Η απόφαση του Συμβουλίου της Επικρατείας που δημοσιεύθηκε την Παρασκευή 10/1 ανατρέπει οριστικά τα έως σήμερα σχέδια για την εκτροπή του Αχελώου. Δικαιώνει έτσι ένα συνεπή και υπομονετικό οικολογικό αγώνα 20 και πλέον ετών, για να σωθεί ο μεγάλος ποταμός από ένα παράλογο και κακοσχεδιασμένο έργο και η χώρα από τη σπατάλη άγνωστων μέχρι σήμερα δισεκατομμυρίων ευρώ.
Πρόκειται για μια δικαστική απόφαση ιστορικής σημασίας, που σφραγίζει με τρόπο καθοριστικό την προστασία του περιβάλλοντος τόσο στη χώρα μας όσο και στην Ευρώπη, αναδεικνύοντας το ουσιαστικό περιεχόμενο που πρέπει να έχει η αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης στις μέρες μας.

Η απόφαση 26/2014 της Ολομέλειας κάνει δεκτούς όλους τους λόγους που είχαν προβάλει οι οργανώσεις και οι φορείς που αντιτίθενται στην εκτροπή:

Παραβίαση του αρθ. 24 του Συντάγματος για την προστασία του περιβάλλοντος
Παραβίαση της κοινοτικής οδηγίας 2000/60/ΕΚ για τα ύδατα
Παραβίαση της οδηγίας 85/337/ΕΟΚ για την εκτίμηση περιβαλλοντικών επιπτώσεων
Παραβίαση της οδηγίας 92/43/ΕΟΚ για τους οικοτόπους και τα είδη
Παραβίαση της Σύμβασης της Γρανάδας για την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς.

Με δεδομένες όλες αυτές τις παραβιάσεις, το δικαστήριο έκρινε ότι ο μέχρι σήμερα σχεδιασμός του έργου αντιβαίνει στην αρχή της βιώσιμης ανάπτυξης.
Η κρίση του ανώτατου δικαστηρίου θέτει πλέον σοβαρά ζητήματα νομιμότητας και για τις αποφάσεις που ετοιμάζονται για νέο «πράσινο φως» στα έργα εκτροπής, δηλαδή τα υπό έγκριση σχέδια διαχείρισης υδάτων Δυτικής Στερεάς Ελλάδας και Θεσσαλίας, τουλάχιστον για τις σχετικές με το έργο προβλέψεις.

Οι περιβαλλοντικές οργανώσεις  Ελληνική Ορνιθολογική Εταιρεία, WWF Ελλάς, Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης και Δίκτυο Μεσόγειος SOS αισθάνονται δικαιωμένες για τον 20ετή τους αγώνα. Καλωσορίζουν επίσης την απόφαση ως σταθμό για την προστασία του περιβάλλοντος στην Ελλάδα και ως αφετηρία για οικολογικά και κοινωνικά βιώσιμες γεωργικές πολιτικές και πρακτικές.

Η επόμενη μέρα γεννά αισιοδοξία για την αποτροπή ενός τεράστιου οικολογικού εγκλήματος και για το περιβαλλοντικό δίκαιο, αλλά και την επιτακτική ανάγκη για στροφή προς ένα πρότυπο ανάπτυξης που είναι οικολογικά, κοινωνικά και οικονομικά βιώσιμο. Ανοίγει επίσης το κεφάλαιο της αποκατάστασης της περιοχής, που έχει υποστεί τεράστιες ζημιές από τις μέχρι σήμερα εργασίες, ζήτημα το οποίο θα πρέπει να εξεταστεί από τα αντίστοιχα διαχειριστικά σχέδια υδάτων. Προκαλεί όμως και ερωτήματα και αγανάκτηση για την τεράστια οικονομική ζημιά που έχει υποστεί η χώρα από τα έργα που έχουν εκτελεστεί μέχρι σήμερα.
Θα λογοδοτήσει κάποιος για τη σπατάλη δημόσιου χρήματος και το περιβαλλοντικό έγκλημα που έχει συντελεστεί από τις αρχές της δεκαετίας του ’90 μέχρι σήμερα;

Σημείωση προς συντάκτες
Με προσφυγή που υποβλήθηκε το 2006, περιβαλλοντικές οργανώσεις και τοπικοί φορείς ζητούσαν την ακύρωση διοικητικών πράξεων έγκρισης, δημοπράτησης και ανάθεσης σε κατασκευαστική εταιρεία του έργου της εκτροπής του Αχελώου. Είχαν προηγηθεί τέσσερις κύκλοι δικών που κατέληξαν σε 3 ακυρωτικές αποφάσεις και από το ίδιο δικαστήριο, οι οποίες όμως δεν έγιναν επί της ουσίας σεβαστές από τον τότε Υπουργό ΠΕΧΩΔΕ Γιώργο Σουφλιά. Παρεμβλήθηκε άλλη μια ακυρωτική απόφαση για την άρνηση του ΥΠΕΧΩΔΕ να διαθέσει με διαφάνεια πληροφορίες και έγγραφα για το έργο. Το 2009, εκδόθηκε και απόφαση αναστολής των κατασκευαστικών εργασιών.

Επειδή τα θέματα που προέκυψαν κατά τη συγκεκριμένη δίκη αφορούσαν και στην εφαρμογή της νομοθεσίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το 2009 το ΣτΕ απηύθυνε προς το Δικαστήριο της ΕΕ (ΔΕΕ) 14 ερωτήματα. Η απόφαση του ΔΕΕ που δημοσιεύθηκε το φθινόπωρο του 2012 άνοιξε τον δρόμο για την τελική απόφαση του ΣτΕ, καθώς έκρινε ότι παραβιάζονται διατάξεις σημαντικών κοινοτικών οδηγιών.

Φωτογραφία: Δ.Μαυρογιώργου/Αρχείο Ορνιθολογικής