Γερμανία: Το γυάλινο μάτι του φόβου

Ηρακλής Δ. Λογοθέτης

Η αρρώστια αυτή παραμένει σε λήθαργο σε περιόδους ασφάλειας, ευημερίας και ισχύος. Ξυπνά όμως, και μάλιστα με τρομερούς σπασμούς, όταν έπειτα από στραπάτσα ταπεινωτικά και ήττες απανωτές χυμάει στην ψυχή του Γερμανού ο φόβος.

Δυνατές σελίδες γι’ αυτό αφιερώνει στο «Καπούτ» ο Κούρτσιο Μαλαπάρτε, ένας αναρχοδεξιός πολιτικός τυχοδιώκτης (και σπουδαίος συγγραφέας) που βρέθηκε ως πολεμικός ανταποκριτής, από την πλευρά των Γερμανών, σε πολλά μέτωπα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου:

«Ο Γερμανός, όταν αρχίζει να τον πιάνει ο φόβος, όταν εισχωρήσει στα κόκαλά του ο μυστηριακός γερμανικός φόβος, τότε προκαλεί περισσότερη φρίκη και περισσότερη λύπηση. Η όψη του είναι άθλια, η σκληρότητά του θλιβερή, το θάρρος του απελπισμένο».

Ο πυρήνας αυτού του φόβου δεν είναι η αδυναμία, ο φθόνος ή το ανίσχυρο μίσος, όπως συμβαίνει, καταδικαστέα αλλά εύλογα, με τους περισσότερους λαούς. Οφείλεται, πράγμα αλλόκοτο, σε μια ιστορική μνησικακία που βλέπει σαν εχθρό οτιδήποτε ξένο. Ο Γερμανός φοβάται κάθε τι διαφορετικό, αλλότριο και μη γερμανικό.

Κι εμείς οι Ευρωπαίοι θα γλιτώναμε από μεγάλες μπόρες, αν μπορούσαμε ν’ απαλλάξουμε τους Γερμανούς απ’ αυτόν τον φόβο.  Αλλά, παρόλο που τους λυπόμαστε, δεν μπορούμε, γιατί ο φόβος είναι υπέρλογος, ενστικτώδης και βαθύς. Όσο νικάει ο Γερμανός, αυτός ο φόβος της ξενικότητας εκφράζεται με τη χειρονομία της απορριπτικής υπεροψίας, την περιφρόνηση και την απάθεια μπροστά στον πόνο του άλλου. Όταν αρχίζει να χάνει, γυρίζει σε εμπύρετη άμυνα, εκτείνει τα νύχια του σε βαθμιαία αποθηρίωση, το πρόσωπό του γίνεται μάσκα που σε κοιτάζει με το γυάλινο μάτι του θανάτου.

Σε μια χαλκογραφία του Ντύρερ υπάρχει η επιγραφή «Wir siegen mit unserem Tod» που σημαίνει: Εμείς νικάμε με τον θάνατό μας! Η δήλωση είναι πράγματι αινιγματική αλλά καθώς ο θάνατος δύσκολα χάνει σε σκακιστική μονομαχία, κατά τον Μαλαπάρτε θέλει να πει πως το γερμανικό έθνος ορμά προς τον θάνατό του – και τον κατακτά… Όταν όμως ο Γερμανός πεθαίνει, θέλει να πάρει μαζί του όλο τον κόσμο. Στα γερμανικά χώματα η θανατίλα – μετά τον Χίτλερ το ξέρουμε πια – είναι επιδημία χειρότερη από την πανούκλα.

πηγή