Eφεδρεία: Απαντήσεις σε 11 ερωτήματα

(ΕΝΥΠΕΚΚ, www.enypekk.gr)

1 Είναι νέος ή όχι ο θεσμός της ερ­γασιακής εφεδρείας;

Έχει ήδη εφαρμοστεί με διάφορες νομικές μορφές και παραλλαγές σε ορισμένες χώρες. Η πιο σκληρή θεσμι­κή εκδοχή της (νομικά και πολιτικά) εφαρμόστηκε από το 1990 και μετά, με τη μαζική κατάργηση των κρατι­κών επιχειρήσεων της πρώην Ανατο­λικής Γερμανίας και την εσπευσμένη ιδιωτικοποίηση των μορφωμάτων της δημόσιας ή κοινωνικής οικονομίας στο πλαίσιο της ενοποίησης των δύο Γερμανιών. Όπου εφαρμόστηκε, ταυ­τίστηκε με καταστρατήγηση κεκτημέ­νων εργασιακών και συνταξιοδοτικών δικαιωμάτων και με μαζικές απολύ­σεις εργαζομένων.

2 Έχει προηγούμενο ο θεσμός της εργασιακής εφεδρείας στην Ελ­λάδα;

Με την έννοια και το περιεχόμενο που της προσδίδει το Μνημόνιο και το Μεσοπρόθεσμο Πρόγραμμα, όχι. Εξάλλου, ως όρος Δημοσιοϋπαλλη­λικού Δικαίου πρωτοχρησιμοποιήθηκε στην τέταρτη επικαιροποίηση του Μνημονίου της 2.7.2011, όπου στο άρθρο 2.2 (σελ. 8) και υπό τον τίτλο «Καταπολέμηση της σπατάλης στις δη­μόσιες επιχειρήσεις και σε άλλους δη­μόσιους φορείς» αναφέρεται μεταξύ των άλλων «(…) Το πλεονάζον προσω­πικό (…) θα αντιμετωπιστεί με μη εθε­λοντικές αποχωρήσεις και μέσω της δη­μιουργίας εργασιακής εφεδρείας (από­θεμα εργατικού δυναμικού). Ο κανό­νας αυτός εφαρμόζεται χωρίς κλαδικές εξαιρέσεις (…)». Επομένως πρόκειται περί αναγκαστικών αποχωρήσεων -απολύσεων χωρίς άλλες διατυπώσεις. Στον εφαρμοστικό νόμο 3986/2011 (άρθρο 37 παρ. 7, ΦΕΚ Α 152) ρυθμί­ζονται με σκόπιμα αόριστες διατυπώ­σεις «τα περί τυχόν πλεονάζοντος προ­σωπικού των Νομικών Προσώπων Ιδι­ωτικού Δικαίου που υπάγονται στο πε­δίο εφαρμογής του κεφαλαίου Α του ν. 3429/2005 και εντάσσεται σε πίνακες κατάταξης (…)». Οι αόριστες αυτές έν­νοιες δημιούργησαν μεγάλη σύγχυση και πλείστα όσα νομικά και πολιτικά προβλήματα.

3 Και η Ν.Δ. είχε προτείνει τον θε­σμό, όμως…

Βεβαίως, και πρώτη δυστυχώς. Πολ­λά άλλωστε στελέχη της δηλώνουν «καλύτεροι πωλητές» του πλούτου της πατρίδας λόγω δήθεν κρατικιστικών απωθημένων από τους όψιμους ζηλωτές του Μνημονίου. Της είχε τε­θεί το ζήτημα από τους εκπροσώπους της τρόικας, το είχε αποδεχθεί, το είχε εισηγηθεί, αλλά όταν η κυβέρνηση το νομοθέτησε, αυτή υπαναχώρησε προ των μεγάλων αντιδράσεων και πρότει­νε μια light εκδοχή που προστάτευε τους «προσυνταξιοδοτικούς» πλεο­νάζοντες.

4 Σε ποιους αφορά ο θεσμός;

Όπως προαναφέραμε, το Μνημόνιο ορίζει ότι «ο κανόνας αυτός εφαρμό­ζεται χωρίς κλαδικές εξαιρέσεις (…)». Στον εφαρμοστικό νόμο 3986/2011 (άρθρο 37 παρ. 7) περιορίζεται η εφαρμογή του στις ΔΕΚΟ και στα ΝΠΙΔ που εποπτεύονται από το κράτος, αφού γίνεται ευθεία παραπομπή στο κεφάλαιο Α του ν. 3429/2005 (ΦΕΚ Α 314). Αργότερα φαίνεται ότι η τρόι­κα άρχισε να πιέζει για διεύρυνση του θεσμού και στον στενό δημόσιο τομέα (Κεντρική Διοίκηση, ΝΠΔΔ), κάτι που ακόμη δεν έχει νομοθετηθεί.

5 Μπορεί να επεκταθεί και στους μόνιμους δημοσίους υπαλλή­λους;

Μόνον αν συνδυαστεί με κατάργη­ση υπηρεσιών και οργανικών θέσεων, κατά το άρθρο 103 παρ. 4 του Συντάγ­ματος 2001, που ορίζει ότι «οι υπάλ­ληλοι που κατέχουν οργανικές θέσεις είναι μόνιμοι, εφόσον αυτές οι θέσεις υπάρχουν». Και αυτό, υπό την προϋ­πόθεση ότι η κατάργηση δεν θα συν­δυαστεί με μεταθέσεις σε άλλες προ­σωποπαγείς θέσεις μέχρι την αποχώ­ρηση του υπαλλήλου. Υπάρχει, ως εκ τούτου, θεσμική (συνταγματική - νο­μοθετική) δυνατότητα να επιλεγεί το «σκληρό» σενάριο και για τον στενό δημόσιο τομέα.

6 Τίθεται ζήτημα νομιμότητας του θεσμού;

Βεβαίως. Παραβιάζεται το σύνολο του δικαίου της καταγγελίας, που εί­ναι το πιο σημαντικό και ευαίσθητο στο Εργατικό μας Δίκαιο, όπως πρωτοθεσπίστηκε με τον ν. 2112/1920 του Ελευθερίου Βενιζέλου, ο οποί­ος δυστυχώς αλλοιώθηκε με τους εργατικούς νόμους που επέβαλε η τριαρχία των δανειστών και κυρίως με τον ν. 3846/2010. Δεν υπάρχει προειδοποίηση, δεν γίνεται γραπτή καταγγελία, δεν καταβάλλεται απο­ζημίωση, δεν χορηγούνται επιδόμα­τα ανεργίας… Παραβιάζεται δηλαδή το σύνολο των δικαιωμάτων του απο­λυομένου.

7 Για τη διαδικασία επιλογής του πλεονάζοντος προσωπικού;

Κι αυτή είναι αίολη. Είναι δύσκολο έως αδύνατον να υπάρξει μέσα σε λί­γες ημέρες συγκριτική αξιολόγηση κάθε ατομικού φακέλου των υπαλλή­λων εν σχέσει με τους άλλους, και μά­λιστα εντός μιας Υπηρεσίας που έχει κενές οργανικές θέσεις και όπου το μέχρι σήμερα κριτήριο του 10% των υπηρετούντων υπαλλήλων υπακούει μόνον στο δημοσιονομικό κριτήριο της μείωσης του μισθολογικού κό­στους.

Δεν υπάρχει σύ­στημα αντικειμενικών κριτηρίων και η αξιο­λόγηση των υπαλ­λήλων από ιδιω­τικούς φορείς προσκρούει στην αρχή του κρά­τους δικαίου και άλλων συνταγμα­τικά προστατευό­μενων αρχών, αφού προσβάλλει τις πλέ­ον κεντρικές και ευαί­σθητες αρμοδιότη­τες των οργάνων της συντεταγμένης λαϊκής κυριαρχίας. Πέραν της τυ­πικής παρανομίας, που ωθεί σε παρά­λογο χαρακτηρισμό του πλεονάζοντος προσωπικού σε υπηρεσίες με πολλές κενές οργανικές θέσεις, η διαδικασία πάσχει και ουσιαστικά.

«Αξιολογούνται», επιλέγονται και απολύονται υπάλληλοι που προσλή­φθηκαν και μονιμοποιήθηκαν με αξι­οκρατικούς διαγωνισμούς ή με τη δι­αδικασία ΑΣΕΠ. Επιπλέον, βαθμολο­γήθηκαν και αξιολογήθηκαν, κατά τακτά χρονικά διαστήματα, κατά τη διαδικασία της υπηρεσιακής τους εξέ­λιξης, υπηρέτησαν σε θέσεις ευθύνης και τώρα, στην ωριμότητα του υπηρε­σιακού τους βίου, επιλέγονται από ιδι­ώτες ως «πλεονάζοντες». Και τα δύο στάδια της αξιολόγησης είναι κυριο­λεκτικώς «στον αέρα». Η μελέτη του ΟΟΣΑ και οι αξιώσεις της τριαρχίας λειτουργούν σε θεσμικό κενό, ωσάν να μην υπάρχουν νόμοι και Σύνταγμα σ’ αυτή τη χώρα.

8 Επηρεάζει το καθεστώς της εφε­δρείας τον μισθό και τη σύνταξη;

Είναι προφανές. Η αμοιβή του ερ­γαζομένου στον προθάλαμο της από­λυσης θα είναι το 60% του βασικού για χρονικό διάστημα μέχρι 12 μηνών. Εάν μάλιστα ληφθεί υπόψη η αυξημέ­νη επιδοματική σύσταση των αποδο­χών, τότε θα πρόκειται περί μισθών λιμοκτονίας.

Η φράση του νομοθέτη «μέχρι 12 μήνες» θα οδηγήσει σε εφεδρεία μι­κρότερου χρόνου και εν πάση περι­πτώσει μέχρις ότου ολοκληρωθεί ο «τύπος» της διαδικασίας. Ο καθηλω­μένος αυτός μισθός θα μειώσει πε­ραιτέρω τις συντάξιμες αποδοχές. Μετά το «πάγωμα» του προμνημονιακού 2009 και των μνημονιακών ετών 2010 - 2011, οδηγούμαστε σε μεγά­λη συρρίκνωση των συντάξιμων απο­δοχών.

Αυτό, μαζί με τη μείωση του εφά­παξ και τη μη καταβολή αποζημίωσης απόλυσης, χωρίς καν τις εγγυήσεις της καταγγελίας, οδηγεί σε εργασιακή τραγωδία. Η τρόικα επιθυ­μεί και η κυβέρνηση  αποδέχεται, με μία αταβιστική  και προδημοκρατική αντίληψη πε­ρί Κοινωνικής Δικαιοσύνης, να μην υπάρχει σύστημα σταθερής και ασφαλισμένης απασχόλησης που θα «τραβά» και τα άλλα συ­στήματα προς τα πάνω.

9 Τι  πρέπει να κάνουν όσοι επιλεγούν για την εφεδρεία;

Υπάρχει και η δυ­νατότητα των αγω­γών και προσφυγών για την ακύ­ρωση των παράνομων θέσεων σε εφε­δρεία και των παράνομων απολύσεων, όμως δεν υπάρχει αισιοδοξία ως προς την έκβασή τους στα Διοικητικά Δικα­στήρια και το Συμβούλιο της Επικρα­τείας.

Εξάλλου, με πρόσφατους νόμους ο δικαστικός αγώνας έχει γίνει δα­πανηρός και απρόσιτος για τους πολλούς πολίτες. Στον δρόμο αυτόν τα πάντα εξαρτώνται από τη στάση της Δικαιοσύνης, που ούτε γρήγορη μπορεί να είναι ούτε βέβαιη, με δε­δομένο ότι το πρώτο Μνημόνιο και οι νόμοι που το υλοποίησαν κρίθηκαν συμβατοί με το Σύνταγμα και το Ευ­ρωπαϊκό Δίκαιο!

Ως εκ τούτου, δεν συνιστούμε ατο­μικούς δικαστικούς αγώνες. Εάν όμως γίνουν προσφυγές, αυτές πρέπει να είναι συμπλήρωμα των πολιτικών αγώνων και μόνο υπό την προϋπόθε­ση της δωρεάν νομικής βοήθειας από τους Δικηγορικούς Συλλόγους της χώ­ρας και την εισφορά των καταναλωτι­κών και συνδικαλιστικών κινημάτων για την καταβολή των ενσήμων του κράτους.

10 Μπορείτε να μας διευκρινίσετε τον όρο «προσυνταξιοδοτικό καθεστώς», που χρησιμοποιήθη­κε στην κυβερνητική ανακοίνωση για τους υπαλλήλους του στενού δημόσι­ου τομέα;

Αναμένουμε τον νόμο για να ερμη­νεύσουμε τους όρους του. Το «προσυνταξιοδοτικό» όμως καθεστώς είναι ένας ευφημισμός, αφού κατ’ ουσίαν πρόκειται για απόλυση που ακολουθεί την κατάργηση συγκεκριμένων Υπηρε­σιών ή Τμημάτων και των οργανικών τους θέσεων, ώστε να παρακαμφθεί το σπουδαιότερο συνταγματικό κώ­λυμα. Οι απολυμένοι αυτοί υπάλληλοι θα λαμβάνουν το 60% του βασικού μισθού, όπως και οι άλλοι «έφεδροι» των λοιπών κατηγοριών. Ενδεχομένως η ιδιότυπη αυτή απόλυση να επιμη­κυνθεί και πέραν των 24 μηνών.

11 Τι επιπτώσεις θα έχει αυτός ο θεσμός στις συντάξεις όσων υπαχθούν σ’ αυτόν;

Με το «πάγωμα» των μισθών των μνημονιακών χρόνων και το 60% του βασικού μισθού του νέου μισθολογίου για τα χρόνια της «προσυνταξιοδοτικής» απόλυσης, οι υπάλληλοι αυτοί θα συνταξιοδοτηθούν με πολύ μειωμένες τις συντάξιμες αποδοχές. Εάν μάλιστα ληφθεί υπόψη ότι από 1.1.2013 η σύ­νταξη θα υπολογίζεται επί του μέσου όρου των μισθών της τελευταίας πεντα­ετίας, ο καθένας αντιλαμβάνεται τι ση­μαίνει ο όρος «εξέρχονται σε πλήρη σύ­νταξη», που η μνημονιακή δημοσιολογία χρησιμοποιεί, προσπαθώντας – είτε από άγνοια, είτε από σκοπιμότητα – να απαλύνει τις εντυπώσεις από την εφαρ­μογή του βάρβαρου αυτού θεσμού.

πηγή