Στις 4 Ιουνίου στη Μεσοχώρα, ο Άρης θα δεχτεί την πρώτη βολή από τον άνθρωπο που έχει εναποθέσει τις ελπίδες του. Ένα σκισμένο τμήμα του Ριζοσπάστη με ολόκληρο το κύριο άρθρο φτάνει στα χέρια του:
«Η Συμφωνία της Βάρκιζας να εκτελεστεί γρήγορα και 100%. Αν κάποιος μέσα απ' τις γραμμές μας, στις πόλεις είτε στα βουνά, αντιδρά ακόμα, εμείς θα τον χτυπήσουμε ανοιχτά και θα τον διώξουμε».

Το μήνυμα είναι σαφές.

Ο Ν.Ζ. που το υπογράφει, δηλαδή ο Νίκος Ζαχαριάδης, ε'χει συνταχτεί πλήρως με τους Σιάντο-Ιωαννίδη και απειλεί ανοιχτά τον αρχηγό με διαγραφή. Εκείνος το αντιμετωπίζει με φαινομενική ψυχραιμία, σαν να μην τον αφορά:
— Αυτά τα λε'ει για μας ο Νίκος. Είναι μονόπλευρα πληρο-φορημε'νος από τους Σιάντο-Ιωαννίδη. Γι' αυτό πρέπει οπωσδήποτε να συναντηθούμε για να του πω τις απόψεις μου.
Ο Αρης μόνο αφελής δεν είναι.
Καταλαβαίνει πως ουδείς στο κόμμα ενδιαφέρεται για τις απόψεις του- ε'χουν απορριφθεί προ πολλού και τώρα απορρίπτονται και από τον Ζαχαριάδη. Αλλωστε το λέει καθαρά εκείνος: όποιος διαφωνεί, διαγράφεται.
Δεν υπάρχει ελπίδα- πίνει συνεχώς και τις νύχτες δεν του κολλάει ΰπνος, βρικολακιάζει βηματίζοντας πέρα δώθε με ένα τσιγάρο οτο χέρι.
Μέσα του έχει δει το τέλος.


Διώκτες
Επισήμως, τον Άρη καταδιώκουν τα Τάγματα Εθνοφυλακής υπό την επρπτεία των Αγγλων. Ανεπισήμως, επικηρυγμένος από την κυβέρνηση και αποκηρυγμένος από την ηγεσία του ΚΚΕ, βρίσκεται στο στόχαστρο όλων.
Διάσπαρτες παρακρατικές ομάδες πρώην εδεσιτών που μαζί με ακραία στοιχεία της περιοχής επιδίδονταν στο κυνήγι εαμι-τών, τώρα νιώθουν ότι απειλούνται από την επανεμφάνιση του Αρη και συσπειρώνονται. Από την άλλη, οι κατά τόπους πολιτικοί του κόμματος δεν τον αφήνουν σε χλωρό κλαρί" τον υποσκάπτουν, τον συκοφαντούν, ματαιώνουν κάθε δική του προσπάθεια στρατολογίας και κάθε αυθόρμητη κίνηση των εαμιτών να του συμπαρασταθούν.


Ένας ανθυπολοχαγός του τμήματος καταγράφει:

«Εχθρός και ηγεσία συμπλέουν σιωπηρά για την εξόντωση μας».71
Οι Στρατιωτικές Διοικήσεις Ηπείρου και Θεσσαλίας αναλαμβάνουν συνδυασμένες επιχειρήσεις κατά των «Αρειανών»:
Η ΣΔ Ηπείρου με το 266 ΤΕ αρχίζει εκκαθαριστικές στα Τζουμέρκα κατεβαίνοντας προς τα θεσσαλικά σύνορα.

Η ΣΔ Λαρίσης συγκροτεί τρία αποσπάσματα καταδίωξης, κυρίως από το 118 ΤΕ, συνολικής δύναμης περίπου 250 ανδρών, με στόχο: το πρώτο απόσπασμα να αποκόψει τις διαβάσεις διαφυγής του Άρη προς την Πίνδο- το δεύτερο απόσπασμα να τον εγκλωβίσει- και το τρίτο, υπό τη διοίκηση του υπολοχαγού Ασημάκη Μσυ-ρελάτου, να παρεμποδίσει τη διαφυγή του Άρη προς τα Άγραφα.

«Επίσης επί της οδού Καλαμπάκας-Μετσόβου εκκινούντο τρία αγγλικά άρματα μάχης και απόσπασμα Άγγλων ανιχνευτών βορείως του υπ' αριθ. 1 αποσπάσματος».
Αυτή η ομάδα των Άγγλων ανιχνευτών, αναζητώντας τον Άρη, διείσδυσε έως τα Περτουλιώτι-κα Λιβάδια, αλλά τότε αυτός είχε ήδη φύγει προς την Ήπειρο.
Οι εποπτεύοντες Άγγλοι εφοδιάζουν τους Εθνοφύλακες με όλα τα απαραίτητα εφόδια για τις επιχειρήσεις εναντίον του αρχηγού του ΕΛΑΣ και αυτοί με τη σειρά τους εξοπλίζουν μυστικά, με οπλοπολυβόλα και πυρομαχικά, τις παρακρατικές ομάδες που παίρνουν μέρος στην καταδίωξη του.
Οι παρακρατικοί είναι και οι πλέον επίφοβοι- γνωρίζουν τον τόπο με κλειστά μάτια και έχουν δικούς τους ανθρώπους-πληρο-φοριοδότες ανάμεσα στους χωρικούς που προσδοκούν τις χρυσές λίρες της επικήρυξης. Οι στρατιωτικοί διοικητές των Ταγμάτων Εθνοφυλακής, που αντιλαμβάνονται τη χρησιμότητα αυτών των ομάδων, παρέχουν αφειδώς «αναρρωτικές άδειες» σε πρώην εδεσίτες που υπηρετούν ως Εθνοφύλακες για να τις ενισχύσουν. Άλλωστε ο πρώην αρχηγός τους, στρατηγός Ζέρβας, έχει αναλάβει ως «δυναμικός ανήρ» το υπουργείο Ασφαλείας (Δημόσιας Τάξης) στην κυβέρνηση Βούλγαρη.

Στην καταδίωξη του Αρη παίρνουν με'ρος άνω των 120 ενόπλων Θεσσαλών, με επικεφαλής των ετερόκλητων ομάδων τους Λάμπρο Κωνσταντε'λλο, Κώστα Μόκκα, Σταθαίους (Βενιζέλο, Χριστόδουλο και Γιώργο), Χασιώτες (Αριστείδη, Πέτρο, Λάμπρο), Νίκο Κοντογιάννη κ.ά. Οι Ηπειρώτες είναι άνω των 80 με αρχηγό τον Κώστα Βόιδαρο και επικεφαλής των ομάδων τους Καραμπίνα (Σπύρο Καλονίκη), Ευάγγελο Μαρέτη, Γιώργο Τορ-βά, Κώστα Κομπόγιαννο, Νίκο Κοίλια, Λάμπρο Κουρκούτα κ.ά.
Ένας απειλητικός κλοιός αρχίζει να σχηματίζεται γύρω από τον αρχηγό και τους άνδρες του.
Κάθε κίνηση του Αρη παρακολουθείται βήμα προς βήμα από τους διώκτες του. Σιγά σιγά τον κλείνουν από παντού. Εκείνος δεν λε'ει να απομακρυνθεί. «Η καθυστέρηση μας αυτή είχε σαν αποτέλεσμα να δοθεί χρόνος στον εχθρό να κινηθεί και να πιάσει όλες τις υποχρεωτικές διαβάσεις προς Ρούμελη».74
Είναι βέβαιο πως, αν το αποφάσιζε ο αριστοτέχνης των στρατιωτικών ελιγμών αρχηγός, θα μπορούσε εύκολα να διαφύγει από την παγίδα που κλείνει γύρω του. Όποτε χρειάστηκε στο παρελθόν και με αντίπαλους απείρως ισχυρότερους, οι απρόβλεπτες κινήσεις απαγκίστρωσης που εκτελούσε μετέτρεπαν τους διώκτες του σε κυνηγούς φαντασμάτων.
Αλλά τώρα δείχνει να αδιαφορεί.
Όλες του οι προσπάθειες να αναπτύξει αριθμητικά το τμήμα έχουν ναυαγήσει• οι μόνοι που προστέθηκαν, όλο αυτό το διάστημα συνεχούς προσπάθειας, είναι οι αδελφοί Θωμάς και θύ-μιος Αρχιμανδρίτης από το Ανθηρό.
Στο ίδιο του το τμήμα συμβαίνουν πράγματα που παλιά θα ήταν αδιανόητα.
Οι άνδρες δεν εμφορούνται από το πάθος και την αγωνιστικότητα που έδινε το κοινό όραμα του ΕΛΑΣ• τώρα βαδίζουν στο πουθενά. Αυτό που τους κρατάει ενωμένους -και ιδίως τον σκληρό πυρήνα των δοκιμασμένων συντρόφων του- είναι μόνο η αγάπη και η πίστη στον Αρη.

Η εσωτερική σιδερένια πειθαρχία των ελασίτικων τμημάτων και η «άμα τη εμφανίσει» επιβολή προς τους έξω δεν υφίστανται πλέον. Εδώ και εκεί, κάποιοι άνδρες εγκαταλείπουν ξαφνικά την ομάδα και χάνονται• κάποιοι ντόπιοι οδηγοί που προσλαμβάνουν, τους παρατάνε και εξαφανίζονται. Σε άλλες εποχές αυτά τα φαινόμενα θα είχαν παταχτεί άγρια- ο λιποτάχτης ή ο χωρικός που θα τολμούσε να γελάσει τον αρχηγό δεν θα έβρισκε τόπο να σταθεί μέχρι να τον βρει και να τον τιμωρήσει ανάλογα.
Τώρα, σαν να μην τον ενδιαφέρει τίποτα.
Ούτε να ζήσει.
Οι τελευταίες ημέρες του Άρη είναι ένα ανεξήγητο δρομολόγιο θανάτου, ακόμη και για αυτούς που ήσαν μαζί του.


Κυριακή 10 Ιουνίου.
Το τμήμα του Άρη προερχόμενο από το Ανθηρό (Μπουκοβί-τσα) φτάνει στην Καληκώμη, σέρνοντας μαζί του τέσσερις όμηρους: Αουκά Κλάρα, Ευαγγελία Κλάρα, Τιμολέοντα Κλάρα και Κωνσταντίνο Τσιώνο.
Ο Άρης έχει δηλώσει στους κατοίκους του Ανθηρού πως οι όμηροι θα αφεθούν ελεύθεροι, μόνο αν του παραδώσουν τα κρυμμένα όπλα που έχουν. Αργά το απόγευμα θα πραγματοποιήσει την υπόσχεση του, αφοΰ μια επιτροπή Ανθηριωτών έφερε στην Καληκώμη, όπου έχει μετακινηθεί, περί τα 25 όπλα και τα πυρομαχικά που είχαν στο χωριό τους.
Τη νύχτα εμφανίζεται αλαφιασμένος ο σύνδεσμος που είχε στείλει ο Άρης στις 4 Ιουνίου από τη Μεσοχώρα στο Γοργογυρι με έναν φάκελο για τον αχτιδικό Αγρότη.
—    Τι έχεις κι είσαι έτσι; τον ρωτάει ο αρχηγός.
—    Όλος ο τόπος από την Πύλη μέχρι τα Στουρναρέικα γέμισε στρατό και αντίδραση. Γι' αυτό άργησα να περάσω προς τα δω. Έψαχναν όλο τον κόσμο...
Ο Άρης δεν δείχνει ανησυχία...

(...) Οι «Αρειανοί» υποχωρούν προς την Καληκώμη και τη νύχτα μένουν έξω από τα Ελληνικά στο Μαυροβούνι. Στη συμπλοκή έχασαν δυο αντάρτες που είχαν πάει για σφάγια σε έναν κοντινό μύλο- συνελήφθησαν από τους παρακρατικούς, κακοποιήθηκαν και τον έναν τον γκρέμισαν σε μια χαράδρα. .

Την ίδια ημέρα στην Αθήνα ο Ριζοσπάστης, με εντολή του Ζαχαριάδη, επιτίθεται σκληρά του Άρη με αήθεις χαρακτηρισμούς:
«Το ΚΚΕ καταγγέλλει ανοιχτά τον Άρη Βελουχιώτη.
»0 σ. Ζαχαριάδης μας ανακοίνωσε ότι η ΚΕ του ΚΚΕ, αφού συζήτησε πάνω σε εκθέσεις που ήρθαν από διάφορες κομματικές οργανώσεις, αποφάσισε να καταγγείλει ανοιχτά την ύποπτη και τυχοδιωκτική δράση του Άρη Βελουχιώτη (Θανάση Κλάρα ή Μιζέρια).
»0 Βελουχιώτης και ύστερα από τη σύναψη της συμφωνίας της Βάρκιζας συνέχισε τη δράση του. Η δράση αυτή που μονάχα την αντίδραση μπορούσε να εξυπηρετήσει γιατί της έδινε όπλα για να κτυπά το ΚΚΕ, να παραβιάζει τη συμφωνία της Βάρκιζας και να δικαιολογεί τα εγκλήματα της, δεν επιτρέπει πια καμιά καθυστέρηση για την ανοικτή καταγγελία του Άρη Βελουχιώτη.
»Όπως είναι γνωστό ο Βελουχιώτης (Θανάσης Κλάρας) στον καιρό της δικτατορίας είχε πιαστεί και είχε κάνει δήλωση μετανοίας και αποκήρυξης του ΚΚΕ».

Ο Ζαχαριάδης έχει απορρίψει περιφρονητικά την έκκληση του Άρη να συναντηθοΰν και κάθε προσπάθεια διαμεσολάβησης από τρίτους ώστε να βρεθεί μια λύση. Τον έχουν όμως ανησυχήσει κάποιες πληροφορίες από τοπικούς κομματικούς της Θεσσαλίας ότι κρατάνε με μεγάλη δυσκολία τους κρυπτόμενους ελασί-τες να μην προσχωρήσουν στο τμήμα του Άρη. Όπως και ότι πρώην εαμίτες και ελασίτες που υπηρετούν τώρα τη θητεία τους στην Εθνοφυλακή είναι έτοιμοι να λιποταχτήσουν ομαδικά για να ενωθούν μαζί του.

Για να ανακοπεί αυτό το θρυλούμενο ρεύμα εθελοντών προς τον Άρη, δόθηκε εντολή από τον Ζαχαριάδη να καταγγελθεί δημοσίως και επειδή δεν μπορούσε να ανεχτεί την τεράστια ακτινοβολία του αρχηγού του ΕΛΑΣ, προσπάθησε να τον μειώσει, ανασύροντας το υποτιμητικό ψευδώνυμο και την παλιά του δήλωση.
Παρά τα όσα λέγονται είναι πρακτικώς αδύνατον να διάβασε ποτέ ο Άρης αυτόν τον λίβελο εναντίον του, ούτε χρειαζόταν. Μετά το άρθρο του Ζαχαριάδη που διάβασε στη Μεσοχώρα, ήταν αρκετά ευφυής για να ξέρει πως η διαγραφή του, αν δεν είχε ήδη πραγματοποιηθεί, ήταν απλώς θέμα χρόνου.
Οι διάφορες εκδοχές για τον τρόπο που έφτασε η εφημερίδα στα χέρια του ανήκουν μάλλον στη σφαίρα του μύθου, πιθανότερο είναι αυτό που έχει ειπωθεί, ότι κάποιος αχτιδικός τού αποκάλυψε εμπιστευτικά τη μυστική διαγραφή του.
Ούτε αυτό επιβεβαιώνεται.

Παρασκευή 15 Ιουνίου.

Προς το χάραμα οι εγκλωβισμένοι συναντάνε τους τσοπάνους Γιάννη Καλογιάννη με τον γιο του και τον Σωτήρη Καλογιάννη με τη γυναίκα του, που τους κρατάνε μαζί τους για να μην προδώσουν την παρουσία τους.
Έναν άλλο τσοπάνο, τον Χρήστο Τζουβάρα, περιέργως ο Άρης τον εμπιστεύεται και τον στέλνει να ειδοποιήσει τους αδελφούς Τσουμάνη (Απόστολο, Κώστα, Ηλία), εαμίτες κτηνοτρόφους της περιοχής, για να τον συνδέσουν με την υπόλοιπη δύναμη του Πελοπίδα και του Λευτέρη ή να τους βρει ο ίδιος και να τους φέρει εκεί που βρίσκεται. Πιο πάνω, στη θέση Μοΰκα ενός αντερείσματος του Φάγγου, πέφτουν στη στάνη του Μιχάλη Σπύρου από το Τετράκωμο. Εκεί είναι και οι δυο νεαροί γιοι του που αναγνωρίζουν αμέσως τον Άρη και τον υποδέχονται θερμά.

Ο αρχηγός τους αναθέτει την ίδια αποστολή να τον συνδέσουν με το τμήμα του ή τους Τσουμάνηδες. Αυτοί φεύγουν πρόθυμοι αλλά δεν ξαναγυρίζουν.
Οι «Αρειανοί» τραβιούνται πιο πάνω και σκορπίζονται ανάμεσα στα έλατα για να περάσει η ημέρα. Υπεύθυνη στρατοπέδευσης είναι η Δέσπω, που φροντίζει να ετοιμαστεί κάτι για να φάνε. Την ασφάλεια της ομάδας έχει αναλάβει ο Δράκος που έστησε 300 μέτρα πιο ψηλά ένα παρατηρητήριο και εφοδιασμένος με τα κιάλια του Τζαβέλα παρακολουθεί την κίνηση στο Μυρόφυλ-λο και τα γύρω υψώματα. Έχει οπτική επαφή με την ομάδα, αλλά για λόγους ασφάλειας, είναι μαζί του σύνδεσμος κάθε μισή ώρα με τους υπόλοιπους ο νεαρός Νίκος Κρεμμΰδας πιο ψηλά από τη θέση του Δράκου, είχε εγκατασταθεί ακόμη ένα παρατηρητήριο με δυο ανταρτόπουλα που γρήγορα το εγκατέλειψαν και χάθηκαν.

Εκεί που κάθεται ο Άρης έχουν μαζευτεί γύρω του πέντε έξι άνδρες του στενού πυρήνα της ομάδας. Ο Θάνος που υποστηρίζει πως πρέπει να φύγουν αμέσως, να ξαναπεράσουν το ποτάμι προς τη Ρούμελη προτού κυκλωθούν σε αυτή τη «χούνη». Ο σιωπηλός Έκτορας, ο Ζαγκλάρας και ο Τζαβέλας σε υπερένταση, να γκρινιάζει ότι ήδη έπρεπε να έχουν φύγει, από την προηγούμενη νύχτα. Ο Λέων τους παρακολουθεί φοβισμένος, δεν έχει συνέλθει από το σοκ της ενέδρας.
Ο Άρης δεν απαντάει καθόλου.
Έχει μισογείρει αμίλητος πάνω σε κάτι κομμένα κλαδιά έλατου, καπνίζει, πίνει τσίπουρο από το παγούρι του και παιδεύεται με τις σκέψεις του• λέξη δεν βγαίνει από το στόμα του.
Ο Λέων δίνει τη δική του ερμηνεία: «Η γνώμη μου είναι πως αδιαφορούσε πια για όλα... Κάπνιζε κι έπινε. Δυο μέρες είχε να βάλει μπουκιά στο στόμα του. Δεν ήθελε, δεν μπορούσε να φάει».
Αργά το απόγευμα, από το παρατηρητήριο του Δράκου έρχεται τρέχοντας ο νεαρός Κρεμμύδας και ειδοποιεί τον αρχηγό πως από το Μυρόφυλλο βγαίνει κόσμος, πολύς κόσμος που έρχεται προς το μέρος τους. Εκείνος δεν κινητοποιείται, ο εχθρός πλησιάζει και δεν ξεσηκώνει το τμήμα, δεν δίνει καμία εντολή ή τουλάχιστον δεν δείχνει να βιάζεται για να κάνει κάτι.

Ξαφνικά, και ενώ έχουν σηκωθεί όλοι όρθιοι και κοιτάνε τον Άρη περιμένοντας διαταγές, από το παρατηρητήριο του Δράκου ακούγονται πυροβολισμοί. Οι διώκτες τους είναι πολύ πιο κοντά από όσο νόμιζαν δυο τρεις άνδρες με αυτόματα εμφανίζονται ανάμεσα στα έλατα της κορυφής και οι ριπές τους σαρώνουν τον τόπο.

Από την κάτω μεριά του Φάγγου ακούγεται ένα οπλοπολυβόλο που βάλλει και αμέσως από το πάνω μέρος δύο άλλα.
Είναι κυκλωμένοι.

— Φύγετε! φωνάζει ο Άρης. Στο ποτάμι!

Οι περισσότεροι κατρακυλάνε στον κατήφορο.
Ο Άρης ακολουθεί όρθιος χωρίς να βιάζεται, σαν κάτι να τον απασχολεί ακόμη- κάτι που χρειάζεται να διευκρινίσει. Κάνει στους άλλους νοήματα να απομακρυνθούν, αλλά αυτός σταματάει και με το πιστόλι στο χέρι ακουμπάει την πλάτη του σε κάτι πελώριους βράχους σαν πλάκες. Πιο μπροστά ο Τζαβέλας με την πλάτη στο ποτάμι ρίχνει μανιασμένος με το αυτόματο προς τα πάνω και βρίζει «Ο Άρης κάθεται σαν να μη γίνεται μάχη».
Οι σφαίρες σφυρίζουν γύρω του μα δεν δίνει σημασία δεν στρέφεται να ανταποδώσει τα πυρά, ούτε προσπαθεί να φύγει. Ξέρει πως είναι μάταιο. Και να σωθεί και να φτάσει στη Ρούμελη, τίποτα δεν θα αλλάξει.
Αντάρτικο πια δεν ξαναγίνεται.

Τότε ο κόσμος μισούσε τους Γερμανούς. Τώρα βλέπει τους Άγγλους σαν συμμάχους και σωτήρες από την πείνα. Τότε επιβαλλόταν στις ασήμαντες πολιτικές οργανώσεις. Τώρα είναι πολυάριθμες και πανίσχυρες. Τότε όπου στεκόταν ήταν φίλιο πεδίο. Τώρα τον χτυπάνε από παντού.
Η ιστορία δεν μπορεί να επαναληφθεί.

Μια σφαίρα εξοστρακίζεται σε έναν βράχο και κάποια θραύσματα πληγώνουν ελαφρά τον πανικόβλητο Αέοντα πάνω από το φρύδι- αυτός στρέφεται στον αρχηγό:
«Γύρισα να ιδώ τι έκανε ο Άρης, να τον παρακαλέσω να μας σώσει. Όσο κι αν ήξερα πώς ήτανε, εξακολουθούσα να πιστεύω πως έφτανε να τ' αποφάσιζε εκείνος για να γλιτώσουμε.

«Γυρίζοντας τον αντίκρυσα.
»Ούτε δέκα βήματα μας χώριζαν. Στεκόταν ακίνητος. Κρατούσε το περίστροφο του, με την κάννη ακουμπισμένη πίσω από το δεξί του αυτί».84
Έχει πάρει τη μεγάλη απόφαση.
Η ελεύθερη Ελλάδα που ονειρεύτηκε δεν υπάρχει πια. Η κρατική εξουσία προσπαθεί με κάθε τρόπο να σβήσει το αντάρτικο έπος που δημιούργησε και η κομματική εξουσία να σβήσει τον ίδιο.
Πάλι δεν χωράει πουθενά. Δεν υπάρχει τόπος γι' αυτόν.

Το ηλιοβασίλεμα της 15ης Ιουνίου 1945 το άστρο του Άρη εκρήγνυται μόνο του.
Ο άνθρωπος που έσωσε την υπερηφάνεια ενός ολόκληρου λαού, με το πιστόλι του καρφωμένο πίσω από το δεξί του αυτί, τράβηξε τη σκανδάλη.

Απόσπασμα απ' το βιβλίο του Διονύση Χαριτόπουλου "Άρης, ο Αρχηγός των ατάκτων".

Dim lights