Ιωάννου του Χρυσοστόμου κατηχητικός λόγος επί τη Αναστάσει.

Εἴ τις δοῦλος εὐγνώμων, εἰσελθέτω χαίρων εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου αὐτοῦ.

Εἴ τις ἔκαμε νηστεύων, ἀπολαυέτω νῦν τό δηνάριον.

Εἴ τις ἀπό τῆς πρώτης ὥρας εἰργάσατο, δεχέσθω σήμερον τό δίκαιον ὄφλημα.

Εἴ τις μετά τήν τρίτην ἦλθεν, εὐχαρίστως ἑορτασάτω.

Εἴ τις μετά τήν ἕκτην ἔφθασε, μηδέν ἀμφιβαλλέτω˙ καί γάρ οὐδέν ζημιοῦται.

Εἴ τις ὑστέρησεν εἰς τήν ἐνάτην, προσελθέτω μηδέν ἐνδοιάζων.

Εἴ τις εἰς μόνην ἔφθασε τήν ἐνδεκάτην, μή φοβηθῇ τήν βραδύτητα˙ φιλότιμος γάρ ὤν ὁ Δεσπότης, δέχεται τόν ἔσχατον καθάπερ καί τόν πρῶτον˙ ἀναπαύει τόν τῆς ἐνδεκάτης, ὡς τόν ἐργασάμενον ἀπό τῆς πρώτης˙ καί τόν ὕστερον ἐλεεῖ καί τόν πρῶτον θεραπεύει˙ κακείνῳ δίδωσι καί τούτου χαρίζεται˙ καί τά ἔργα δέχεται καί τήν γνώμην ἀσπάζεται˙ καί τήν πρᾶξιν τιμᾷ καί τήν πρόθεσιν ἐπαινεῖ.

Οὐκοῦν εἰσέλθετε πάντες εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου ἡμῶν˙ καί πρῶτοι καί δεύτεροι τόν μισθόν ἀπολαύετε.

Πλούσιοι καί πένητες μετ’ ἀλλήλων χορεύσατε˙ ἐγκρατεῖς καί ράθυμοι τήν ἡμέραν τιμήσατε˙ νηστεύσαντες καί μή νηστεύσαντες, εὐφράνθητε σήμερον.

Ἡ τράπεζα γέμει, τρυφήσατε πάντες. Ὁ μόσχος πολύς, μηδείς ἐξέλθῃ πεινῶν.

Πάντες ἀπολαύσατε τοῦ συμποσίου τῆς πίστεως˙ πάντες ἀπολαύσατε τοῦ πλούτου τῆς χρηστότητος.

Μηδείς θρηνείτω πενίαν˙ ἐφάνη γάρ ἡ κοινή Βασιλεία.

Μηδείς ὀδυρέσθω πταίσματα˙ συγγνώμη γάρ ἐκ τοῦ τάφου ἀνέτειλε.

Μηδείς φοβείσθω θάνατον˙ ἠλευθέρωσε γάρ ἡμᾶς ὁ τοῦ Σωτῆρος θάνατος. Ἔσβεσεν αὐτόν, ὑπ’ αὐτοῦ κατεχόμενος. Ἐσκύλευσε τόν ἅδην ὁ κατελθών εἰς τόν ἅδην. Ἐπίκρανεν αὐτόν, γευσάμενον τῆς σαρκός αὐτοῦ.

Καί τοῦτο προλαβών Ἡσαΐας ἐβόησεν.

Ὁ ἅδης φησίν, ἐπικράνθη, συναντήσας σοι κάτω.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ κατηργήθη.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ ἐνεπαίχθη.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ ἐνεκρώθη.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ καθῃρέθη.

Ἐπικράνθη˙ καί γάρ ἐδεσμεύθη.

Ἔλαβε σῶμα καί Θεῷ περιέτυχεν. Ἔλαβε γῆν καί συνήντησεν οὐρανῷ.

Ἔλαβεν ὅπερ ἔβλεπε καί πέπτωκεν ὅθεν οὐκ ἔβλεπε.

Ποῦ σου, θάνατε, τό κέντρον; Ποῦ σου, ἅδη, τό νῖκος;

Ἀνέστη Χριστός καί σύ καταβέβλησαι.

Ἀνέστη Χριστός καί πεπτώκασι δαίμονες.

Ἀνέστη Χριστός καί χαίρουσιν ἄγγελοι.

Ἀνέστη Χριστός, καί ζωή πολιτεύεται.

Ἀνέστη Χριστός καί νεκρός οὐδείς ἐν τῷ μνήματι.

Χριστός γάρ ἐγερθείς ἐκ νεκρῶν, ἀπαρχή τῶν κεκοιμημένων ἐγένετο.

Αὐτῷ ἡ δόξα καί τό κράτος εἰς τούς αἰῶνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.

******


Ερμηνευτική απόδοση

Όποιος είναι ευσεβής και φιλόθεος, ας απολαύσει τούτη την καλή και λαμπρή πανήγυρη.

Όποιος είναι δούλος ευγνώμων, ας μπει χαρούμενος στη χαρά του Κυρίου του.

Όποιος κουράστηκε νηστεύοντας, ας απολαύσει τώρα τον μισθό του.

Όποιος εργάστηκε από την πρώτη ώρα, ας δεχθεί σήμερα ό,τι δίκαια του οφείλεται.

Όποιος ήλθε μετά την τρίτη ώρα, ας εορτάσει ευχαρίστως.

Όποιος έφθασε μετά την έκτη ώρα, ας μην έχει καμιά αμφιβολία, διότι δεν υφίσταται καμιά ζημία.

Όποιος άργησε και έφτασε την ένατη ώρα, ας προσέλθει χωρίς ενδοιασμούς.

Όποιος έφτασε την ενδέκατη ώρα, ας μη φοβηθεί για τη βραδύτητα, διότι ο Δεσπότης είναι φιλότιμος και δέχεται τον τελευταίο όπως και τον πρώτο. Χαρίζει ανάπαυση σε εκείνον της ενδέκατης, όπως και σε εκείνον που εργάστηκε από την πρώτη. Και τον τελευταίο ελεεί και τον πρώτο περιποιείται. Και σε εκείνον δίνει και σε τούτον χαρίζει, και τα έργα δέχεται και τη διάθεση αναγνωρίζει και την πράξη τιμά και την πρόθεση επαινεί.

Μπείτε λοιπόν όλοι στη χαρά του Κυρίου σας. Και οι πρώτοι και οι δεύτεροι απολαύστε  τον μισθό σας. Πλούσιοι και φτωχοί μεταξύ σας χορέψτε. Εγκρατείς και ράθυμοι τιμήστε την ημέρα. Όσοι νηστέψατε και όσοι δεν νηστέψατε, ευφρανθείτε σήμερα.

Το τραπέζι είναι γεμάτο, απολαύστε το όλοι. Ο μόσχος είναι πολύς, ας μην βγει κανείς πεινώντας. Απολαύστε όλοι το συμπόσιο της πίστης. Απολαύστε όλοι τον πλούτο της χρηστότητας.

Κανένας να μη θρηνεί για τη φτώχεια του, διότι φάνηκε η Βασιλεία του Θεού.

Κανένας να μην οδύρεται για τα πταίσματά του, διότι ανέτειλε η συγγνώμη από τον Τάφο.

Κανένας να μην φοβάται τον θάνατο, διότι μας ελευθέρωσε ο θάνατος του Σωτήρα.

Τον διέγραψε, ενώ κατεχόταν από αυτόν. Λαφυραγώγησε τον άδη, εκείνος που κατέβηκε στον άδη. Τον πίκρανε, όταν γεύτηκε τη σάρκα του.

Αυτό προβλέποντας ο Ησαΐας φώναξε:

Ο άδης πικράνθηκε, όταν σε συνάντησε κάτω.

Πικράνθηκε διότι καταργήθηκε.

Πικράνθηκε, διότι ξεγελάστηκε.

Πικράνθηκε διότι νεκρώθηκε.

Πικράνθηκε, διότι καθαιρέθηκε.

Πικράνθηκε, διότι δεσμεύθηκε (υποδουλώθηκε).

Έλαβε σώμα και του έτυχε Θεός. Ελαβε γη και συνάντησε ουρανό.

Έλαβε ό,τι έβλεπε και έπεσε όπου δεν έβλεπε.

Που είναι θάνατε το κεντρί σου; Πού είναι άδη η νίκη σου;

Αναστήθηκε ο Χριστός και συ έχεις καταβληθεί.

Αναστήθηκε ο Χριστός και έχουν γκρεμιστεί οι δαίμονες.

Αναστήθηκε ο Χριστός και χαίρουν οι άγγελοι.

Αναστήθηκε ο Χριστός και η ζωή βασιλεύει.

Αναστήθηκε ο Χριστός και δεν υπάρχει νεκρός στο μνήμα.

Διότι με την ανάστασή του ο Χριστός έγινε η αρχή των κεκοιμημένων.

Σε αυτόν ανήκει η δόξα και η εξουσία στους αιώνες των αιώνων. Αμήν.