Αναδιαπραγμάτευση του χρέους: Η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους ξεκίνησε στις 15 Ιουνίου;  του Πάνου Παναγιώτου – διευθυντού ΕΚΤΑ, 3FVIP.com ...η επίσημη αναδιαπραγμάτευση του ελληνικού χρέους έχει, ήδη, ξεκινήσει στο εσωτερικό της χώρας, στις 15 Ιουνίου.
>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> ...μία ελεγχόμενη αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους της Ελλάδας είναι επιτεύξιμη και επιθυμητή τόσο για την ίδια τη χώρα όσο και για τους πιστωτές της.
Η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους ξεκίνησε στις 15 Ιουνίου του Πάνου Παναγιώτου – διευθυντού ΕΚΤΑ, 3FVIP.com Την ώρα που η Ελλάδα αρνείται κατηγορηματικά ότι υπάρχει περίπτωση αναδιάρθρωσης ή επαναδιαπραγμάτευσης όλου ή τμήματος του χρέους της και ενώ η πιθανότητα αυτό να συμβεί ή όχι απασχολεί καθημερινά εδώ και μήνες τα ελληνικά και τα διεθνή ΜΜΕ, παρέχοντας μία πρώτης τάξεως ευκαιρία στους διεθνείς κερδοσκόπους για παιχνίδια εκατοντάδων δισεκατομμυρίων ευρώ στην πλάτη της χώρας, μοιάζει να έχει ξεφύγει της προσοχής των ΜΜΕ αλλά όχι και των συμμετεχόντων στις χρηματοπιστωτικές αγορές, ότι η επίσημη αναδιαπραγμάτευση του ελληνικούς χρέους έχει, ήδη, ξεκινήσει στο εσωτερικό της χώρας, στις 15 Ιουνίου. Ένα κράτος μπορεί να οδηγηθεί σε αναδιάρθρωση του χρέους του όταν αδυνατεί να ανταποκριθεί εις ολόκληρο και στην ώρα του στις οικονομικές υποχρεώσεις του απέναντι σε έναν ή περισσότερους από τους πιστωτές του. Σε αυτήν την περίπτωση το κράτος προχωρά σε παύση πληρωμών προς το συγκεκριμένο πιστωτή και αμέσως σε συζητήσεις μαζί του με την ελπίδα για την κατάληξη σε μία νέα συμφωνία, η οποία θα του επιτρέψει να αρχίσει ξανά την αποπληρωμή του χρέους του. Η νέα αυτή συμφωνία περιέχει ευνοϊκότερους, απ’ ότι η αρχική, όρους για το κράτος και δυσμενέστερους για το δανειστή, τουλάχιστον ως προς το σύνολο του πληρωτέου κεφαλαίου και το χρόνο εξόφλησης του. Κατά κανόνα, μειώνεται κατά ένα ποσοστό το ύψος του οφειλομένου κεφαλαίου και παρέχεται παράταση στο χρόνο αποπληρωμής του, ενώ μπορεί να γίνει συμφωνία και για αύξηση του αριθμού των δόσεων και μείωση του ύψους τους ή ακόμη και για μείωση του επιτοκίου που καταβάλλει το κράτος στον πιστωτή, με παράλληλη, συχνά, εξασφάλιση του και με άλλους τρόπους πληρωμής ή και με εμπράγματη ασφάλεια στην περιουσία του κράτους. Ένας από τους σημαντικότερους πιστωτές του ελληνικού δημοσίου είναι οι προμηθευτές των ελληνικών νοσοκομείων, στους οποίους και χρωστά 7 δις ευρώ, με συσσωρευμένα χρέη που ξεκινούν από το 2005 και φτάνουν μέχρι το σήμερα. Το ελληνικό δημόσιο δήλωσε, επίσημα, την αδυναμία αποπληρωμής του συγκεκριμένου χρέους του εις ολόκληρο και στην στην ώρα του και ξεκίνησε συζητήσεις με τους πιστωτές για την αναδιάρθρωσή του, το πρώτο στάδιο των οποίων και κατέληξε σε συμφωνία στις 15 Ιουνίου. Η συμφωνία ορίζει πως τα χρέη των ετών 2005 και 2006 θα πληρωθούν τοις μετρητοίς ενώ για τα χρέη του 2007 θα δοθούν άτοκα ομόλογα 1 έτους, ύψους 1,1 δις ευρώ, για το 2008 άτοκα 2ετή ομόλογα ύψους 2,2 δις ευρώ και για το 2009 θα δοθούν άτοκα ομόλογα 3ετούς διάρκειας, ύψους 2,05 δις ευρώ. Τα ομόλογα αυτά θα δοθούν με μεσοσταθμική «έκπτωση» της τάξης του 15% και οι προμηθευτές θα μπορούν να τα προεξοφλήσουν άμεσα από τις τράπεζες οι οποίες με τη σειρά τους θα τα ενεχυριάζουν στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), για να αντλούν ρευστότητα. Έτσι, η νέα συμφωνία επιτυγχάνει τόσο α) τη οριστική απάλειψη κάθε νόμιμου τόκου στο χρέος του ελληνικού δημοσίου προς τους συγκεκριμένους πιστωτές του όσο και β) τη μεταφορά της πληρωμής του σε μεταγενέστερη ημερομηνία αλλά και το κυριότερο γ) τη μείωση του χρέους, καθώς οι δανειστές θα λάβουν, περίπου, 6 δις ευρώ έναντι 7 δις που είναι πραγματική οφειλή. Το αποτέλεσμα είναι να πληρείται η ‘αντικειμενική υπόσταση’ της πράξης της αναδιάρθρωσης χρέους, ασχέτως του τρόπου με τον οποίο αυτή η εξέλιξη παρουσιάστηκε προς τα ΜΜΕ. Η πρώτη, αυτή, πράξη αναδιάρθρωσης, αποτελεί και έναν από τους βασικούς λόγους που οι τιμές των ασφαλίστρων ελληνικού χρέους από το ενδεχόμενο πτώχευσης της Ελλάδας μέσα στα επόμενα 5 χρόνια (CDS), έχουν καταγράψει το ισχυρότερο ράλι στην ιστορία τους μέσα στον Ιούνιο, ξεπερνώντας, για πρώτη, φορά τις 1000 μονάδες βάσης, καθώς οι συμμετέχοντες στη διεθνή χρηματοπιστωτική αγορά έλαβαν το πρώτο, σαφές, μήνυμα ότι μετά το πακέτο στήριξης και τη λήψη των πρώτων μέτρων μείωσης του ελλείμματος, ο κύβος για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους ερρίφθη. Πάνος Παναγιώτου – διευθυντής ΕΚΤΑ, 3FVIP.com >>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>>> Εάν η Ευρώπη θέλει να αποφύγει μία βαθιά κρίση, τότε θα πρέπει και εκείνη να θεωρήσει την ελεγχόμενη αναδιάρθρωση αναγκαία. Είναι καιρός να αναγνωρίσουμε ότι η Ελλάδα δεν υποφέρει μόνο από μία κρίση ρευστότητας. Αντιμετωπίζει επίσης μία κρίση αδυναμίας εξόφλησης χρεών.
Οι οίκοι αξιολόγησης έχουν υποβαθμίσει το δημόσιο χρέος της σε επίπεδα "junk", ενώ τα spreads των ελληνικών κρατικών ομολόγων ενσχύθηκαν την προηγούμενη εβδομάδα σε νέα υψηλά.
Το πακέτο σωτηρίας των 110 δισ. ευρώ που αποφασίστηκε από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τον Μάιο απλώς καθυστερεί την αναπόφευκτη χρεοκοπία και δημιουργεί κινδύνους να μην είναι ελεγχόμενη όταν τελικά συμβεί. Αντιθέτως, απαιτείται η ελεγχόμενη αναδιάρθρωση του χρέους της Ελλάδας τώρα.
Τα μέτρα λιτότητας τα οποία η Ελλάδα υπέγραψε ως προϋπόθεση για το πακέτο σωτηρίας απαιτούν δρακόντειες δημοσιονομικές περικοπές της τάξεως του 10% του ΑΕΠ. Αυτό ενδέχεται να επιμηκύνει την ύφεση στη χώρα, αφήνοντάς την παράλληλα με δημόσιο χρέος στο 148% του ΑΕΠ το 2016. Σε αυτό το επίπεδο, ακόμη και ένας μικρός κλονισμός είναι πιθανόν να πυροδοτήσει μία νέα κρίση χρέους.
Ενδεχομένως να είναι αναγκαία η λιτότητα -όπως συμφωνήθηκε στο G20- για να σταθεροποιηθεί ο λόγος χρέους προς ΑΕΠ μέχρι το 2016 στις ανεπτυγμένες οικονομίες. Για την Ελλάδα, όμως, τέτοια σταθεροποιήση θα ήταν σε επίπεδα τα οποία είναι μη διατηρήσιμα.
Ας συγκρίνουμε την Ελλάδα με την Αργεντινή της περιόδου 1998 - 2001, με τη δεύτερη να αντιμετωπίζει μία κρίση που κορυφώθηκε και οδήγησε σε ανεξέλεγκτη χρεοκοπία. Το δημοσιονομικό έλλειμμα της Αργεντινής ήταν 3% του ΑΕΠ. Της Ελλάδας είναι 13,6%. Το δημόσιο χρέος της Αργεντινής ήταν 50% του ΑΕΠ. Της Ελλάδας είναι 115% και ενισχύεται. Η Αργεντινή είχε έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών 2% του ΑΕΠ και η Ελλάδα έχει τώρα 10%. Εάν η Αργεντινή κατέληξε σε χρεοκοπία, η Ελλάδα έχει χρεοκοπήσει δύο και τρεις φορές.
Αυτοί που υποστηρίζουν ότι η Ελλάδα μπορεί να γλιτώσει την αναδιάρθρωση του χρέους επισημαίνουν προηγούμενες σημαντικές δημοσιονομικές περικοπές που έκαναν χώρες όπως το Βέλγιο, η Ιρλανδία και η Σουηδία τη δεκαετία του 1990. Αλλά αυτά τα παραδείγματα δεν μπορούν να αποτελέσουν βάση σύγκρισης, καθώς έγιναν σε μεγαλύτερες χρονικές περιόδους και σε καιρούς οικονομικής ανάπτυξης. Επίσης, έλαβαν χώρα εν μέσω ενός περιβάλλοντος μείωσης των επιτοκίων και με υποτίμηση των εγχώριων νομισμάτων, κάτι που συνέβαλε στην ανάπτυξη.
Άλλοι εκτιμούν ότι μία ελληνική αναδιάρθρωση θα επέφερε μαζικές απώλειες για τα ευρωπαϊκά χρηματοοικονομικά ιδρύματα που διατηρούν τους περισσότερους τίτλους της Ελλάδας. Αλλά, με μία προληπτική αναδιάρθρωση χρέους θα μπορούσε να περιοριστεί αυτή η ζημιά. Αναβάλλοντάς την, μόνο χειρότερη μπορεί να γίνει η κατάσταση.
Τόσο η κρίση της Αργεντινής όσο και εκείνη της Ρωσίας το 1998 έδειξαν ότι η στήριξη από το ΔΝΤ δεν εμποδίζει τη χρεοκοπία της χώρας. Τουναντίον, μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη ζημιά στη χώρα και στους πιστωτές της.
Όταν το δημόσιο χρήμα χρησιμοποιείται για να κρατηθεί μία χώρα στην επιφάνεια, οι τυχεροί επενδυτές των οποίων οι δανειακές απαιτήσεις ωριμάζουν άμεσα βγαίνουν αλώβητοι, καθώς τα κεφάλαια του ΔΝΤ και της Ε.Ε. τους δίνουν τη δυνατότητα να πληρωθούν πλήρως.
Αλλά όταν χρεοκοπεί τελικώς η χώρα, οι εναπομείναντες ιδιώτες πιστωτές βαρύνονται με ακόμη πιο επώδυνες ζημίες, καθώς οι δημόσιοι πιστωτές είναι εκείνοι που παίρνουν πρώτοι ό,τι απομένει.
Με λίγα λόγια, οι ελεγχόμενες αναδιαρθρώσεις χρεών -όπως έγινε στην περίπτωση του Πακιστάν και της Ουκρανίας το 1999 και στην Ουρουγουάη το 2002- είναι καλύτερες για τους περισσότερους ιδιώτες πιστωτές, για το έθνος που δανειοδοτείται και τους διεθνείς οργανισμούς από ό,τι μία καταστροφική χρεοκοπία, όπως έγινε στην περίπτωση της Αργεντινής.
Το Πακιστάν, η Ουκρανία και η Ουρουγουάη προχώρησαν σε αναδιάρθρωση των χρεών τους ανταλλάσσοντας παλαιούς τίτλους με νέες συμφωνίες που επέκτειναν κατά πολλά χρόνια τη διάρκεια αποπληρωμής των χρεών. Αυτές οι συμφωνίες επίσης καθόρισαν και τα επίπεδα των επιτοκίων των νέων δανείων σε διατηρήσιμα επίπεδα, κάτω από τον μέσο όρο της αγοράς. Ακόμη πιο σημαντικό είναι το γεγονός ότι η συνολική ονομαστική αξία του χρέους δεν μειώθηκε, όπως συνήθως συμβαίνει στις μη ελεγχόμενες χρεοκοπίες.
Βεβαίως, δίνοντας στις χώρες μεγαλύτερη χρονική διάρκεια να αποπληρώσουν τα χρέη τους και βοηθώντας τες με γενναία επιτόκια, σημαίνει ότι οι πιστωτές υφίστανται κάποια ζημία. Αλλά η ζημία αυτή είναι μικρότερη από ό,τι θα ήταν σε μία μη ελεγχόμενη χρεοκοπία. Δεδομένου ότι η αξία του χρέους έχει ήδη μειωθεί σημαντικά, δεν θα υπάρχουν ούτε περαιτέρω ζημίες mark-to-market. Για τον λόγο αυτόν, τέτοιου τύπου ελεγχόμενες χρεοκοπίες έχουν τη στήριξη της ισχυρής πλειοψηφίας -ίσως και του 90%- των πιστωτών.
Ένα ακόμη πλεονέκτημα είναι ότι οι περισσότερες τράπεζες που έχουν ελληνικό χρέος το διατηρούν στο χαρτοφυλάκιο διακράτησης και όχι στο χαρτοφυλάκιο trading. Έτσι, όσο η ονομαστική αξία του χρέους δεν μειώνεται, μπορούν να συνεχίσουν να προσποιούνται -όπως κάνουν τώρα- ότι αξίζει ακόμη 100 σεντς στο δολάριο, όταν η πραγματική αξία στην αγορά είναι ήδη χαμηλότερη.
Το πικρό χάπι της αναδιάρθρωσης του χρέους μπορεί να το πάρει κανείς μαζί με συνοδευτικά γλυκαντικά, όπως η ενίσχυση της πίστωσης με τη στήριξη του ΔΝΤ και της Ε.Ε. Βεβαίως, θα ήταν καλύτερα να χρησιμοποιηθεί ένα μικρό μέρος δημοσίων κεφαλαίων ώστε να προσελκυστούν οι πιστωτές σε μία προληπτική συμφωνία τώρα από το να σπαταληθούν 110 δισ. ευρώ προσπαθώντας να αποφευχθεί η αναπόφευκτη αναδιάρθρωση.
Τέτοια δημόσια κεφάλαια θα ήταν καλύτερα να χρησιμοποιηθούν για να βοηθηθούν άλλες προβληματικές οικονομίες της ευρωζώνης όπως η Ισπανία, το χρέος της οποίας δέχεται συνεχείς πιέσεις.
Με λίγα λόγια, μία ελεγχόμενη αναδιάρθρωση του δημοσίου χρέους της Ελλάδας είναι επιτεύξιμη και επιθυμητή τόσο για την ίδια τη χώρα όσο και για τους πιστωτές της. Εάν η Ευρώπη θέλει να αποφύγει μία βαθιά κρίση, τότε θα πρέπει και εκείνη να θεωρήσει την ελεγχόμενη αναδιάρθρωση αναγκαία.
* Ο συγγραφέας είναι καθηγητής Οικονομικών στο Stern School του New York University και πρόεδρος της Roubini Global Economics.
Αναδιαπραγμάτευση του χρέους: Πώς μπορεί να γίνει και ποιές συνέπειες μπορεί να έχει;Σε συνέντευξη Τύπου, ο ο Υπουργός των Οικονομικών κ. Γ. Παπακωνσταντίνου, προχώρησε σε εξαγγελίες επί αποκρατικοποιήσεων, άνοιγμα κλειστών επαγγελμάτων και άλλων θεσμικών παρεμβάσεων που θα ενισχύσουν τους φορολογικούς μηχανισμούς και την παρακολούθηση του προϋπολογισμού, με την ελπίδα ότι θα πετύχει κάποια υποχώρηση του κόστους δανεισμού. Όμως, οι κινήσεις αυτές έρχονται πολύ αργά. Το παιχνίδι έχει πλέον χαθεί. Αυτό αποδεικνύει και η σημερινή εκτόξευση του spread στα -αδιανότητα μέχρι πρόσφατα- επίπεδα των 522 μονάδων βάσης!
Βεβαίως, οι κινήσεις αυτές δεν θα πάνε χαμένες. Όμως, δε θα μπορέσουν να προσφέρουν αυτά που θα μπορούσαν να είχαν προσφέρει εάν οι αποφάσεις αυτές λαμβάνονταν από την προηγούμενη Κυβέρνηση, ή από την καινούργια, την εποχή που αυτή συζητούσε για τα bonus των εκβιαστών λιμενεργατών.
Το ΔΝΤ είναι εδώ. Έχοντας παράλληλα παρασύρει (χωρίς τη θέλησή τους, είναι αλήθεια) και τους εκπροσώπους της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας.
Στο σημερινό άρθρο θα προσπαθήσω να περιγράψω τη δική μου οπτική για τις επερχόμενες εξελίξεις. Η περιγραφή θα είναι περιληπτική και σα κύριο σκοπό έχει την παράθεση μίας άποψης προς τους συνδρομητές της συμβουλευτικής μου σελίδας, με στόχο να τους προβληματίσει και να τους προφυλάξει απ' αυτά που θα μπορούσαν να συμβούν.
Και δεν αναφέρομαι μόνον στο ζήτημα των επενδύσεων. Εκτιμώ ότι, καθ' όλους τους προηγούμενους μήνες, με όσα έγραφα -παρά το ότι συχνά κατηγορήθηκα γι' αυτά- βοήθησα αρκετά σε μία έγκαιρη κατανόηση των επενδυτικών κινδύνων και την απομάκρυνση των περισσότερων συνδρομητών μας από την ελληνική μετοχική αγορά.
Το σημερινό δημοσίευμα σα σκοπό έχει την -πιστεύω έγκαιρη- κατανόηση των γενικότερων οικονομικών κινδύνων που ελοχεύουν και οι οποίοι ίσως κάποια στιγμή εμφανισθούν στο προσκήνιο.
Η γενικότερη θέση μου αναλύεται στα παρακάτω σημεία:
1) Η κατάσταση και η εξέλιξη του δημοσίου χρέους έχει ήδη ξεπεράσει το "σημείο χωρίς επιστροφή". Δηλαδή, το χρέος θα συνεχίσει να αυξάνεται ανεξάρτητα του τί ενέργειες θα κάνει η Κυβέρνηση. Και θα φθάσει στο 150% του ΑΕΠ πιθανότατα έως το τέλος του 2013. (Ο υπολογισμός αυτός αφορά στο χρέος της Γενικής Κυβέρνησης. Εάν λογίσουμε το χρέος της Κεντρικής Κυβέρνησης -επί του οποίου πληρώνουμε τους τόκους- τότε το όριο του 150% θα το φθάσουμε πριν από το τέλος του 2012. Υπενθυμίζουμε ότι: Χρέος Γενικής Κυβέρνησης = Χρέος Κεντρικής Κυβέρνησης - (μείον) "Λευκό Πλεόνασμα Κοινωνικής Ασφάλισης" (επί του οποίου βεβαίως υπάρχουν αμφισβητήσεις εάν αποτιμάται σωστά). Επίσης, σοβαρές αμφισβητήσεις υπάρχουν για το εάν το χρέος των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης αποτιμάται ορθά και δεν εμφανίζεται μειωμένο, αφού στην ουσία δύσκολα μπορεί να μετρηθεί, λόγω των κακών μεθόδων των δημοσίων λογιστικών).
2) Το ποσό που θα πρέπει να δανεισθεί η χώρα έως τα τέλη του 2013 κινείται μεταξύ των 195 - 220 δισεκ. ευρώ, χωρίς να υπολογίζουμε μέσα σ' αυτά τα τριετή δάνεια που θα πάρει από το ΔΝΤ και την Ε.Ε., στα πλαίσια της "επιχείρησης" διάσωσης που θα γίνει -ή που θα επιχειρηθεί να γίνει- στους επόμενους μήνες και τα οποία θα έρχονται σε 3 χρόνια να προστίθενται στις τότε ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις. Με δεδομένη την αβεβαιότητα που υπάρχει σήμερα στις αγορές για το μέλλον της Ελλάδας, η χώρα δε θα μπορέσει να βρει κεφάλαια από τις αγορές ή και εάν βρει, τα επιτόκια που θα ζητούν οι υποψήφιοι δανειστές θα είναι απαγορευτικά υψηλά.
Είναι δε αμφίβολο εάν η Ε.Ε. ή και το ΔΝΤ θα έχουν τη διάθεση ή και τη δυνατότητα να δανείσουν περαιτέρω κεφάλαια στην Ελλάδα για να καλύψει τις ανάγκες του 2011 ή του 2012.
Συνεπώς, το πρόβλημα θα εξακολουθήσει να υπάρχει. Μέσα απ' αυτή την οπτική, η καλύτερη υπηρεσία που μπορεί να προσφέρει το ΔΝΤ στην Ελλάδα είναι: α) Να βοηθήσει -μέσα από δρακόντεια μέτρα περιορισμού της δημοσιονομικής πολιτικής- να εμφανισθεί πρωτογενές πλεόνασμα όσο πιο γρήγορα γίνεται, ανεξαρτήτως του πολιτικού ή -δυστυχώς- του κοινωνικού κόστους. β) Να προετοιμάσει τη χώρα για να προχωρήσει στην αναδιαπραγμάτευση του χρέους της.
3) Το κλειδί στο ζήτημα της αναδιαπραγμάτευσης του χρέους είναι εάν η Ε.Ε. θα δεχθεί να στηρίξει τη χώρα στα επόμενα χρόνια. Προσωπικά, το βλέπω δύσκολο επειδή: α) το ποσό που θα απαιτηθεί για μία "πλήρη διάσωση" είναι πολύ μεγάλο, β) πάντα υπάρχει ο κίνδυνος να δημιουργηθούν ανάγκες και σε άλλα κράτη στην Ευρωζώνη, γ) κάτι τέτοιο θα αυξήσει το "συστημικό" κίνδυνο εντός της ευρωζώνης, δ) πέραν από τη Γερμανία, θα βρεθούν και άλλα κράτη που θα αντιδράσουν στη χορήγηση δανείων στη χώρα και ε) εάν τελικά ισχύσει το επιτόκιο του 5%, τότε αυτό είναι "δώρον άδωρον" για την Ελλάδα, αφού ακόμη και το επιτόκιο αυτό είναι "καταστροφικά υψηλό".
4) Η χώρα θα οδηγηθεί σε διαδικασίες αναδιαπραγμάτευσης του χρέους της σε διάστημα 12 έως 24 μηνών από σήμερα. Πώς μπορεί να γίνει αναδιαπραγμάτευση του κρατικού χρέους; Ας δούμε μερικές περιπτώσεις:
α) Αίτηση προς τους πιστωτές για χρονική μετάθεση της λήξης του χρέους (με αναδιαπραγμάτευση του επιτοκίου). Θεωρείται ο πιο καλός και επωφελής για όλους τρόπος. Η χώρα δεν τίθεται ολοκληρωτικά εκτός αγορών, οι δανειστές θα πάρουν κάποια στιγμή τα χρήματά τους και η ζημιά είναι η μικρότερη δυνατό, ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΫΠΟΘΕΣΗ ότι η χώρα δεν ξαναπέφτει -για πολλές δεκαετίες- στην παγίδα των ελλειμμάτων και ότι πετυχαίνει υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης.
Μπορεί να πετύχει αυτή η λύση; Η απάντηση είναι αρκετά μακροχρόνια και δύσκολο να απαντηθεί. Πάντως, ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΤΗΝ ΚΑΛΥΤΕΡΗ ΛΥΣΗ στο σημερινό ασφυκτικό πρόβλημα.
β) Αδυναμία επίτευξης χρονικής αναδιαπραγμάτευσης και προσφορά στους δανειστές ποσοστού της ονομαστικής αξίας των δανείων. Δηλαδή, εάν η χώρα δει ότι, είτε δεν επιτυγχάνεται η χρονική μετάθεση, είτε ότι και πάλι οι αριθμοί του χρέους δε "βγαίνουν", τότε προσφέρει στους δανειστές μέρος μόνον της ονομαστικής αξίας του δανείου (στην περίπτωση της χρεοκοπίας της Αργεντινής, σε ορισμένους δανειστές είχε προσφερθεί έως και το 27% της ονομαστικής αξίας). Στην περίπτωση αυτή, οι εξελίξεις είναι δυσμενείς, η χώρα ουσιαστικά αποβάλλεται από τις διεθνείς αγορές για πολλά χρόνια, ενώ θα ταλαιπωρείται για δεκαετίες σε νομικούς αγώνες με τους δανειστές και σε προσπάθειες ρύθμισης του χρέους. Βεβαίως, θα πρέπει να λάβουμε υπ' όψη και την επίδραση που θα έχει κάτι τέτοιο στις διεθνείς σχέσεις της χώρας (η Ελλάδα δεν είναι μία περίπτωση γεωγραφικά απομονωμένης χώρας όπως η Αργεντινή) και στα ανοικτά διεθνή γεωπολιτικά της ζητήματα.
γ) Πλήρης αδυναμία πληρωμής και δήλωση "χρεοστασίου" που σημαίνει ότι "ουκ αν λάβοις παρά του μη έχοντος". Και σε σύγχρονα ελληνικά, σημαίνει ότι, η χώρα δηλώνει ότι αδυνατεί να αποπληρώσει τους δανειστές της, τους οποίους τους καλεί για να διαπραγματευθούν μία μελλοντική ημερομηνία πληρωμής (και στην περίπτωση
Κατά την άποψή μου (αλλά και αναλυτών και οικονομολόγων, ο αριθμός των οποίων διαρκώς αυξάνεται), μία από τις παραπάνω λύσεις είναι αναπόφευκτη, εάν η Ε.Ε. δηλώσει αδυναμία να στηρίξει το ελληνικό Κράτος στα επόμενα χρόνια.
Η πρώτη περίπτωση (αίτηση για αμοιβαία συμφωνία χρονικής μετάθεσης της λήξης) είναι μία αρκετά λογική λύση, η οποία ελαχιστοποιεί τη ζημιά προς τη χώρα.
Οι άλλες λύσεις, φέρουν τη χώρα σε απομόνωση, μειώνουν τις εμπορικές συναλλαγές, προκαλούν τεράστιες ζημιές στο τραπεζικό σύστημα και αυξάνουν την κατάσταση ύφεσης της χώρας.
Ανάλογες είναι και οι επιδράσεις στη χρηματιστηριακή αγορά.
Ήδη, η χώρα βρίσκεται σε οικονομική ύφεση. Όπως θα εξηγήσω και θα αναλύσω σε άρθρο κατά τις επόμενες μέρες, η νέα εκτίμησή μου για την ύφεση της οικονομίας κατά το 2010 επιδεινώνεται από -2,0% έως -2,7% (εκτίμηση Νοεμβρίου 2009) σε -3,5% έως -4,0%. Επίσης, για το έτος 2011, η πρώτη εκτίμηση αναφέρεται σε ύφεση κατά -4,0% έως -6,0%.
Όπως εύκολα μπορεί να αντιληφθεί κάποιος, μέσα σ' αυτό το περιβάλλον και με πιθανές εξελίξεις αυτές που περιγράφονται παραπάνω, οι προοπτικές της ελληνικής χρηματιστηριακής αγοράς είναι ζοφερές.
Για το λόγο αυτό:
- Η διακράτηση ελληνικών μετοχών σήμερα αποτελεί μία πολύ επικίνδυνη επενδυτική επιλογή. Θα θεωρούσα ως μία μάλλον απίθανη εξέλιξη να μπορέσουν οι ελληνικές μετοχές να ανακάμψουν στα πλαίσια της επόμενης διετίας.
- Η διατήρηση χρέους (σε χρηματιστηριακές εταιρίες, σε τράπεζες, ή οπουδήποτε αλλού) αποτελεί μία πολύ επικίνδυνη κατάσταση. Με αυτό εννοώ ότι οποιαδήποτε μορφή χρέους που μπορεί να έχει ένας ιδιώτης, μπορεί να εξελιχθεί σε μία αρνητική εμπειρία. Και αυτό, για το λόγο ότι, κατά τα επόμενα χρόνια μπορεί να υπάρξουν σοβαρές ανατροπές στα εισοδήματά μας και συνεπώς, να υπάρξουν δυσκολίες στην εξυπηρέτηση του χρέους.
Αναφορικά δε με το χρέος σε χρηματιστηριακές εταιρίες, εννοώ ότι είναι αδιανόητο στη σημερινή περίοδο να δανείζεται κάποιος απο χρηματιστηριακές εταιρίες (μέσω των λογαριασμών margin) για να επενδύσει σε μετοχές!
Η στάση που θα πρέπει να τηρήσουμε όλοι μας στο εξής, θα πρέπει να είναι συντηρητική και αποφυγή ανάληψης οικονομικού ρίσκου, αφού η οικονομική αβεβαιότητα θα είναι ένα κύριο χαρακτηριστικό των επομένων 2 ετών.
- Η αγορά ακινήτου σήμερα είναι επίσης κάτι αρνητικό, αφού το ίδιο ακίνητο θα μπορούσε να βρεθεί εντός 18 μηνών σε αρκετά χαμηλότερες τιμές. Ας έχουμε πάντα υπ' όψη μας ότι, "κανένας δεν έχει την ανάγκη να αγοράσει". Αντίθετα, συχνά είναι πολλοί αυτοί που "έχουν την ανάγκη να πουλήσουν".
Εύχομαι -πραγματικά το εύχομαι- οι παραπάνω εκτιμήσεις να αποτελούν ένα τραγικό λάθος εκ μέρους μου και να είναι τα πράγματα καλύτερα απ' ότι εγώ τα βλέπω σήμερα. Όμως, δυστυχώς, κατά τα τελευταία χρόνια, οι ευχές μου δεν εισακούονται...
Διαβάστε την ειδική μελέτη της Ερευνητικής Επιτροπής του Κογκρέσσου των ΗΠΑ, για την αναδιαπραγμάτευση του χρέους της Αργεντινής (2004) (αρχείο PDF) (Σημείωση: Το παρόν άρθρο δημοσιεύθηκε χθες στις συνδρομητικές συμβουλευτικές μου σελίδες. Όμως, οι εξελίξεις των ημερών αυτών, επιβάλλουν να δημοσιευθεί στο μη συνδρομητικό τμήμα του site, για την καλύτερη πληροφόρηση του ευρύτερου επενδυτικού κοινού.) |
