Κρίση χωρίς εκλογές

του Απόστολου Διαμαντή

Πρωτοφανείς πολιτικές απόψεις διατυπώνουν όλο και συχνότερα κάποιοι υπουργοί του ΠΑΣΟΚ, κυρίως οι φιλο-μνημονιακοί, συνεπικουρούμενοι και από κάποιους πολιτικούς αναλυτές. Εν ολίγοις η άποψή τους είναι η εξής: εφόσον η Ελλάδα είναι στο μέσον μιας μεγάλης οικονομικής κρίσης, τότε καλόν είναι να μην γίνουν άμεσα εκλογές και να παραταθεί ο βίος της κυβέρνησης Παπαδήμου, ακόμη και μέχρι το 2013! Ο λόγος; Εάν ενωθούμε όλοι μαζί, υπό έναν ουδέτερο και αποτελεσματικό τεχνοκράτη, που δεν έχει πολιτικό κόστος, τότε θα αντιμετωπισθούν λειτουργικά τα προβλήματα και θα προωθηθούν καλύτερα οι απαραίτητες μεταρρυθμίσεις. Το επιχείρημα είναι τόσο αφελές, που μάλλον είναι προσχηματικό. Κάποιοι απλώς δεν θέλουν τις εκλογές, διότι απλώς θέλουν να αποφύγουν τα αποτελέσματά τους.

Ας τα πάρουμε με τη  σειρά. Το γεγονός ότι η Ελλάδα βρίσκεται στο μέσον μιας μεγάλης κρίσης, αυτός δεν είναι λόγος φυσικά να αποφεύγονται οι εκλογές. Αντιθέτως: εάν μιλάμε για κοινοβουλευτικά καθεστώτα, οι μεγάλες κρίσεις συνήθως αντιμετωπίζονται με επίσπευση των εκλογών, καθότι μόνον η αλλαγή των πολιτικών δεδομένων μπορεί να αλλάξει τις συνθήκες και να ανοίξει έναν καινούργιο πολιτικό ορίζοντα. Οι περίοδοι κρίσης έχουν πάντα την ίδια οδό εκτόνωσης, τις εκλογές.

Εάν λόγω της κρίσης πρέπει γενικώς να αναβάλουμε τις εκλογές, τότε τι θα έπρεπε να κάνει ο Κ. Καραμανλής το 1974 που ανέλαβε, όταν η Τουρκία είχε εισβάλει στην Κύπρο, όταν στις ένοπλες δυνάμεις δρούσαν ακόμη χουντικοί και όταν η πολιτική και οικονομική κρίση στη χώρα είχε κορυφωθεί τόσο πολύ, ώστε ήταν αβέβαιη ακόμη και η θέση της Ελλάδας μέσα στη δυτική συμμαχία; Θα έπρεπε κι αυτός, εάν ακολουθούσε την παράξενη λογική των δοτών κυβερνήσεων, να κάνει εκλογές όχι σε 3 μήνες- όπως και έκανε- αλλά σε καναδυό χρονάκια. Μέχρι να βγει η Ελλάδα από την κρίση, όπως λένε σήμερα όσοι θέλουν κυβέρνηση Παπαδήμου μέχρι τελικής πτώσεως!

Το βασικό λοιπόν επιχείρημα είναι εντελώς λανθασμένο. Κάτι χειρότερο: οδηγεί όχι στην επίλυση των προβλημάτων, αλλά στην επιδείνωσή τους. Αυτή τη στιγμή η Ελλάδα έχει άμεση ανάγκη ριζικών μεταρρυθμίσεων στο δημόσιο τομέα, αναδιάταξη της οικονομίας της και επίλυσης σοβαρών εθνικών θεμάτων. Όλο αυτό το σύνθετο μίγμα προβλημάτων είναι πρακτικώς αδύνατον να αντιμετωπισθεί από μια κυβέρνηση χωρίς πολιτικό ειρμό, χωρίς πυξίδα, χωρίς ενιαίο πολιτικό πρόγραμμα και χωρίς προοπτική. Το αποτέλεσμα είναι να αναβάλλονται για αργότερα όλες οι κρίσιμες αποφάσεις. Είναι καιρός αυτή τη στιγμή να οδηγήσουμε την Ελλάδα σε μια πορεία συνεχών αναβολών; Ο κίνδυνος είναι σοβαρός: εάν δεν σχηματισθεί άμεσα, αύριο το πρωί αν είναι δυνατόν, μια πολιτική κυβέρνηση που θα έχει προκύψει από εκλογές, μια κυβέρνηση που θα υποχρεωθεί να αναλάβει τις ευθύνες των μεταρρυθμίσεων, τότε διαγράφεται ο άμεσος κίνδυνος να χαθεί πολύτιμος χρόνος και να τιναχθεί στον αέρα όχι μόνον η συμφωνία της 26ης Οκτωβρίου, αλλά και η βιωσιμότητα της ελληνικής οικονομίας εντός του ευρώ.

Ο Βενιζέλος είχε απόλυτο δίκαιο όταν δήλωσε προχθές πως τα νέα μέτρα πρέπει να ληφθούν από μια κυβέρνηση με νωπή λαϊκή εντολή. Άλλος τρόπος δεν υπάρχει. Το πολιτικό αλαλούμ της κυβέρνησης αυτής πρέπει να παραδώσει σε μια κανονική κυβέρνηση πλήρους ευθύνης. Το παράδειγμα Μόντι δεν εφαρμόστηκε στην Ελλάδα και μάλλον δεν μπορούσε να εφαρμοστεί. Πρώτον διότι η Ελλάδα έχει πολύ σοβαρότερα προβλήματα, που απαιτούν ριζικές μεταρρυθμίσεις θεσμών και δεύτερον διότι οι πολιτικές συνθήκες είναι τελείως διαφορετικές.

Κάθε αναβολή λοιπόν των εκλογών πιθανόν να εξυπηρετεί τους δελφίνους του ΠΑΣΟΚ, οι οποίοι θέλουν να προετοιμασθούν για να αποφύγουν την προεδρία Βενιζέλου, αλλά δεν εξυπηρετεί καθόλου τη χώρα. Ούτως ή άλλως ο Παπαδήμος δεν έχει κανένα λόγο να αποδεχθεί το ρόλο του ρυθμιστή των εσωκομματικών ανταγωνισμών και είναι αρκετά ευφυής ώστε να το αποφύγει. Είναι γεγονός πως τώρα αποδεικνύεται το αρχικό λάθος: ο Παπανδρέου, όπως είχαμε σημειώσει έγκαιρα, έπρεπε αμέσως μετά τις Κάνες να προκηρύξει εκλογές για τις 4 Δεκεμβρίου. Αν είχε κάνει αυτήν την λογική επιλογή και δεν είχε δεύτερες πολιτικές σκέψεις, τώρα η Ελλάδα θα είχε κυβέρνηση και θα είχε ήδη μπει σε μια περίοδο συντεταγμένης αντιμετώπισης της καλπάζουσας ευρωπαϊκής και εσωτερικής κρίσης.

Όμως αυτό δεν έγινε. Και τώρα πλέουμε στην γενικευμένη αβεβαιότητα και ενώ η Ελλάδα βουλιάζει στο χάος, έχουμε και ένα νέο επιπλέον γρίφο να λύσουμε, τον γρίφο των εκλογών. Μακάρι ο Παπαδήμος να λύσει μόνος του αυτόν τον γρίφο.

*Ο Απόστολος Διαμαντής είναι Πανεπιστημιακός και συγγραφέας.

πηγή