Είναι η παγκόσμια οικονομία, ανόητε!

του Πάσχου Μανδραβέλη

 Το πρόβλημα της μετανάστευσης ξεπερνά τις υπάρχουσες πολιτικές αναλύσεις. Δεν χωράει στα ιδεολογικά σχήματα του παρελθόντος, διότι αυτά είναι αρθρωμένα πάνω στην τεχνολογική πραγματικότητα του περασμένου αιώνα.

Γράφαμε και παλιότερα ότι «από τη στιγμή που η διαφορά στο επίπεδο διαβίωσης μεταξύ του πρώτου και του τρίτου κόσμου είναι μεγάλη, ενώ το κόστος μετακίνησης ανθρώπων μειώνεται, είναι φυσικό να αυξάνεται η (παράνομη, έστω) μετανάστευση. Είναι η οικονομικά ορθολογική επιλογή» («Καθημερινή» 5.7.2008).

Εκ των πραγμάτων, η τεχνολογία κάνει κάποιες διαδικασίες πιο φθηνές και η οικονομία ακυρώνει πολιτικές που ασκούνταν επί αιώνες. Τέτοιες είναι, για παράδειγμα, οι εθνικές κεϊνσιανές πολιτικές· με ένα κλικ στον υπολογιστή φεύγουν δισεκατομμύρια από το ένα χρηματιστήριο στο άλλο. Το ίδιο ισχύει φυσικά για τις πολιτικές που αφορούν τα εθνικά σύνορα.

Οι ΗΠΑ φτιάχνουν και ξαναφτιάχνουν φράχτες στα σύνορα με το Μεξικό, αλλά η Καλιφόρνια έχει πλημμυρίσει από οικονομικούς μετανάστες. Το παγκόσμιο σύστημα των εθνικών κρατών με τις ξεχωριστές πολιτικές, απλώς δεν μπορεί να αντιμετωπίσει τη νέα πραγματικότητα που η τεχνολογία διαμορφώνει και οι αγορές εκμεταλλεύονται. Ας μην ξεχνάμε ότι η οικονομική μετανάστευση δεν είναι παρά μέρος της αγοράς εργασίας.

Με αυτά τα δεδομένα και η ανάλυση δεν μπορεί να είναι συνεπής με τα ιδεολογικά σχήματα του παρελθόντος. Για παράδειγμα, ένας φιλελεύθερος δεν μπορεί να είναι υπέρ των ελεύθερων συναλλαγών όλων των συντελεστών παραγωγής πλην της εργασίας. Οι φράχτες των συνόρων είναι στρέβλωση της ελεύθερης αγοράς.

Από την άλλη πλευρά, είναι αδύνατον να πείσει κάποιος αριστερός τους εργαζόμενους να μοιραστούν τις κατακτήσεις τους με τους κατατρεγμένους του Τρίτου Κόσμου. Στον πραγματικό κόσμο, ένα εθνικό σύστημα υγείας υποβαθμίζεται όταν συρρέουν χιλιάδες μετανάστες για υγειονομική περίθαλψη, για την οποία δεν έχουν συμβάλει.

Ούτε υπάρχουν εργαζόμενοι που θέλουν να μοιραστούν τις αποταμιεύσεις τους που έχτισαν όποιο κράτος πρόνοιας υπάρχει στη χώρα τους. Οποτεδήποτε η Αριστερά προσπάθησε να πείσει το εκλογικό της σώμα προς αυτή την κατεύθυνση, οι ψηφοφόροι της στράφηκαν στον ριζοσπαστικό λαϊκισμό. Ο Λεπέν κερδίζει στις εργατικές συνοικίες, πάλαι ποτέ προπύργια του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος.

Επιπλέον, η οικονομική μετανάστευση συμβάλλει σε αυτό που ο Μαρξ ονόμαζε «εφεδρικό στρατό» στην αγορά εργασίας. Μετακινούμενοι οι μετανάστες σε χώρες με υψηλούς μισθούς και χαμηλή ανεργία διαμορφώνουν τις οικονομικές συνθήκες για συμπίεση των εισοδημάτων των εργαζομένων. Είναι ο νόμος της προσφοράς και της ζήτησης. Τα διοικητικά μέτρα είναι σαν τον φράχτη στον Εβρο. Τελικά, η φθηνότερη εργασία θα εκτοπίσει την ακριβότερη.

Δεν υπάρχει τρόπος να λυθούν τα προβλήματα της παγκοσμιότητας με τα πενιχρά εθνικά εργαλεία που έχουμε. Σε έναν κόσμο που έχουν παγκοσμιοποιηθεί τα πάντα, η πολιτική δεν μπορεί να ασκείται με εθνικούς περιορισμούς. Πρέπει κι αυτή να παγκοσμιοποιηθεί. Αλλιώς, το μόνο που θα καταφέρνει είναι να συνεχίσει να μπαλώνει τα προβλήματα με κάποιους φράχτες στα σύνορα.

Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Καθημερινή» στις 6.1.2011

πηγή