Η Τουρκία πραγματοποίησε την πρώτη επίσημη «εχθροπραξία» κατά της χώρας μας στο πεδίο μάχης της ΑΟΖ (Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη) επιλέγοντας για μια ακόμη φορά τη χρήση στρατιωτικών μέσων.

Του Γιάννη Θεοδωράτου

Εφήρμοσε για μία ακόμη φορά τη γνωστή της στρατηγική με την χρήση πολεμικού πλοίου, προκειμένου να αμφισβητήσει τα ελληνικά κυριαρχικά δικαιώματα στην περιοχή του Καστελόριζου, προκαλώντας παράλληλα και την ισραηλινή αντίδραση.

Το ελληνικό Υπουργείο των Εξωτερικών, με καθυστέρηση δύο τουλάχιστον ημερών, έδωσε στη δημοσιότητα όλα τα στοιχεία αναφορικά με την παρενόχληση του ιταλικού ερευνητικού σκάφους OGS-Explora, το οποίο είχε μισθωθεί από την ισραηλινή κυβέρνηση με σκοπό την εκτέλεση βυθομέτρησης εντός της ελληνικής και της κυπριακής ΑΟΖ.

Η Τουρκία αντέδρασε δυναμικά αποστέλλοντας την κορβέτα «Bandirma» (F502), η οποία το Σάββατο 12 Μαρτίου προσέγγισε το ιταλικό σκάφος προειδοποιώντας το να διακόψει τις μετρήσεις και να εγκαταλείψει την περιοχή, ενημερώνοντας ότι βρίσκεται παράνομα (χωρίς άδεια) εντός της τουρκικής ΑΟΖ! Το ιταλικό σκάφος που εκτελούσε τις υποθαλάσσιες έρευνες - μετά το πέρας των οποίων θα ποντιζόταν καλώδιο οπτικών ινών που θα συνέδεε το Ισραήλ με την Ιταλία - είχε ζητήσει και λάβει σχετική άδεια από την Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού (ΠΝ).

Ο κυβερνήτης του πλοίου ενημέρωσε την αρμόδια εταιρεία με την οποία συνεργαζόταν, καθότι το πλοίο (που δεν είναι πολεμικό) δεν είχε καμία απολύτως σχέση / αρμοδιότητα να επικοινωνήσει με τις ελληνικές αρχές. Η εταιρεία στη συνέχεια ενημέρωσε για το συμβάν την Υδρογραφική Υπηρεσία του ΠΝ, οπότε το θέμα έφθασε στο ΓΕΕΘΑ, πλην όμως τον χειρισμό του ανέλαβε το Υπουργείο των Εξωτερικών.

Το ιταλικό πλοίο διέκοψε τις έρευνες και στη συνέχεια κινήθηκε με τη συνοδεία της τουρκικής κορβέτας εκτός της ελληνικής ΑΟΖ. Όταν εισήλθε στην κυπριακή, η «Bandirma» απομακρύνθηκε, έχοντας ολοκληρώσει την πρώτη καταγεγραμμένη εχθροπραξία, η οποία έληξε με την καταγραφή των τουρκικών διεκδικήσεων. Το ελληνικό ΥΠΕΞ απέκρυψε το γεγονός, προκειμένου να κρατηθούν κατά την πάγια τακτική χαμηλοί τόνοι, μέχρις ότου (άγνωστο πως) υπήρξε διαρροή στην εφημερίδα «Αυγή». Η μη ανακήρυξη ΑΟΖ εκ μέρους της Αθήνας δημιουργεί ένα «ύποπτο κενό» στην περιοχή του Καστελορίζου (βλ. τις αποκαλύψεις Ρολάνδη στο τρέχον τεύχος Μαρτίου του περιοδικού ΣΤΡΑΤΙΩΤΙΚΗ ΙΣΟΡΡΟΠΙΑ ΚΑΙ ΓΕΩΠΟΛΙΤΙΚΗ τ.13 που κυκλοφορεί πανελλαδικά), που έρχεται να καλύψει η Άγκυρα!

Η τουρκική ενέργεια προκάλεσε την ισραηλινή αντίδραση, η οποία σύντομα αναμένεται να λάβει πιο σαφή μορφή, διότι παρεμποδίστηκε ένα έργο που αφορά τα συμφέροντα του εβραϊκού κράτους και διέρχεται μέσω της ελληνικής ΑΟΖ.

Ωστόσο πρέπει να επισημανθούν τρία σημεία:

Α. Η τουρκική αντίδραση δεν πραγματοποιήθηκε μέσω της αποστολής σκάφους της Ακτοφυλακής αλλά του Τουρκικού Ναυτικού, το οποίο μάλιστα φαίνεται ότι περιπολεί βάσει σχεδίου στην περιοχή της ελληνικής ΑΟΖ με αποστολή να αποτρέψει οποιαδήποτε ενέργεια ξένης δύναμης / εταιρείας, η οποία δεν θα έχει λάβει την άδεια από την Άγκυρα. Συνεπώς η Τουρκία προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα και έχει προσδιορίσει κανόνες εμπλοκής.

Β. Η ελληνική πλευρά υπέστη την πρώτη της ήττα στον πόλεμο της ΑΟΖ καθότι η τουρκική κορβέτα όχι μόνο προσδιόρισε το εύρος της τουρκικής διεκδίκησης δίνοντας το στίγμα (!) γεωγραφικού μήκους 32ο 16΄18'' δυτικά του οποίου (ανοικτά των κυπριακών ακτών) η Τουρκία έχει νόμιμα δικαιώματα, αλλά κατέστησε άμεσα σαφές προς την Ελλάδα, την Κύπρο και ειδικά το Ισραήλ, ότι δεν υφίσταται συνέχεια των μεταξύ του ΑΟΖ, «εξουδετερώνοντας το φρούριο» του Καστελόριζου.

Γ. Αποτελεί παράδοξο το γεγονός της αναφοράς - σύμφωνα με τις μέχρι στιγμής πληροφορίες - των τουρκικών στρατιωτικών αρχών σε ύπαρξη τουρκικής ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ είναι γνωστό ότι η Άγκυρα δεν έχει υπογράψει τη Συνθήκη του Μοντέγκο Μπέι (1982, ενεργοποιήθηκε μετά τη συλλογή των προβλεπόμενων κυρώσεων στις αρχές της δεκαετίας του 1990) και συνεπώς δεν αναγνωρίζει τις υποχρεώσεις που απορρέουν από αυτή (εξαίρεση αποτελεί ο καθορισμός ΑΟΖ στην κλειστή Μαύρη Θάλασσα).

Η εμπλοκή συνιστά επιβεβαίωση του «κρυφού casus belli» που έχει γνωστοποιηθεί στη χώρα μας και είναι συνέχεια της δήλωσης Νταβούτογλου περί τοποθέτησης του Καστελορίζου στην Μεσόγειο. Η επιθετική αυτή ενέργεια έρχεται να απαντήσει σε ισραηλινές δηλώσεις περί ελληνικής ΑΟΖ, η οποία εσφαλμένα δεν ανακηρύσσεται. Πιθανόν η Άγκυρα να σκέφτεται σοβαρά να προχωρήσει και σε ανακήρυξη ΑΟΖ, σταθμίζοντας τα υπέρ και τα κατά που θα προκύψουν από μια τέτοια απόφαση.

Συμπερασματικά, θα πρέπει να αναμένονται τις επόμενες εβδομάδες νέες κινήσεις στο μέτωπο της ΑΟΖ, όπου η ισραηλινή εμπλοκή αναμένεται να είναι πολύ πιο συγκεκριμένη διότι επηρεάζονται πλέον ανοικτά και ισραηλινά συμφέροντα. Σε Αθήνα, Λευκωσία, Τελ Αβίβ και φυσικά στην Ουάσιγκτον γνωρίζουν ότι η τουρκική ενέργεια αποτελεί προοίμιο πρόκλησης προσχεδιασμένη κρίσης στην ανατολική Μεσόγειο, με σκοπό να διαπιστωθεί η «αντοχή» του πιο αδύναμου κρίκου της αλυσίδας, που είναι χωρίς αμφιβολία η Ελλάδα.