Διαχειριστές της... επόμενης χρεοκοπίας

Του Σταύρου Χριστακόπουλου

Όπως σημειώνουν οι Financial Times στο χθεσινό τους editorial: «Οι διπλωματικές προσπάθειες στα τέλη του καλοκαιριού από την Ελλάδα, προς το παρόν, είχαν μικρότερο αντίκτυπο ως προς το μέλλον της χώρας στην ευρωζώνη από ό,τι η ίδια η οικονομική της κατάσταση, η οποία συνεχίζει να αλλάζει – κυρίως προς το χειρότερο, αλλά με τέτοιο τρόπο που μπορεί να προκαλέσει τους ευρωσκεπτικιστές».

Το κύριο πρόβλημα που γενικώς διαπιστώνεται λοιπόν είναι η συνεχιζόμενη ύφεση, η οποία θα επιδεινωθεί με τη λήψη των νέων κυβερνητικών μέτρων, αλλά και των επόμενων που σίγουρα θα χρειαστούν. Συνεπώς οι δημοσιονομικοί στόχοι απομακρύνονται πάλι από το βεληνεκές του ελληνικού προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής.

Ο μόνος δείκτης που δείχνει βελτίωση, ύστερα από τις αιματηρές θυσίες του ελληνικού λαού, είναι η μείωση του περίφημου «πρωτογενούς ελλείμματος» (δηλαδή το έλλειμμα πριν από τη πληρωμή των τόκων για το χρέος). Τι σημαίνει αυτή η εξέλιξη, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα:

«Οι ισορροπίες στην προσπάθεια στήριξης θα αλλάξουν σημαντικά εάν η Αθήνα πετύχει σύντομα μηδενισμό του πρωτογενούς ελλείμματος. Δεν θα χρειάζεται βοήθεια για να πληρώσει μισθούς και συντάξεις. Το πακέτο στήριξης θα χρησιμοποιείται μόνο για να πληρώνονται οι πιστωτές. Η διακοπή της χρηματοδότησης θα είναι λιγότερο επώδυνη. Να είστε σίγουροι ότι θα υπάρξει επιβεβλημένη αναδιάρθρωση του χρέους, αλλά θα είναι λιγότερο επώδυνη από ό,τι εάν υπήρχε σημαντικό κενό χρηματοδότησης».

Κοινώς το κύριο άρθρο της εφημερίδας αναγγέλλει αυτό που από καιρό επισημαίνουμε ότι είναι η αναπόφευκτη εξέλιξη εν όψει της διαπιστωμένης και μη αναστρέψιμης αδυναμίας εξυπηρέτησης του χρέους: μια νέα χρεοκοπία, της οποίας το μοντέλο προφανώς βρίσκεται υπό συζήτηση, αν δεν είναι ήδη αποφασισμένο.

Ο στόχος, λοιπόν, της επίτευξης του πρωτογενούς πλεονάσματος δεν αφορά την ικανότητα της Ελλάδας να λειτουργεί με λιγότερες «εξαρτήσεις», όπως ισχυρίζονται οι προπαγανδιστές των... συμβεβλημένων με την τρόικα ΜΜΕ, αλλά τη διαχείριση της επόμενης χρεοκοπίας.

«Εντός ευρώ»...

Όπως αποκαλύφθηκε με την κυβερνητική «διαρροή» στην ίδια εφημερίδα προ ολίγων ημερών και όπως σημειώσαμε αμέσως μετά, οι «ιδέες» της κυβέρνησης για «επιμήκυνση» χωρίς υποχρέωση της ευρωζώνης για περαιτέρω παροχή δανείων συμπίπτουν με την άποψη των περισσοτέρων παραγόντων της ευρωζώνης και, φυσικά, της Γερμανίας, η οποία έχει αποκλείσει το περίφημο «τρίτο πακέτο».

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως έχει μια άλλη παράγραφος από το άρθρο των FT:

«Το κρίσιμο είναι ότι η χρεοκοπία δεν θα οδηγήσει κατ’ ανάγκην και σε έξοδο από το ευρώ. Από τη στιγμή που θα ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, και ειδικότερα εάν η ευρωζώνη προχωρήσει στην τραπεζική ενοποίηση, τότε η Αθήνα δεν θα έχει τίποτα να κερδίσει με την απομάκρυνση από το ευρώ, ακόμη και σε περίπτωση χρεοκοπίας».

Επομένως, τι πρόκειται να συμβεί; Ιδού μια πρώτη απάντηση:

«Ο ιδιωτικός τομέας ίσως υποστεί μία δύσκολη προσαρμογή, αλλά ρεαλιστικά το χειρότερο σενάριο είναι μία κατάσταση σαν του Μαυροβουνίου, όπου η οικονομία λειτουργεί αποκλειστικά με ευρώ αν και η χώρα δεν είναι μέλος της ευρωζώνης. Μία τέτοια κατάσταση θα είναι αρκετά ταπεινωτική και η Ελλάδα θα πρέπει να στοχεύει ψηλότερα. Η νέα δραχμή, όμως, ενδέχεται να είναι λιγότερο πιθανή από ό,τι νομίζουν οι αγορές».

Τι μας λένε οι... ποιητές επί της ουσίας;

● Η οικονομία σας είναι κατεστραμμένη και δεν αναμένεται να ανακάμψει. Αντιθέτως η επιδείνωσή της μάλλον θα ενισχύσει τους ευρωσκεπτικιστές.

● Στη γωνία σάς περιμένει η επόμενη χρεοκοπία, επομένως φτιάξτε τώρα πρωτογενές πλεόνασμα για να μπορείτε να πληρώνετε μισθούς και συντάξεις – όσες θα έχουν απομείνει δηλαδή μετά τα αλλεπάλληλα «κουρέματα» και για όσους έχουν μισθούς με την ανεργία στο ενάμισι εκατομμύριο άτομα.

● Επειδή, λοιπόν, μετά τις «αγορές», κλείνει και η θεσμική ευρωπαϊκή δανειακή κάνουλα, φροντίστε να τα βολεύετε όπως μπορείτε. Αν συνεχιστεί το δανειακό πρόγραμμα, αυτό θα πηγαίνει κατά πλήρη αποκλειστικότητα στην εξυπηρέτηση των δανείων – μέχρι τώρα πήγανε εκεί μόλις το... 85%.

Και αν η οικονομία σας καταστράφηκε ύστερα από δυόμισι χρόνια μνημονίων, δεν τρέχει τίποτε. Εμείς φροντίζουμε να παραμείνετε στο... ευρώ. Ολόκληρη Κίνα άλλωστε γι’ αυτό ανησυχεί – και ο πρόεδρός της το λέει στην ίδια τη Μέρκελ:

«Η ευρωπαϊκή κρίση χρέους συνέχισε πρόσφατα να επιδεινώνεται, προκαλώντας μεγάλες ανησυχίες στη διεθνή κοινότητα. Ειλικρινά, είμαι κι εγώ ανήσυχος. Υπάρχουν δύο κύριες ανησυχίες: κατ’ αρχάς αν η Ελλάδα θα εγκαταλείψει την ευρωζώνη. Και κατόπιν, αν η Ιταλία και η Ισπανία θα λάβουν ολοκληρωμένα μέτρα ανάκαμψης».

Ιεραρχικά πρώτη ανησυχία της Κίνας λοιπόν η έξοδος της Ελλάδας από το ευρώ. Την ίδια ανησυχία συμμερίζεται ο υπουργός Οικονομικών της Γαλλίας Πιερ Μοσκοβισί:

«Είμαι βέβαιος ότι η αποχώρηση μέλους από την ευρωζώνη συνιστά μία απειλή για το σύνολό της, συνοδευόμενη μάλιστα από την αρνητική επίπτωση της δυνητικής διάχυσης του φαινόμενου». Συνεπώς «δεν πρέπει να ελαχιστοποιείται το σημαντικό σοκ που αντιπροσωπεύει τυχόν ελληνική έξοδος από την ευρωζώνη».

Και αν νομίζετε ότι στο σημείο αυτό η Γαλλία διαφωνεί με τη Γερμανία, κάνετε λάθος. Σύμφωνα με τον Λαρς Φελντ, σύμβουλο της Μέρκελ και έναν εκ των «πέντε σοφών» συμβούλων της γερμανικής κυβέρνησης, το ενδεχόμενο πλήρους διάλυσης της Ευρωζώνης θα κόστιζε στη Γερμανία μέχρι και το 10% του ΑΕΠ της. Στο πλαίσιο αυτό μια ελληνική έξοδος από το ευρωνόμισμα θα ενείχε, κατά τον ίδιο, τεράστιο ρίσκο εκδήλωσης ντόμινο, άρα το κόστος της δεν μπορεί να θεωρείται αμελητέο για τη Γερμανία.

...«για να μην τα χάσετε όλα»!

Στο ίδιο κλίμα κινείται και η ανάλυση του καθηγητή Οικονομικών Καρλ Γουίλαν στο Forbes, ο οποίος σημειώνει πως «πρέπει να σταματήσουμε να συγχέουμε τη χρεοκοπία με την έξοδο από το ευρώ». Κι αυτό διότι:

«Η κατάλληλη αντιμετώπιση του διογκούμενου και μη βιώσιμου ελληνικού χρέους είναι η παραγραφή του και όχι η ενίσχυσή του με νέα δάνεια ή με την απαίτηση εξόδου της Ελλάδας από την ευρωζώνη».

Εξ άλλου «εξαναγκάζοντας μια ελληνική έξοδο, πολύ πιθανό να προκαλούνταν μια πολύ μεγαλύτερη αναδιάρθρωση των χρεών που η Ελλάδα οφείλει στην ευρωζώνη σε σχέση με μία συντεταγμένη αναδιάρθρωση εντός του ευρώ. (...) Παρά τα όσα έχουν λεχθεί από Ευρωπαίους αξιωματούχους περί διαχειρίσιμου κόστους της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ, στην πραγματικότητα η έξοδος της χώρας από  το κοινό νόμισμα θα πυροδοτούσε εκ νέου την κρίση».

Με άλλα λόγια, «χρεοκοπήστε τους εντός ευρώ για να μην τα χάσετε όλα»!

Όπως λοιπόν ο καθένας μπορεί να αντιληφθεί, μπορεί πολλοί αξιωματούχοι στην ευρωζώνη να θεωρούν ότι η έξοδος της Ελλάδας από το νόμισμα θα ήταν μια θεμιτή, διαχειρίσιμη – και ίσως ωφέλιμη γι’ αυτούς – επιλογή, ωστόσο δύσκολα μπορεί να υποτιμηθεί ο κίνδυνος του αγνώστου, αφού ποτέ πριν δεν έχει υπάρξει ανάλογο προηγούμενο που να μπορεί να χρησιμοποιηθεί για ασφαλή πρόβλεψη.

Το συμπέρασμα απ’ όλα αυτά είναι μάλλον... προφανές: Η Ελλάδα, ακόμη και πεσμένη στο καναβάτσο, έχει διαπραγματευτική ισχύ. Απλώς η κυβέρνηση δεν τη βλέπει ή δεν έχει τα κουράγια να την ασκήσει. Προφανώς προτιμά τον ρόλο του διαχειριστή της επόμενης – και, προφανώς, όχι τελευταίας – χρεοκοπίας. Αρκεί αυτή να είναι εντός ευρώ. Όλα τα άλλα, προφανώς, παρέλκουν...

πηγή