Οι πολίτες πήραν τ' "όπλο" τους!

της Βάλιας Μπαζού

Όταν οι Παγκόσµιες Ηµέρες φεύγουν, όπως αυτή του Περιβάλλοντος, οι πολίτες έρχονται για να «πολεµήσουν» την κακογουστιά, την καταστροφή και την υφαρπαγή του δηµόσιου χώρου, την αποξένωση, τον ωχαδερφισµό, τα ξεπερασµένα φαραωνικά σχέδια για δήθεν ανάπτυξη και εκσυγχρονισµό.

Η αλήθεια είναι ότι οι πολίτες αυτοί αποτελούν µειοψηφία, εάν αφαιρέσει κανείς από το κάδρο τις εκδηλώσεις και τις κινήσεις που δρουν εντός ή στα όρια του λεγόµενου «πράσινου ξεπλύµατος», της «πράσινης µόδας» και της «πράσινης παρόλας».

Οι πολίτες αυτοί αποτελούν, όµως, ισχυρή µειοψηφία κυρίως γιατί σε πείσµα της µνηµονιακής κατάπτωσης, σε πείσµα της περιβαλλοντικής χρεοκοπίας, σε πείσµα της fast track αντιµετώπισης των πόλεων και της εξέλιξής τους, δίνουν χειροπιαστά παραδείγµατα θετικής δράσης και σκέψης. Σε πείσµα της παράδοσης άνευ όρων σε κάθε σχέδιο που, στο όνοµα της πτώχευσης και της σωτηρίας της πατρίδας (sic), προωθείται για την εξυπηρέτηση µικρών, µεσαίων και µεγάλων συµφερόντων, διεκδικούν τον δηµόσιο χώρο, διεκδικούν τον σεβασµό στην πόλη και τους πολίτες, διεκδικούν να µην σβηστεί η ιστορική µνήµη, διεκδικούν η τέχνη και η αισθητική να µην είναι υποσηµείωση της υποσηµείωσης.

Σε αυτούς τους πολίτες που δρουν καθηµερινά στην πόλη αφιερώνει το κεντρικό του θέµα το «Πράσινο Ποντίκι» του Ιουνίου, σε µια προσπάθεια να καταδείξει ότι οι ιδέες, η συµµετοχή, η αυτοοργάνωση και η αλληλεγγύη δεν είναι έννοιες κενές περιεχοµένου. Σε µια προσπάθεια να καταδείξει ότι η δύναµη των πολιτών είναι υποτιµηµένη και ότι η δράση δεν είναι θέµα δηµοσίων σχέσεων.

Οι κινήσεις πολιτών που παρουσιάζουµε είναι ενδεικτικές και µόνο, αφού υπάρχουν πολλές οµάδες που αθόρυβα και δυναµικά δρουν σε όλες τις πόλεις της χώρας διεκδικώντας λόγο και ρόλο. Στην επιλογή προσπαθήσαµε να δώσουµε ένα δείγµα της ευρηµατικότητας και της πολυεπίπεδης δράσης που µπορεί να αναπτυχθεί, αλλά κυρίως να αναδείξουµε τον κοινό παρονοµαστή. Και ο κοινός παρονοµαστής είναι ότι επιλέγουν να διεκδικήσουν και να προτείνουν, επιλέγουν να µην ξεχάσουν.

Cleanjunkies

http://cleanjunkies-cleanjunkies.blogspot.com/

Η κίνηση ξεκίνησε αυθόρμητα το 2011 από την Αγία Παρασκευή και συγκεκριµένα από την οδό Γραβιάς, και από τότε έχει εξαπλωθεί παντού, αφού πολίτες αυτοοργανώνονται και µε όπλα πένσες και κόφτες κατεβάζουν κάθε είδους παράνοµη διαφηµιστική πινακίδα που κρύβει το πράσινο, δηµιουργεί προβλήµατα ασφαλείας και αποθεώνει το κιτς.

Όπως οι ίδιοι λένε: «Καθαρίζουµε τις παράνοµες (βρόµικες, σκουριασµένες, άθλιες) διαφηµιστικές πινακίδες από τους δρόµους. Πίσω από αυτή τη διαφηµιστική πινακίδα υπάρχει ένα δέντρο. Σκουριά, ξεπλυµένη, χωρίς αρχή, χωρίς τέλος, παντού, κάποτε εδώ ήταν γειτονιά, όπου και αν κοιτάξεις, κουράζει το µάτι, κουρασµένη µου ψυχή. Άναψε πράσινο, φεύγουµε». Οι Cleanjunkies δεν είναι οργανωµένοι µε τη συµβατική έννοια του όρου. Αυτό που πρεσβεύουν είναι η δράση σε ατοµικό και οµαδικό επίπεδο στο πλαίσιο της παρέας, γιατί, όπως λένε, «όλοι είµαστε δυνάµει Cleanjunkies».

Το cleanjunking, όµως, εκτός από δράση και κοινωνικοποίηση, είναι και τέχνη, αφού τα µέλη της οµάδας προχώρησαν ένα βήµα παρακάτω και µε τη βοήθεια καλλιτεχνών µετέτρεψαν τις παράνοµες διαφηµιστικές πινακίδες σε έργα τέχνης. Τα «λάφυρα» των Cleanjunkies αποτελούν την πρώτη ύλη για την πρωτοβουλία «Give me a sign», ένα ακόµα πρωτότυπο event όπου καλλιτέχνες συσπειρώνονται σε µια δυναµική προσπάθεια να µας µεταδώσουν µε τον δικό τους τρόπο µηνύµατα παράνοµου διαφηµιστικού υλικού!

Τα εγκαίνια του δεύτερου «Give me a sign» µε πρωτοβουλία των Cleanjunkies, του deBop.gr, της Artville Gallery και του θεάτρου Συνεργείο, γίνονται την Παρασκευή 29 Ιουνίου, στις 20:00, στον πολυχώρο The Box, Θεµιστοκλέους και Σπάρτης 1, Αγία Παρασκευή.

Μαµάδες στον ∆ρόµο

http://mamastodromo.blogspot.com/

Ηπρωτοβουλία ξεκίνησε τον Μάρτιο του 2010 από την Ήλια, µια µαµά που αποφάσισε να ανοίξει ένα µπλογκ για να γράφει και να στηλιτεύει µέσα από φωτογραφίες τον ωχαδερφισµό και την αδιαφορία που συναντούσε καθηµερινά στην προσπάθειά της να περάσει µε το παιδικό καροτσάκι µέσα από παρκαρισµένα αυτοκίνητα και µοτοσυκλέτες.

Στην πορεία του εγχειρήµατος και συζητώντας µε άλλες µαµάδες και µπαµπάδες, διαπίστωσε ότι όσο απλή και αυτονόητη κι αν φαίνεται η απαίτηση να ανοίξει χώρος για να περνούν µε ασφάλεια τα παιδιά, στην πραγµατικότητα χρειάζεται ριζική αλλαγή του τρόπου που σκέφτονται πεζοί και οδηγοί, του τρόπου που ψηφίζονται και (δεν) εφαρµόζονται οι νόµοι. Η προσπάθεια της Ήλιας κινητοποίησε και άλλους γονείς, που πιστεύουν ότι βήµα - βήµα µπορούν ναπετύχουν πολλά.

Σήµερα στο µπλογκ γράφει επίσης η Αντωνία, µαµά µε δυο κορίτσια στην εφηβεία, και η Χριστιάννα, µε τρία παιδιά που µπλογκάρει επίσης στο ιστολόγιο του συλλόγου SOS τροχαία εγκλήµατα, που σκοπό έχει την προώθηση µέτρων για αποτροπή των τόσων δυστυχηµάτων στην άσφαλτο.

Στην πραγµατικότητα, λέει η Ήλια, συµµετέχουν κι άλλες µαµάδες (και µπαµπάδες), ανώνυµα ή επώνυµα, που στέλνουν φωτογραφίες και ιστορίες από διάφορα µέρη της Αθήνας αλλά και της υπόλοιπης Ελλάδας, οι οποίες δηµοσιεύονται. Οι περισσότερες/οι (περίπου 3.500) παρακολουθούν τις αναρτήσεις και τις δράσεις και µέσα από τη σελίδα στο Facebook.

Οι «Μαµάδες στον ∆ρόµο» οργανώνουν και δράσεις µαζί µε άλλους συλλόγους και κινήσεις πολιτών, όπως οι ΠΕΖΗ, Atenistas, Αναπηρία τώρα κ.ά.

Lunch street party

http://lunchstreetparty.blogspot.com

Είναι νέοι με άποψη και φαντασία. Αγαπούν την πόλη όπου ζουν, αλλά τους πληγώνει. Θέλουν να ομορφύνουν τη ζωή τους και να νιώσουν πιο ανθρώπινα. Θέλουν να δράσουν και να διεκδικήσουν τα ξεχασμένα αυτονόητα, τους δημόσιους χώρους, κάθε σπιθαμή ελεύθερης γης μέσα στην Αθήνα, που μπορεί να πάρει νέα πνοή από τους κατοίκους της.

Το «δημιούργημά» τους ονομάζεται Lunch street party και είναι η νέα μορφή ακτιβισμού που έσκασε μύτη στην πόλη μας πριν από δύο χρόνια. Στόχος της ομάδας, να στήνει κάθε φορά σε έναν διαφορετικό ελεύθερο δημόσιο χώρο ένα γλέντι, ένα φαγοπότι, με τραπέζια, καρέκλες, φαγητά, ποτά και μουσική που φέρνει ο καθένας από το σπίτι του.

Όπως οι ίδιοι λένε, «το lunch street party είναι ένας τρόπος να παρέμβουμε στον κακοποιημένο δημόσιο χώρο, να διαμορφώσουμε ένα άθλιο δρομάκι, μια παρατημένη πλατεία και το αποκορύφωμα αυτής της συλλογικής δουλειάς να είναι ένα μεγάλο φαγοπότι».

Η πρωτοβουλία τους αγκαλιάστηκε σε κάθε γειτονιά, σε κάθε σημείο της πόλης όπου αφήνουν το στίγμα τους. Μια νέα μορφή «ανάγνωσης», γνωριμίας και κατανόησης της πόλης και των πολιτών που θεωρούν ότι υπάρχει τρόπος για πρωτοβουλίες με αιχμή την αλληλεγγύη, τη συμμετοχή και την επιστροφή στον δημόσιο χώρο των πραγματικών ιδιοκτητών του.

MOnuMenta

www.monumenta.org

Ήταν Μάρτιος του 2007 όταν μια ομάδα εννέα ατόμων από την Ελλάδα και την Κύπρο, που ασχολείται άμεσα ή έμμεσα με τη φυσική, αρχιτεκτονική και πολιτιστική κληρονομιά, ένωσε τις σκόρπιες δυνάμεις της και ξεκίνησε την έκδοση ενός ηλεκτρονικού περιοδικού. Το θέμα του δεν θα μπορούσε να είναι άλλο από τη γνωριμία, την προστασία, την ορθή διαχείριση και την ανάδειξη της φυσικής και αρχιτεκτονικής κληρονομιάς της Ελλάδας και της Κύπρου.

Πέντε χρόνια μετά, η δράση της ομάδας είναι άκρως σημαντική, αφού με επιστημονική γνώση και επιμονή θέτει συνεχώς επί τάπητος θέματα που οι καθ’ ύλην αρμόδιοι συστηματικά προσπαθούν να υποτιμήσουν, όπως η διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς, η διατήρηση των ιστορικών κτηρίων και της φυσιογνωμίας της πόλης στο όνομα της επικράτησης της κουλτούρας του τσιμέντου και του κακώς εννοούμενου real estate.

Η ομάδα έχει δώσει και δίνει σημαντικούς αγώνες για τη διάσωση διατηρητέων κτηρίων και μνημείων σε ολόκληρη τη χώρα, καθώς και για την ανάδειξη των σοβαρών προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι παραδοσιακοί οικισμοί, ενώ παράλληλα προωθεί εκπαιδευτικά προγράμματα και ειδικές εκδόσεις.

Η MOnuMenta το τελευταίο διάστημα προωθεί τη δράση «Τρέχουμε για τα Μνημεία», όπου σε συνεργασία με ομάδες πολιτών και ποδηλάτες πραγματοποιεί ΠολιτιστικοΠοδηλατοΔιαδρομές σε μια προσπάθεια να αναδειχθούν σημαντικά προβλήματα της Αθήνας, να ενισχυθεί η δράση των κατά τόπους επιτροπών και να γνωρίσουν μέσα από ειδικές ξεναγήσεις οι Αθηναίοι την ιστορία της πόλης και των κτηρίων της.

Atenistas

http://atenistas.org/

Το µότο της οµάδας είναι «Αθηναίοι στην πράξη» και οι ίδιοι αυτοπροσδιορίζονται ως µια ανοιχτή κοινότητα πολιτών που αγαπάνε την πόλη τους και πιστεύουν ότι ο συµβιβασµός µε τις πιο προβληµατικές της πλευρές διαιωνίζει έναν φαύλο κύκλο ανορθολογισµού, στασιµότητας, δυσφήµησης, υπανάπτυξης και τελικά αυτοϋπονόµευσης των προοπτικών της.

Η δράση τους κέρδισε γρήγορα τα φώτα της δηµοσιότητας και την αποδοχή των πολιτών που κινητοποιήθηκαν προτείνοντας παρεµβάσεις σε συγκεκριµένα σηµεία της πόλης και συµµετέχοντας εθελοντικά στην υλοποίησή τους. Και οι δράσεις είναι πολυποίκιλες και αφορούν παρεµβάσεις σε σχολεία, καθαρισµό ελεύθερων χώρων, ποδηλατοδροµίες, διαγωνισµούς φωτογραφίας, γκράφιτι σε σηµεία της πόλης, γνωριµία µε µνηµεία και άγνωστες γειτονιές της Αθήνας.

Όπως οι ίδιοι λένε: «Για µας η Αθήνα όχι µόνο δεν είναι µια ‘‘τελειωµένη ιστορία’’, αλλά ένα αχανές πεδίο ευρηµατικών και αποτελεσµατικών δράσεων που θα µας κάνει να συνειδητοποιήσουµε τις τεράστιες δυνατότητές της. Αντλούµε δύναµη και ενέργεια από την κοινωνία των πολιτών, τους χιλιάδες ανυπεράσπιστους Αθηναίους που θέλουν να κάνουν κάτι για την πόλη τους και µέχρι σήµερα δεν έβρισκαν ένα κανάλι δηµιουργικής συµµετοχής στις ανοιχτές υποθέσεις της Αθήνας».

Οι Atenistas αποτέλεσαν πηγή έµπνευσης και για κατοίκους άλλων πόλεων µε αποτέλεσµα µέσα σε λίγο χρονικό διάστηµα να δηµιουργηθούν οι Thessalonistas, οι Patrinistas, οι Paguristas, οι Kavalistas, οι Komotinistas κ.ά.

Επιτροπή Αγώνα για το Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού

http://parkoellinikou.blogspot.com

http://agroselliniko.blogspot.com

Από τις πιο δυναµικές Επιτροπές Κατοίκων, και όχι µόνο, που αγωνίζεται προκειµένου, όπως λένε, να µην υλοποιηθούν τα σχέδια της κυβέρνησης και διάφορων επιχειρηµατικών κύκλων που προωθούν τη δόµηση άνω του ενός εκατοµµυρίου τετραγωνικών µέτρων και την τσιµεντοποίηση του µεγαλύτερου τµήµατος του χώρου του πρώην αεροδροµίου Ελληνικού και της παραλιακής ζώνης.

Στόχος της Επιτροπής, η προώθηση των προτάσεων των δήµων όπως αυτές διαµορφώθηκαν µέσα από τη µελέτη του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος του ΕΜΠ, προτάσεις που έχουν την αποδοχή και τη στήριξη ενός ευρύτατου φάσµατος κοινωνικών φορέων. Όπως λένε, το Ελληνικό πρέπει να «αξιοποιηθεί» κυρίως ως ελεύθερος - δηµόσιος χώρος πρασίνου, µητροπολιτικού χαρακτήρα, µε αθλητικές, πολιτιστικές και άλλες δραστηριότητες κοινωνικού - παραγωγικού χαρακτήρα, καλύπτοντας κοινωνικές ανάγκες εκατοµµυρίων κατοίκων της Αττικής. Στο πλαίσιο της προσπάθειας εντάσσεται και η δηµιουργία του «Αγρού» στο Ελληνικό, µιας πρωτότυπης για τη χώρα µας προσπάθειας για έναν πιλοτικό αγρό σε έκταση 2,5 στρεµµάτων, στον χώρο της πρώην αµερικάνικης βάσης.

Ο «Αυτοδιαχειριζόµενος αγρός στο Ελληνικό» είναι µια αυτόνοµη συλλογικότητα πολιτών, η οποία µε τη βοήθεια βιοκαλλιεργητών και γεωπόνων δηµιούργησε ένα σπορείο µε ντόπιες παραδοσιακές ποικιλίες φυτών, µε στόχο την προώθηση ενός οικoαγρού, όπου δεν χρησιµοποιούνται καθόλου χηµικά συστατικά. Συγκεκριµένα φυτεύτηκαν σπόροι µαύρου καρπουζιού, χειµωνιάτικου πεπονιού, ντοµάτες, ντοµατάκια Σαντορίνης, πιπεριές φλάσκες, πιπεριές Φλωρίνης, καθώς και µυρωδικά όπως ρίγανη και θυµάρι. Οι φυτεύσεις σπόρων έφτασαν τις 8.000 και δέκα µήνες µετά την πρώτη προσπάθεια οι πολίτες απολαµβάνουν τους καρπούς της ιδέας και των κόπων τους.

Επιτροπή Κατοίκων Ακαδημίας Πλάτωνος

akadimia-platonos.blogspot.com,

http://stekiakadimia-platonos.blogspot.com/

Από τις πιο δυναμικές πρωτοβουλίες κατοίκων, γεννήθηκε το 2008 μέσα από την επιτακτική ανάγκη για την προστασία και ανάπλαση της γειτονιάς. Όλα ξεκίνησαν όταν η τότε Νομαρχία Αθηνών ήθελε να κατασκευάσει το διοικητήριό της απέναντι από τέσσερα σχολεία πάνω στον περίβολο της Ακαδημίας Πλάτωνος. Η δεύτερη μεγάλη μάχη ήταν με τη REDS, εταιρεία η οποία είχε εξασφαλίσει τη δυνατότητα να χτίσει ένα πενταώροφο κτίριο δίπλα στο αρχαιολογικό πάρκο της Ακαδημίας Πλάτωνος, μια ανάσα από την Ιερά Οικία και 300 μέτρα από το Γυμνάσιο. Οι κάτοικοι της Ακαδημίας Πλάτωνος κινητοποιήθηκαν, κατέβηκαν στους δρόμους, κατέθεσαν επιχειρήματα και κέρδισαν και τις δύο μάχες. Τώρα μπροστά τους έχουν τα σχέδια που προωθούνταν από την προηγούμενη ηγεσία του υπ. Περιβάλλοντος για τη δημιουργία Εμπορικού Κέντρου στην «αυλή» του Πάρκου της Ακαδημίας Πλάτωνος.

Το Πάρκο είναι πλέον, μετά τον αγώνα τους, ένας εναλλακτικός προορισμός μέσα στο κέντρο της πόλης. Ένας ανοικτός δημόσιος χώρος, με σημαντικά αρχαιολογικά μνημεία και τρεις μουσειακές αποθήκες με τα ευρήματα από τις ανασκαφές της Αθήνας. Στόχος για την ανάπτυξη, όχι μόνο της γειτονιάς, αλλά για όλη την πρωτεύουσα, είναι να στεγαστούν τα ευρήματα στο μελλοντικό Μουσείο της Πόλης των Αθηνών. Παράλληλα, εκτός από τις δράσεις στη γειτονιά, η Επιτροπή Κατοίκων Ακαδημίας Πλάτωνος έχει δημιουργήσει από τον περασμένο Οκτώβριο το Στέκι Αλληλεγγύης (Τηλεφάνους 12) συγκεντρώνοντας και διανέμοντας ρούχα, παπούτσια, βιβλία και τρόφιμα.

Carpe Diem

http://carpe-diemact.gr

Το Carpe Diem δημιουργήθηκε το 1998 από μια ομάδα ανθρώπων οι οποίοι προσπαθούν να προωθήσουν την τέχνη και τις τεχνικές των Εναλλακτικών Μορφών Πολιτισμού με ιδιαίτερη έμφαση στις δημόσιες τοιχογραφίες. Αποτελεί έναν συλλογικό φορέα δημιουργίας και προώθησης δημόσιων τοιχογραφιών στην Ελλάδα που έχει συνεργασίες με οργανισμούς και φορείς οι οποίοι εφαρμόζουν προγράμματα δημόσιων τοιχογραφιών ανά τον κόσμο.

Το Carpe Diem έχει σαν στόχο να παρέμβει εικαστικά στο αστικό τοπίο με τη δημιουργία υπαίθριων τοιχογραφιών, με φεστιβάλ και εκθέσεις.

Οι τοιχογραφίες αποτυπώνουν τις ιδέες και την ενέργεια των καλλιτεχνών για έκφραση και δημιουργία, την ανάγκη για την οικειοποίηση του δημόσιου χώρου. Δίνουν επίσης μια αφορμή να σπρώξουν τους πολίτες έξω από τα κλουβιά, να βγουν στους δρόμους, να συνδιαλλαχτούν, να μιλήσουν, να κοιτάξουν, βάζοντας χρώμα και φαντασία στη ζωή τους. Για την υλοποίηση των στόχων του το Carpe Diem συνεργάζεται με επώνυμους καλλιτέχνες της graffiti και street art σκηνής, γραφίστες, αρχιτέκτονες, εικαστικούς κ.ά., και με δημόσιους, ιδιωτικούς φορείς, συλλόγους, κινήσεις πολιτών κ.ά. από την Ελλάδα και το εξωτερικό.

πηγή