|
Ένας... ξεδιάντροπος ψεύτης
Όσοι γνωρίζουν στοιχειώδη οικονομικά δεν αιφνιδιάστηκαν από την κυνική ομολογία αποτυχίας της συνταγής που εφάρμοσαν οι δανειστές στη χώρα μας. Αυτό ήταν απλώς το αναμενόμενο για όσους γνώριζαν τα δεδομένα.
Κι επειδή όλοι γνώριζαν τα δεδομένα της ελληνικής οικονομίας, το ερώτημα είναι ποιος θα πληρώσει για τους μαθητευόμενους μάγους του ΔΝΤ και της ΕΚΤ. Και, κυρίως, εάν τώρα που το λάθος των «ειδικών» επιβεβαιώθηκε, η μνημονιακή κυβέρνηση θα έχει το ανάστημα να στείλει τον «πολύ κύριο Τόμσεν» πίσω στο δανέζικο ψαροχώρι απ’ όπου κατάγεται και να ζητήσει την αναδιαπραγμάτευση και τροποποίηση των μνημονίων.
Είναι πραγματικά απίστευτο το ότι ο υπάλληλος του ΔΝΤ, που χτύπησε το χέρι στο τραπέζι της ελληνικής Δημοκρατίας, έχει την ευχέρεια να παραδέχεται… απλώς τα λάθη του, χωρίς συνέπειες. Και την ίδια στιγμή να συνεχίζει να δίνει οδηγίες, ζητώντας από τις διοικήσεις των ελληνικών τραπεζών να μειώσουν μισθούς και να περικόψουν το προσωπικό τους κατά 30% μέχρι το 2015.
Το κακό είναι ότι οι 15.000 και πλέον υπάλληλοι που θα απολυθούν από τις τράπεζες δεν θα έχουν την ίδια άνεση κινήσεων με τον Δανό οικονομολόγο. Και πιθανότατα δεν έχουν κάνει κανένα λάθος στη δουλειά τους. Όπως και τα εκατομμύρια Ελλήνων που είδαν τις αποδοχές και τις συντάξεις τους να ψαλιδίζονται ή έμειναν άνεργοι στο όνομα της πιστής εφαρμογής των μνημονίων.
Συγγνώμη λάθος
Ας δούμε κατ’ αρχήν ποιο ήταν το λάθος που παραδέχτηκε ο Τόμσεν. Όπως λοιπόν εξήγησε ο ίδιος μιλώντας στη συνέντευξη που παραχώρησε για την έκθεση του ΔΝΤ που αφορούσε την Ελλάδα, στο προηγούμενο πρόγραμμα δεν είχαν εκτιμηθεί σωστά οι επιπτώσεις του στην ανάπτυξη. Δηλαδή το εύρος της ύφεσης. Δεν δίστασε μάλιστα να αφήσει και αιχμές κατά της ευρωζώνης σημειώνοντας ότι το ΔΝΤ από την πρώτη κιόλας στιγμή είχε ταχθεί υπέρ μιας μεγαλύτερης περιόδου προσαρμογής για την Ελλάδα.
Εκτός από την ευρωζώνη, ο Τόμσεν κατηγόρησε και τις ελληνικές κυβερνήσεις υποστηρίζοντας ότι στο τελευταίο πρόγραμμα υιοθετήθηκε ένας «πολύ υψηλότερος πολλαπλασιαστής» επειδή οι πολιτικοοικονομικές συνθήκες ήταν διαφορετικές από αυτές που είχαν αρχικά εκτιμηθεί.
Τι είναι όμως αυτός ο πολλαπλασιαστής για τον οποίο μας κατηγόρησε ο Τόμσεν; Την απάντηση έδωσε ο συνάδελφός του, διευθυντής του ερευνητικού τμήματος του ΔΝΤ Ολιβιέ Μπλανσάρ, που επιβεβαίωσε το λάθος τόσο του Ταμείου αλλά και της Ευρώπης, λέγοντας πως και οι δύο θεσμοί «υποτίμησαν τις καταστροφικές συνέπειες των πολιτικών λιτότητας που επέβαλαν στα υπερχρεωμένα κράτη».
Ειδικότερα, το λάθος αφορά σε έναν συντελεστή, γνωστό στην οικονομία ως «πολλαπλασιαστή». Ανάμεσα στο 1970 και το 2007, οι αναλυτές είχαν διαπιστώσει ότι η μείωση κατά 1% στις δημόσιες δαπάνες, ή τα κατά 1% επιπλέον έσοδα από τη φορολογία, οδηγούσαν σε μείωση της ανάπτυξης κατά 0,5% Μέσο Όρο στις προηγμένες χώρες. Κι έτσι, διαμορφώθηκε ο πολλαπλασιαστής 0,5 που χρησιμοποιήθηκε στις προκαταρτικές μελέτες τους για τα προγράμματα που επιβλήθηκαν σε Ελλάδα και Πορτογαλία. Βέβαια, τα τμήματα αναλύσεων έστησαν τα προγράμματα με τα δεδομένα των οικονομιών προ κρίσης. Όταν ο κόσμος είχε ακόμη χρήμα και η οικονομία… κουνιόταν.
Αντίθετα, οι δανειστές, υποχρεώνοντάς μας σε δραστική μείωση μισθών και συντάξεων, προκάλεσαν μια πτώση της εσωτερικής ζήτησης δύο με τρεις φορές ταχύτερη απ’ ό,τι αναμενόταν. Οι συνέπειες ήταν οι γνωστές: πτωχεύσεις επιχειρήσεων, ανεργία και ύφεση πολύ μεγαλύτερη κάθε μελέτης. Από τον περασμένο Οκτώβριο το ΔΝΤ αναγνώριζε ότι με τις σημερινές συνθήκες οι πολλαπλασιαστές κινούνται ανάμεσα στο 0,9 έως και το 1,7. Δηλαδή δύο με τρεις φορές μεγαλύτεροι από το 0,5.
Άλλα λόγια
Το ερώτημα είναι πού βρισκόταν ο επικεφαλής της αποστολής του ΔΝΤ στην Ελλάδα όταν όλα αυτά καταγράφονταν. Μήπως σε άλλη χώρα; Καθόλου. Βρισκόταν εδώ και μάλλον είχε αφοσιωθεί στη φθινοπωρινή κόντρα του με τον Γιάννη Στουρνάρα. Που, όπως φαίνεται, ήταν και για τους δύο για το θεαθήναι. Αλλιώς ο επικεφαλής υπάλληλος του ΔΝΤ δεν θα έλεγε προ ημερών ότι το Ταμείο υπολόγισε λάθος τον πολλαπλασιαστή τόσο επειδή δεν είχε εκτιμηθεί σωστά η πολιτική κρίση, η οποία κλόνισε την εμπιστοσύνη στην οικονομία της χώρας, όσο και γιατί δεν εφαρμόστηκαν οι διαρθρωτικές αλλαγές.
Και κάπως έτσι ο Τόμσεν μας είπε ότι όλα αυτά είχαν ως αποτέλεσμα να μην ενισχυθεί η εξωτερική ανταγωνιστικότητα της χώρας.
Και σχεδόν σαν να απευθύνεται σε πρωτοετείς οικονομικών σχολών ο Δανός οικονομολόγος προέβλεψε ότι με την παράταση των δύο ετών που δόθηκε στην Ελλάδα (και την επιπλέον οικονομική βοήθεια) θα επιτευχθεί το πρωτογενές πλεόνασμα του 4,5% επί του ΑΕΠ της. Στην προφανή απορία πώς το Ταμείο και ο ίδιος, που δεν μπόρεσαν να προβλέψουν τις επιπτώσεις της ύφεσης, προεξοφλούν μια τόσο δυναμική ανάκαμψη, ο Τόμσεν είπε πως χώρες όπως η Ιταλία και το Βέλγιο το πέτυχαν σε μια δεκαετία προκειμένου να μειώσουν το χρέος τους, ενώ και η ίδια η Ελλάδα είχε πρωτογενές πλεόνασμα ΑΕΠ στα τέλη της δεκαετίας του 1990.
Ο κύριος… αναλυτής
Η πορεία του Πολ Τόμσεν εξηγεί σε μεγάλο βαθμό τις διαχειριστικές του δεξιότητες και στην ελληνική περίπτωση. Γεννημένος το 1955, στο επαρχιακό λιμανάκι Ααμπενράα της Δανίας, σπούδασε οικονομικά στην Κοπεγχάγη και από βοηθός καθηγητής, στα 27 του είχε ήδη ξεκινήσει να εργάζεται ως αναλυτής στο ΔΝΤ. Προφανώς κάποιοι διέκριναν ένα ιδιαίτερο ταλέντο ώστε πέντε χρόνια αργότερα να του αναθέσουν την πρώτη του επίσημη αποστολή…
Το 1987 στην πρώην Γιουγκοσλαβία ο Τόμσεν ενσωματώνεται στην αποστολή του ΔΝΤ για να βοηθήσει το τεράστιο χρέος της χώρας. Το 1990 και ενώ ο Μιλόσεβιτς έχει πάρει την εξουσία στο Βελιγράδι, ο Τόμσεν αναβαθμίζεται σε «εκπρόσωπο» του Ταμείου. Στη Σερβία η εφαρμογή του προγράμματος λιτότητας οδήγησε στην εξαθλίωση μεγάλων τμημάτων της κοινωνίας, αλλά και στην έξαρση του εθνικιστικού ρεύματος, που λίγα χρόνια αργότερα οδήγησε τη χώρα στον εμφύλιο και μεταγενέστερα στη ΝΑΤΟϊκή επέμβαση. Τα μέτρα περιλάμβαναν τη γνωστή συνταγή: περικοπές κοινωνικών δαπανών, πάγωμα μισθών, υποτίμηση, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.
Με τη διάλυση της Γιουγκοσλαβίας, το ΔΝΤ μπαίνει να στηρίξει δύο χώρες της πρώην Ομοσπονδίας, τη Σλοβενία και τα Σκόπια, από το 1992 ώς το 1996. Ο Τόμσεν μετέχει ως επικεφαλής στις αποστολές και εφαρμόζει την ίδια μέθοδο με μέτρα λιτότητας, ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και εκτεταμένες αποκρατικοποιήσεις.
Το ίδιο μοντέλο εφαρμόστηκε από το ΔΝΤ και στη Ρουμανία την περίοδο 1996-1998, με τη συμμετοχή του Τόμσεν. Στόχος πάλι να ενισχυθεί η ανταγωνιστικότητα για να έρθει η πολυπόθητη ανάπτυξη. Τι κι αν σήμερα αυτή ακόμη… αναζητείται. Όπως και στην περίπτωση του ελληνικού «λάθους» (αφού η συνταγή είναι η ίδια), το ΔΝΤ, που επισκέφτηκε προ μηνών το Βουκουρέστι για να αξιολογήσει εκ νέου το πακέτο διάσωσης, διαπίστωσε ότι, παρά τις 100.000 απολύσεις στον βωμό της, η ανάπτυξη βρίσκεται κάτω από το 1%, με μόνο αποτέλεσμα την απίστευτη ανεργία.
Το 1998 και με την ίδια συνταγή ο Τόμσεν αναλαμβάνει την αποστολή του ΔΝΤ στη Ρωσία, όπου και εκεί (όπως και στην Ελλάδα) επιχειρείται να μπει χέρι στον εθνικό πλούτο. Το 2001 ο συγκρουσιακός Τόμσεν αναλαμβάνει και «ανώτερος εκπρόσωπος του ταμείου» και συχνά κοντράρεται με την κεντρική τράπεζα, που επεδίωκε να ελέγξει τις συναλλαγματικές ισοτιμίες.
Στο τέλος ήρθε σε σύγκρουση ακόμη και με τον Πούτιν, όταν αυτός προσπάθησε να αυξήσει τις δημόσιες επενδύσεις. Το 2004 έφυγε από τη χώρα σχεδόν ως persona non grata, για να προσγειωθεί μερικά χρόνια αργότερα (το 2008) στην παγωμένη Ισλανδία. Το δημοψήφισμα των Ισλανδών έβαλε… πάγο στις φιλοδοξίες εφαρμογής του ίδιου μοντέλου, που τελικά βρήκε πεδίο υλοποίησης στην Ελλάδα. Εκτός κι αν όλα αυτά δεν σας θυμίζουν τίποτα…
Τι άλλο μας περιμένει από το ΔΝΤ
Νέες παρεμβάσεις στους μισθούς, «στοχευόμενες» απολύσεις στο Δημόσιο, διετή παράταση για την έκτακτη εισφορά αλληλεγγύης έως και το 2016, αλλά και νέο πακέτο μέτρων 3,9 δισ. ευρώ που θα γίνουν νόμος του κράτους το φθινόπωρο αποκαλύπτει το ΔΝΤ στην έκθεσή του για το μνημόνιο. Αναλυτικά, το Ταμείο:
• Πιέζει τη διοίκηση του ΤΑΙΠΕΔ προτείνοντας πως, αν χαθούν και πάλι οι στόχοι, θα πρέπει να αντικατασταθεί με ξένους ειδικούς. Επίσης εκτιμά στο 25% του ΑΕΠ την παραοικονομία.
• Εκτιμά ότι παραμένει για την περίοδο 2015-2016 ένα χρηματοδοτικό κενό ύψους 9,5 δισ. ευρώ.
• Προβλέπει επίσης ότι η Ελλάδα θα παραμείνει εκτός αγορών τουλάχιστον μέχρι το 2018 και δίνει τα σενάρια για ένα νέο «κούρεμα» του χρέους για να διασφαλιστεί η μείωσή του κάτω από το 110% του ΑΕΠ το 2022.
• Καθιστά σαφές ότι με τον προϋπολογισμό του Οκτωβρίου θα διευκρινιστούν και θα ψηφιστούν πρόσθετα μέτρα τουλάχιστον 3,9 δισ. ευρώ. Επίσης αναφέρει πως πρέπει να γίνουν «στοχευμένες» απολύσεις στο Δημόσιο για να επιτευχθούν οι στόχοι για αποχωρήσεις δημοσίων υπαλλήλων.
• Υπολογίζει ότι η ύφεση φέτος θα διαμορφωθεί στο -4,2% και το 2014 θα υπάρξει αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,6%. Η ανεργία θα διαμορφωθεί στο 26,6% το 2013, η απασχόληση θα μειωθεί κατά 3,9%.
• Οι μισθοί θα περιοριστούν κατά 0,7% (υπολογίζεται ότι περικόπηκαν κατά 20% από το 2010), ενώ η συνολική απώλεια ΑΕΠ υπολογίζεται επίσης στο 20%.
πηγή |
