Χρυσοχοΐδης Νικόλαος, τοῦ Ἀθανασίου (ἀρχὲς Κ΄ αἰῶνα - 1957)

Διακεκριμένος μουσικοδιδάσκαλος καὶ θεωρητικὸς τῆς μουσικῆς ἀπὸ τὸ Βόλο, ὁ σπουδαιότερος μαθητὴς (στὰ 1917) καὶ ἐπιφανέστερος συνεχιστὴς τοῦ ἔργου τοῦ Κωνσταντινουπολίτη μουσικολόγου καὶ καθηγητὴ Βυζαντινῆς Μουσικῆς στὸ Ὠδεῖο Ἀθηνῶν Κωνσταντίνου Ψάχου. Ὑπῆρξε δάσκαλος τοῦ Κωνσταντίνου Κουτούμπα καὶ πολλῶν Ἀθηναίων Ἱεροψαλτῶν, ἀνάμεσα στοὺς ὁποίους ὁ πρώην Λαμπαδάριος τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ Ἀθηνῶν Εὐάγγελος Τζελᾶς καὶ ὁ μακαριστὸς Πρωτοψάλτης τοῦ ἰδίου Ναοῦ Σπυρίδων Περιστέρης.

Ὁ Χρυσοχοΐδης διετέλεσε Πρωτοψάλτης τοῦ Ἱ. Ν. Ἁγ. Ἀποστόλου τοῦ Νέου στὸν Ἅγ. Λαυρέντιο Πηλίου. Μελοποίησε πλῆθος τροπαρίων, τὰ ὁποία, ὅμως, παραμένουν ἀνέκδοτα. Ἀρκετὰ ἀπὸ αὐτὰ ἔψαλλε ὁ Βυζαντινὸς Χορὸς τῆς Μητροπόλεως Ἀθηνῶν ὑπὸ τὴ διεύθυνση τοῦ Περιστέρη. Ὑπῆρξε καὶ δόκιμος ἐρευνητὴς μουσικολόγος. Τὸ 1950 ἐξέδωσε βιογραφία τοῦ δασκάλου του Κωνσταντίνου Ψάχου, ἐνῶ ἀρθρογράφησε καὶ στὴ Μεγάλη Ἑλληνικὴ Ἐγκυκλοπαιδεία. Ἡ σπουδαιότατη ἐργασία του "Τὰ Τονιαία Διαστήματα τῶν Κλιμάκων τῆς Βυζαντινῆς Μουσικῆς μετὰ καὶ σχετικῶν Διαγραμμάτων", ἐκδόθηκε τὸ Μάρτιο τοῦ 1956, ἕνα χρόνο πρὶν τὸν πρόωρο θάνατό του στὴν Ἀθῆνα. Μελοποιημένη ἀπὸ τὸν Χρυσοχοΐδη Ἀκολουθία τοῦ Ἑσπερινοῦ στὸ Βράχο τῆς Ἀκρόπολης (τελεῖται στὶς 29 Ἰουνίου) ἐπισημάνθηκε στὰ κατάλοιπα τοῦ μακαριστοῦ Πρωτοψάλτου Χρήστου Τακούδη.

Μαργαριτόπουλος Ἀλέξανδρος, τοῦ Νικολάου (1900 - 1971)

Ὁ σπουδαιότατος αὐτὸς Πρωτοψάλτης καὶ διδάσκαλος γεννήθηκε στὴν Κωνσταντινούπολη τὸ 1900. Ἀπὸ μικρὴ ἡλικία διακρίθηκε ὡς Κανονάρχος στὸν Ἱ. Ν. Παναγίας Καφατιανῆς στὸ Γαλατά, δίπλα στὸν ὀνομαστὸ Πρωτοψάλτη Γιάγκο Βασιλειάδη, ἀπὸ τὸν ὁποῖο διδάχθηκε ἐπὶ τριετία τὴν Ψαλτική.

Ἀργότερα στὸν ἴδιο Ναὸ ἔψαλλε ὡς Λαμπαδάριος μὲ Πρωτοψάλτη τὸν Θεοδόσιο Β. Γεωργιάδη. Κατὰ τὸ ἔτος 1916 ἀνέλαβε τὴ θέση τοῦ Β' Δομεστίκου τῆς Μεγάλης Ἐκκλησίας δίπλα στὸν Εὐστάθιο Βιγγόπουλο, ποὺ ἀναπλήρωνε τότε τὸν βαρύτατα ἄρρωστο Λαμπαδάριο Κωνσταντῖνο Κλάββα.

Ἀργότερα, ὅταν ὁ τελευταῖος ἀπομακρύνθηκε ἀπὸ τὴ θέση αὐτὴ καὶ ἀνέλαβε Ἀριστερὸς Ἱεροψάλτης στὸν Ἱ. Ν. τοῦ Χριστοῦ Σωτῆρος στὸν Γαλατᾶ, ὁ Μαργαριτόπουλος τὸν ἀκολούθησε ὡς Δομέστικος, σπουδάζοντας, παράλληλα, κοντά του τὴ μουσικὴ θεωρία.

Ὅταν ὁ Κλάββας ἀπεβίωσε στὰ 1917, τὸν διαδέχθηκε στὴ θέση τοῦ Λαμπαδαρίου. Σύντομα, ὅμως, κλήθηκε πάλι γιὰ Δομέστικος στὸν Πατριαρχικὸ Ναό. Τὴν ἴδια περίοδο παρακολουθοῦσε ἰδιαίτερα μαθήματα μὲ τὸν Ἰάκωβο Ναυπλιώτη.

Τὸ 1924 ἦλθε στὴν Ἑλλάδα καὶ ἐγκαταστάθηκε στὸ Βόλο. Ἐδῶ διορίστηκε Πρωτοψάλτης στὸν Ἱ. Ν. Μεταμορφώσεως, ὅπου ὑπηρέτησε ἐπὶ μία εἰκοσαετία. Τὰ χρόνια αὐτὰ δίδαξε τὴν Ψαλτικὴ σὲ πολλοὺς βολιῶτες καὶ πηλιορεῖτες μαθητές, μεταξὺ τῶν ὁποίων οἱ Μιχαὴλ Πέτρου, Βασίλειος Βαλασιάδης, Ἀνέστης Μαλέτος, Κωνσταντῖνος Ἀγγελίδης, Ἰωάννης Ἀκριβογιάννης, Παναγιώτης Θεοδωρίδης, Ἰωάννης Βασιλείου, Γεώργιος Καραγιάννης καὶ ἄλλοι.

Τὸ 1926 κατέβηκε στὴν Ἀθῆνα, ἔψαλλε στὸν Ταξιάρχη τοῦ Πεδίου Ἄρεως καὶ ἔγινε ἱδρυτικὸ μέλος τῶν Συλλόγων "Φίλοι της Βυζαντινῆς Μουσικῆς" καὶ "Βυζαντινὴ Χορωδία Πειραιῶς". Ἀκόμη, κατήρτησε πολυμελῆ Χορὸ Ψαλτῶν μὲ σκοπὸ τὴν ἀπόδοση τοῦ Ἐκκλησιαστικοῦ Μέλους μὲ ἀντιστικτικὴ συνήχηση καὶ πραγματοποίησε πολλὲς ἐμφανίσεις καὶ διαλέξεις.

Τὸ 1951 ἐπέστρεψε πάλι στὴ Μεταμόρφωση Βόλου καὶ ἀπὸ τὸ 1954 μετέβη στὸν Ἅγ. Νικόλαο Ἀμφισσας.

Πέθανε τὸ 1971. Τὸ μελοποιητικὸ ἔργο τοῦ Μαργαριτόπουλου εἶναι ἑξαιρικῶς μεγάλο. Ἂν καὶ δὲν ἔχουν ἐπισημανθεῖ αὐτόγραφα Τετράδιά του, τὸ ἔργο του εἶναι εὐρύτατα διαδεδομένο στὰ μουσικὰ χειρόγραφα ἄλλων Μαγνήτων Ἱεροψαλτῶν.

(Ἕρευνα - Κείμενα: Κων. Χ. Καραγκούνης)

ΛΕΞΕΙΣ 485