναι και το βαθυστόχαστο όσο και πολύ συγκινητικό μελοποίημα με το όνομα «Δός μοι τούτον τον ξένον» ή και «Τον Ήλιον Κρύψαντα» (από την εναρκτήρια φράσι της σύνθεσης).

Το ποίημα αυτό που έχει ως θέμα την Αποκαθήλωση και την Ταφή του Αγίου Σώματος του Χριστού από τον Ιωσήφ τον από Αριμαθαίας, έχει συνθέσει και μελοποιήσει σε πρώτη φάσι ο Γεώργιος Ακροπολίτης, λόγιος του 13ου αι.. Στην ελληνορθόδοξη μεταγενέστερη εκκλησιαστική παράδοση ψάλλεται κατά την διάρκεια της Περιφοράς του Επιταφίου την Μεγάλη Παρασκευή (συνήθως στα Μοναστήρια) και έχει παραδοθή με τον τίτλο «Carmen in magnum sabbatum - Στιχηρὸν ψαλλόμενον τῷ ἁγίῳ καὶ μεγάλῳ σαββάτῳ».

Το κείμενο όμως απο το οποίο ο Γεώργιος Ακροπολίτης πήρε το υλικό του είναι πολύ παλαιότερο. Πρόκειται για την συγκλονιστική Ομιλία του Επιφανίου Σαλαμίνος/Κύπρου (4ος - 5ος αι.) με τον τίτλο , «Τοῦ ἐν ἁγίοις Πατρὸς ἡμῶν Ἐπιφανίου ἐπισκόπου Κύπρου λόγος εἰς τὴν θεόσωμον ταφὴν τοῦ Κυρίου καὶ Σωτῆρος ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ, καὶ εἰς τὸν Ἰωσὴφ τὸν ἀπὸ Ἀριμαθαίας…». Ο Άγιος Επιφάνιος, Αρχιεπίσκοπος Κύπρου, στον λόγο του αυτόν, σε ένα εκτεταμένο απόσπασμα, χρησιμοποιεί και επαναλαμβάνει με τρόπο υποβλητικό την φράση: «δος μοι τούτον τον ξένον».

>>> Το απόσπασμα του Αγίου Επιφανίου

[00132]
Ὀψίας γενομένης·
[00133] ἦν γὰρ λοιπὸν δύσας ἐν ᾅδῃ ὁ τῆς δικαιοσύνης ἥλιος.
[00134] ∆ιὸ ἦλθεν ἄνθρωπος πλούσιος τοὔνομα Ἰωσὴφ ἀπὸ Ἀριμαθαίας, ὃς ἦν κρυβόμενος, διὰ τὸν φόβον τῶν Ἰουδαίων.
[00135] Ἦλθε δὲ καὶ Νικόδημος, ὁ ἐλθὼν πρὸς τὸν Ἰησοῦν νυκτός .
[00136]
Μυστήριον μυστηρίων ἀπόκρυφον.
[00137] ∆ύο κρυπτοὶ μαθηταὶ κατακρύψαι Ἰησοῦν ἐν τάφῳ ἔρχονται, τὸ κρυπτὸν ἐν τῷ ᾅδῃ μυστήριον τοῦ κρυπτοῦ Θεοῦ ἐν σαρκὶ διὰ τῆς ἰδίας κρύψεως διδάσκοντες.
[00138]
Ἕτερος δὲ τὸν ἕτερον ὑπερβάλλων τῇ πρὸς Χριστὸν διαθέσει.
[00139]
Ὁ μὲν γὰρ Νικόδημος ἐν τῇ σμύρνῃ, καὶ ἐν τῇ ἀλόῃ μεγαλόψυχος·
[00140]
ὁ δὲ Ἰωσὴφ ἐν τῇ πρὸς Πιλᾶτον τόλμῃ καὶ παῤῥησίᾳ ἀξιέπαινος.
[00141] Οὗτος γὰρ πάντα φόβον ἀποῤῥιψάμενος, τολμήσας εἰσῆλθε πρὸς Πιλᾶτον, αἰτούμενος τὸ σῶμα τοῦ Ἰησοῦ·
(…)
[00150]
Καὶ οὕτως·
[00151]
∆ός μοι νεκρὸν πρὸς ταφήν·
[00152]
τὸ σῶμα ἐκείνου τοῦ παρὰ σοῦ κατακριθέντος Ἰησοῦ τοῦ Ναζαρινοῦ,
Ἰησοῦ τοῦ πτωχοῦ, Ἰησοῦ τοῦ ἀοίκου,
Ἰησοῦ τοῦ κρεμαμένου, τοῦ γυμνοῦ, τοῦ εὐτελοῦς,
Ἰησοῦ τοῦ τέκτονος υἱοῦ, Ἰησοῦ τοῦ δεσμίου, τοῦ αἰθρίου,
τοῦ ξένου, καὶ ἐπὶ ξενίᾳ ἀγνωρίστου,
τοῦ εὐκαταφρονήτου , καὶ ἐπὶ πᾶσι κρεμαμένου.
[00153]
∆ός μοι τοῦτον τὸν ξένον·
[00154]
Τι γάρ σε ὠφελεῖ τὸ σῶμα τούτου τοῦ ξένου;
[00155]
∆ός μοι τοῦτον τὸν ξένον·
[00156]
ἐκ μακρᾶς γὰρ ἦλθεν ὧδε τῆς χώρας, ἵνα
σώσῃ τὸν ξένον·
[00157]
κατῆλθε γὰρ εἰς τὴν σκοτεινὴν ἀνενέγκαι τὸν ξένον.
[00158]
∆ός μοι τοῦτον τὸν ξένον·
[00159]
αὐτὸς γὰρ καὶ μόνος ὑπάρχει ξένος.
[00160]
∆ός μοι τοῦτον τὸν ξένον, οὗτινος τὴν χώραν ἀγνοοῦμεν οἱ ξένοι.
[00161]
∆ός μοι τοῦτον τὸν ξένον, οὗτινος τὸν πατέρα ἀγνοοῦμεν οἱ ξένοι.
[00162]
∆ός μοι τοῦτον τὸν ξένον,
οὗτινος τὸν τόπον καὶ τὸν τόκον, καὶ τὸν τρόπον ἀγνοοῦμεν οἱ ξένοι.
[00163]
∆ός μοι τοῦτον τὸν ξένον,
τὸν ξένην ζωὴν καὶ βίον ζήσαντα ἐπὶ ξένα.
[00164]
∆ός μοι τοῦτον τὸν Ναζωραῖον ξένον [οὗ τὸν τόκον καὶ τὸν τρόπον ἀγνοοῦμεν οἱ ξένοι.
[00165]
∆ός μοι τοῦτον τὸν ἑκούσιον ξένον], τὸν μὴ ἔχοντα ὧδε ποῦ τὴν κεφαλὴν κλίνῃ.
[00166]
∆ός μοι τοῦτον τὸν ξένον,
[43.448]
τὸν ὡς ξένον ἐπὶ ξένης ἄοικον,
ἐπὶ φάτνης τεχθέντα.
[00167]
∆ός μοι τοῦτον τὸν
[00168]
ξένον, τὸν ἐξ αὐτῆς τῆς φάτνης ὡς ξένον ἐξ Ἡρώδου φυγόντα.
[00169]
∆ός μοι τοῦτον τὸν ξένον,
τὸν ἐξ αὐτῶν τῶν σπαργάνων ἐν Αἰγύπτῳ ξενωθέντα,
οὐ πόλιν ἔχοντα, οὐ κώμην, οὐκ οἶκον, οὐ μονὴν, οὐ συγγενῆ·
[00170]
ἐπ' ἀλλοδαπῆς δὲ χώρας τυγχάνει οὗτος ὁ ξένος.
[00171]
∆ός μοι , ὦ ἡγεμὼν, τοῦτον τὸν ἐπὶ ξύλου γυμνόν·
[00172]
Σκεπάσω τὸν τῆς ἐμῆς φύσεως σκεπάσαντα γύμνωσιν.
[00173]
∆ός μοι τοῦτον τὸν νεκρὸν ὁμοῦ καὶ Θεόν·
[00174]
Σκεπάσω τὸν τὰς ἐμὰς ἀνομίας καλύψαντα.
(…)
[00178]
Ὑπὲρ νεκροῦ ὦ ἡγεμὼν, δυσωπῶ, τοῦ ἐπὶ ξύλου κρεμαμένου ἀοίκου.
[00179]
Οὐ γὰρ πάρεστι τούτῳ οὐ πατὴρ ἐπὶ γῆς, οὐ φίλος, οὐ μαθητὴς,
οὐ συγγενὴς, οὐκ ἐνταφιαστής·
[00180]
ἀλλ' αὐτὸς μόνος τοῦ μόνου μονογενὴς,
ἐν κόσμῳ Θεὸς, καὶ ἄλλος οὐδείς
(…)

Επιφάνιος, Αρχιεπίσκοπος Κύπρου
( MIGNE, Documenta Catholica Omnia, Epiphanius Salaminis Episcopus - Homilia in divini corporis sepulturam)

πηγή