◆ Ποιος παραγωγικός τομέας θα τραβήξει το κάρο της ανάπτυξης;

◆ Θα δώσουμε βάση στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις ή θέλουμε να μετατρέψουμε τη χώρα σε κέντρο φιλοξενίας πολυεθνικών κολοσσών;

◆ Πώς θα χρηματοδοτηθεί το ασφαλιστικό όταν οι συνταξιούχοι τείνουν να γίνουν περισσότεροι από τους εργαζόμενους;

◆ Ποιοι θα δημιουργήσουν νέες θέσεις εργασίας στην Ελλάδα, όταν οι μεγαλύτεροι εργοδότες (τράπεζες, εταιρείες τηλεπικοινωνιών κ.ά.) καταργούν δουλειές αντί να δημιουργούν καινούργιες;

◆ Πώς θα ρυθμιστούν τα δάνειά μας στις τράπεζες – μόνο τα κόκκινα υπερβαίνουν πλέον τα 70 δισεκατομμύρια ευρώ – και τι θα γίνει με τα χρέη των Ελλήνων προς το Δημόσιο;

◆ Θα αποκτήσουμε σταθερό φορολογικό σύστημα, θα έχουμε αποτελέσματα στην προσπάθεια πάταξης της φοροδιαφυγής;

Μια επιχείρηση που σέβεται τον εαυτό της στο τέλος κάθε χρονιάς προετοιμάζεται για την επόμενη και συντάσσει το business plan. Τον «πιλότο» βάσει του οποίου θα πρέπει να κινηθεί. Κάτι αντίστοιχο κάνει (ή πρέπει να κάνει) και μια χώρα. Ποιο είναι λοιπόν το business plan της Ελλάδας για το 2014;

Δυστυχώς αυτό που ήταν το 2013, το 2012 και το 2011: το μνημόνιο.

Αναλωνόμαστε στο να επιτύχουμε εισπρακτικούς και δημοσιονομικούς στόχους, τα προβλήματα της πραγματικής οικονομίας διογκώνονται, η κοινωνία βρίσκεται στα όριά της και εμείς εκεί: να επιμένουμε σε μια πολιτική που, ακόμη και αν επιτύχει, το μόνο που θα έχει να επιδείξει είναι κάποιες καλές δημοσιονομικές επιδόσεις.

Προς το παρόν αποδεικνύεται ότι η δημοσιονομική εξυγίανση όχι μόνο δεν επιλύει τα προβλήματα της πραγματικής οικονομίας, αλλά απεναντίας τα διογκώνει: Τα εισοδήματα εξακολουθούν να μειώνονται, οι επιχειρήσεις συνεχίζουν να κλείνουν, οι οφειλές στο Δημόσιο και τις τράπεζες γίνονται ολοένα και μεγαλύτερες, οι άνεργοι γίνονται περισσότεροι, ενώ αυξάνεται και ο αριθμός αυτών που πέφτουν κάτω από το όριο της φτώχειας.

Μπορεί λοιπόν στην πολιτική ατζέντα τα θέματα που ακολουθούν να μην υπάρχουν ή, αν υπάρχουν, να μην θέλει να τα ανοίξει κανείς, αλλά τα προβλήματα είναι εκεί και, όσο το πολιτικό σύστημα στρουθοκαμηλίζει, διογκώνονται:

1 Ανάπτυξη: Περιμένοντας το... think tank

Οι 13 περιφέρειες της χώρας έχουν συγκριτικά πλεονεκτήματα. Υπάρχουν τομείς της οικονομίας (π.χ. πρωτογενής παραγωγή) που με λίγη ώθηση μπορούν να συμβάλουν και στην αύξηση του ΑΕΠ και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Περάσαμε τρεις δεκαετίες στηρίζοντας την ανάπτυξη στην ιδιωτική και δημόσια κατανάλωση με μοχλό τον δημόσιο και ιδιωτικό δανεισμό. Αυτό δεν μπορεί να συνεχιστεί. Ποιο θα είναι το νέο μοντέλο; Το ερώτημα επανέρχεται ξανά και ξανά.
Αντί για απάντηση, ο καθ’ ύλην αρμόδιος υπουργός Οικονομικών εδώ και μήνες δίνει υποσχέσεις. Περιμένουμε μια επιτροπή σοφών να παραδώσει το πόρισμά της και μέσα από αυτό να αντλήσουμε προτάσεις για το ποια διαδρομή θα πρέπει να ακολουθήσει η χώρα. «Σε λίγες εβδομάδες», απαντά σχετικά ο Γ. Στουρνάρας.

Έχουν περάσει μήνες και ακόμη η επιτροπή σοφών δεν έχει δώσει σημεία ζωής.
Και τι περιμένουμε για το 2014; Στην καλύτερη περίπτωση μια ισχνή ανάπτυξη της τάξεως του 0,6%, η οποία θα προέλθει κυρίως από τη μείωση των εισαγωγών (εν πολλοίς οφείλεται στη μείωση της αγοραστικής μας δύναμης) και την αύξηση των εξαγωγών, η οποία βεβαίως τίθεται εν αμφιβόλω από τη στιγμή που το ευρώ καταρρίπτει το ένα ρεκόρ ανόδου μετά το άλλο.

Το πώς θα διαχυθεί αυτή η ισχνή ανάπτυξη στο εσωτερικό της χώρας είναι επίσης ένα ερώτημα, καθώς στον ίδιο τον κρατικό προϋπολογισμό προβλέπεται περαιτέρω μείωση της ιδιωτικής κατανάλωσης, από την οποία εξαρτάται η πλειονότητα των επιχειρήσεων. Αρκεί η επανέναρξη των εργασιών στους μεγάλους οδικούς άξονες για να κάνει τη διαφορά; Αν ναι, για ποιους; Προειδοποιούν οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ για κίνδυνο «άνεργης ανάκαμψης», δηλαδή εμφάνισης θετικών ποσοστών στο ΑΕΠ, τα οποία όμως δεν θα οδηγούν σε νέες θέσεις εργασίας.

2 Περισσότεροι οι άνεργοι

Είναι μακράν το μεγαλύτερο πρόβλημα της χώρας, με τεράστιες κοινωνικές, οικονομικές και πολιτικές προεκτάσεις. Κι όμως, εθνικό σχέδιο καταπολέμησης της ανεργίας δεν υπάρχει ούτε καν στα σκαριά. Μετράμε 1,35 εκατομμύρια ανέργους, εκ των οποίων οι 900.000 έχουν ήδη συμπληρώσει περισσότερους από 12 μήνες χωρίς δουλειά. Εκ των 1,35 εκατομμυρίων, ούτε ο ένας στους δέκα δεν εισπράττει πλέον επίδομα ανεργίας, με αποτέλεσμα να βρίσκεται πλέον με μηδενικό εισόδημα.
Ποια πολιτική ασκείται για την καταπολέμηση της ανεργίας; Χορηγούμε, ξοδεύοντας δεκάδες εκατομμύρια ευρώ εθνικών και κοινοτικών πόρων, μόνο... παυσίπονα, τα οποία καταπραΰνουν το πρόβλημα λίγων για λίγους μήνες χωρίς να το επιλύουν. Ο ΟΑΕΔ παίζει τον ρόλο της ασπιρίνης. Μοιράζει θέσεις κοινωφελούς εργασίας των 490 ευρώ (καθαρά), οι οποίες όμως θα υφίστανται μόνο για πέντε μήνες. Επιδοτεί επιχειρήσεις να προσλάβουν, αλλά μόνο για έξι μήνες.

Μέχρι και τη Nokia, της οποίας ο επικεφαλής πήγε στο Μέγαρο Μαξίμου για να διαφημίσει τη μεγάλη επένδυση στην Ελλάδα, ο ΟΑΕΔ την πληρώνει για να προσλάβει τους 150 τεχνικούς, για τους οποίους τόσος λόγος έγινε. Χάρη σε αυτά τα προγράμματα η ανεργία διατηρείται στα επίπεδα του 27,5%. Διαφορετικά θα είχε ήδη ξεπεράσει το 30%. Στο ερώτημα όμως ποιος δημιουργεί πραγματικές θέσεις εργασίας, και όχι επιδοτούμενες ή θέσεις απασχόλησης των δύο - τριών ωρών εβδομαδιαίως, απάντηση δεν υπάρχει.

3 Οι «αρρυθμίες» των κόκκινων δανείων

Τα κόκκινα δάνεια έχουν φτάσει στα 70 δισεκατομμύρια ευρώ και αποτελούν πραγματική βόμβα στα θεμέλια του τραπεζικού συστήματος. Προς το παρόν, το πρόβλημα αντιμετωπίζεται με ημίμετρα:

◆ Δεκάδες χιλιάδες καταφεύγουν στον νόμο Κατσέλη περιμένοντας να δικαιωθούν από τα δικαστήρια ύστερα από μια πενταετία στην καλύτερη περίπτωση. Πραγματική δικαίωση δεν υπάρχει. Οι μισοί χάνουν, ενώ και οι υπόλοιποι, που κερδίζουν, μπορεί να εξασφαλίζουν ένα «κούρεμα» των καταναλωτικών δανείων, για να σώσουν όμως το σπίτι τους αναγκάζονται να πάρουν καινούργιο δάνειο με επαχθείς όρους.

◆ Εκατοντάδες χιλιάδες έρχονται σε επαφή με τις τράπεζες για να ζητήσουν ρύθμιση. Οι λύσεις που παρέχονται προς το παρόν από τις τράπεζες εξασφαλίζουν μια ολιγόμηνη μείωση της δόσης, με αποτέλεσμα, όταν τελειώνει η πρώτη ρύθμιση, να απαιτείται δεύτερη. Κάθε φορά όμως που γίνεται ρύθμιση, ο δανειολήπτης φορτώνεται με ολοένα και περισσότερους τόκους και στην πραγματικότητα το χρέος διογκώνεται αντί να συρρικνώνεται.

◆ Ο πρόσφατος νόμος για την αναστολή των πλειστηριασμών είναι ένα ακόμη «μπάλωμα». Θα τρέχουν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι σε τράπεζες, δικηγόρους και συμβολαιογράφους για να αποτρέψουν τον πλειστηριασμό για ακόμη έναν χρόνο. Όταν θα τελειώσει αυτός ο χρόνος, το χρέος τους θα έχει γίνει ακόμη μεγαλύτερο. Πλειστηριασμός, εκτός συνταρακτικού απροόπτου, δεν θα γίνει, καθώς είναι τέτοια η γραφειοκρατία του συγκεκριμένου μηχανισμού, ώστε σπάνια βγαίνει ένα σπίτι στο σφυρί πριν περάσουν τουλάχιστον δύο χρόνια.

Τι περιμένουμε σε αυτό το μέτωπο; Ή να καταλήξουν οι τράπεζες σε μια συμφωνία και να προσφέρουν μια βιώσιμη και γενναιόδωρη λύση στους πελάτες τους, ώστε να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα σε μόνιμη βάση, ή να καταλήξει σε κάτι καλό αυτή η επιτροπή που θα συσταθεί με βάση τα όσα αναφέρονται στον πρόσφατο νόμο.

Ώσπου να γίνουν όλα αυτά, τα κόκκινα δάνεια θα τείνουν να ξεπεράσουν και το 35% του συνόλου των δανείων που έχουν δοθεί μέχρι σήμερα.

4 Η μισή Ελλάδα χρωστά στην εφορία

Η μισή χώρα τελεί υπό ομηρεία από την εφορία. Απειλείται συστηματικά με κατάσχεση πάσης φύσεως, αλλά τρόπο αντιμετώπισης του προβλήματος δεν έχει.

Οι ρυθμίσεις που γίνονται πλέον δεν επιτρέπουν την τακτοποίηση της οφειλής σε περισσότερες από 12 δόσεις, ενώ αυτοί που δεν μπορούν να εξασφαλίσουν φορολογική ενημερότητα στην πραγματικότητα είναι αποκλεισμένοι από την αγορά.
Η κυβέρνηση έφτιαξε ένα ασφυκτικό πλαίσιο γι’ αυτούς που χρωστούν. Καταλογίζει πρόστιμα 10% με το που θα συμπληρωθούν δύο μήνες από την ημέρα βεβαίωσης μιας οφειλής, φορτώνει τους πολίτες με προσαυξήσεις 8,5% και εξαγγέλλει όπου βρεθεί και όπου σταθεί το ηλεκτρονικό σύστημα κατασχέσεων από τραπεζικούς λογαριασμούς.

Κάθε μήνας που περνάει στα ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο προστίθενται από 600 εκατ. έως 1 δισ. ευρώ, ενώ το 2014 – έτος κατά το οποίο προβλέπεται η είσπραξη ακόμη περισσότερων φόρων – το πρόβλημα αναμένεται να επιδεινωθεί.

5 Φορολογικό ή κινούμενη άμμος;

Αλλάζει ο χρόνος και οι αγρότες δεν γνωρίζουν αν θα τηρούν βιβλία ή όχι, οι επενδυτές αν θα πληρώνουν φόρο υπεραξίας κατά την αγορά και πώληση μετοχών στο Χ.Α., οι επιτηδευματίες αν θα συμπληρώνουν κάθε μήνα συγκεντρωτικές καταστάσεις πελατών και με ποιους όρους. Οι καταναλωτές δεν ξέρουν ποιες αποδείξεις θα πρέπει να μαζεύουν και – το κυριότερο – πότε θα τους βρει η επόμενη αλλαγή του φορολογικού συστήματος.

Από τότε που ξέσπασε η κρίση μέχρι σήμερα, έχουν κατατεθεί πάνω από 30 νομοσχέδια, είτε αμιγώς φορολογικά είτε με φορολογικές διατάξεις... πρώτης γραμμής στο εσωτερικό τους. Κι ενώ υποτίθεται ότι με την κατάθεση του Κώδικα Φορολογικών Διαδικασιών και του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος στις αρχές του 2013 θα αποκτούσαμε επιτέλους ένα σταθερό φορολογικό πλαίσιο, η... πραγματικότητα μας διέψευσε για ακόμη μια φορά.

Το αποκορύφωμα; Η διάταξη που προβλέπει την επιβολή προστίμων σε όσους έχουν εκπρόθεσμες οφειλές στο Δημόσιο τροποποιήθηκε δύο φορές την ίδια ημέρα με δύο διαφορετικά νομοσχέδια. Αυτά βλέπουν οι υποψήφιοι επενδυτές και προτιμούν να απέχουν.

6 Απασφαλίζει...

Μια ακόμη βόμβα: Η Ελλάδα αριθμεί αυτή τη στιγμή περίπου 2,8 εκατομμύρια συνταξιούχους με μέση σύνταξη της τάξεως των 900 ευρώ. Κάθε μήνα δαπανώνται πάνω από 2,2 δισ. ευρώ για την καταβολή των συντάξεων, που σημαίνει ότι σε ετήσια βάση η δαπάνη ξεπερνάει τα 26 δισ. ευρώ.

Από την άλλη, ο αριθμός των μισθωτών έχει περιοριστεί στο 1,5 εκατομμύριο, εκ των οποίων περίπου ο ένας στους τρεις εργάζεται με συνθήκες μερικής απασχόλησης. Το παραγωγικό δυναμικό της χώρας διαθέτει επίσης περίπου 600.000 αγρότες και 1 εκατομμύριο επιτηδευματίες, εκ των οποίων περίπου οι μισοί δεν είναι συνεπείς στις υποχρεώσεις τους απέναντι στον ΟΑΕΕ.

Τα αποθεματικά των ασφαλιστικών ταμείων έχουν συρρικνωθεί μετά και το PSI, με αποτέλεσμα η αξιοποίησή τους να μην συνδράμει παρά ελάχιστα στην κάλυψη της δαπάνης, ενώ η κρατική συμμετοχή φθίνει λόγω των μνημονιακών απαιτήσεων.
Η κυβέρνηση διαβεβαιώνει ότι δεν πρόκειται να μειωθούν οι συντάξεις περαιτέρω. Δεν λέει όμως πώς θα καλυφθούν τα ελλείμματα, τα οποία θα γίνονται και μεγαλύτερα από τη στιγμή που η τάση μείωσης των μισθών – και κατά συνέπεια των ασφαλιστικών εισφορών που αναλογούν – δεν έχει ανακοπεί. Σε άλλες χώρες της Ευρώπης φτιάχνουν «κουμπαράδες» για το ασφαλιστικό, τους οποίους γεμίζουν με διάφορους πόρους. Στην Ελλάδα έχουν υπερφορολογηθεί τα πάντα, αλλά όλα τα χρήματα πηγαίνουν στον προϋπολογισμό.

Στις αρχές του 2014 θα αρχίσει να συνεδριάζει επιτροπή με αντικείμενο την αλλαγή στον τρόπο υπολογισμού των συντάξεων από το 2015 (σ.σ.: η αλλαγή έχει νομοθετηθεί με τον ασφαλιστικό νόμο του 2010). Θα καταλήξει αυτή η επιτροπή στο συμπέρασμα ότι θα πρέπει να επέλθουν αλλαγές (εννοείται προς το χειρότερο) στον τρόπο υπολογισμού; Θα φανεί. Όπως θα φανεί και με ποιον τρόπο θα επιλέξει η κυβέρνηση να χρηματοδοτήσει τη μνημονιακή απαίτηση για μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 3,9 ποσοστιαίες μονάδες.

πηγή