Εκκλησιαστική επιρροή στο Μινιστέριον της κας Διαμαντοπούλου

H κα Άννα Διαμαντοπούλου, σημερινή Υπουργός Παιδείας και Θρησκευμάτων, είπε μεταξύ άλλων...

του Ιωάννου Π. Μπουγά, Πτυχιούχου της Θεολογικής Σχολής του Παν. Αθηνών

Εύστοχα η κα Διαμαντοπούλου  τονίζει ότι πρέπει να διδαχθούμε θέματα εθνικής ιστορίας, και πολιτισμού. Ισως  όταν αναφέρεται σε εκκλησιαστικές επιρροές εννοεί «εξωεκκλησιαστικές η ηθικιστικές» ξένες προς το αληθινό πνεύμα της Ορθοδοξίας. Ολοι  γνωρίζουμε ότι τούτος ο τόπος είχε, έχει και θα έχει στον πολιτισμό του, στην Ιστορία του εκκλησιαστικές επιρροές από την Ορθόδοξη Εκκλησία.



Το Υπουργείο, στο οποίο θητεύει, η νυν κα Υπουργός, είχε την ακόλουθη εκκλησιαστική επιρροή, από την οποία, όσο κι αν θέλει κάποιος, δεν μπορεί να απαλλαγεί, διότι η επιρροή αυτή αποτελεί το θεμέλιο του σημερινού Υπουργείου (Μινιστερίου) Παιδείας, τ.λ. και Θρησκευμάτων.

Πρώτος Μινίστρος της Θρησκείας, του νέου ελληνικού κράτους, μετά την Επανάσταση του 1821, υπήρξε  ο   επίσκοπος  Ανδρούσης Ιωσήφ, ο οποίος συνετέλεσε  στην Εθνική και κοινωνικο-πολιτισμική εξέλιξη της ελληνικής κοινωνίας σε εποχή  κατά την οποία συγκροτείται το νέο ελληνικό κράτος.

Ο τότε επίσκοπος  Ανδρούσης και μετέπειτα Μεσσήνης Ιωσήφ υπήρξε  πολυσχιδής προσωπικότητα της προεπαναστατικής, της επαναστατικής και της μεταεπαναστατικής Ελλάδος. Στο πρόσωπό του συνδυάζεται ο εκκλησιαστικός και πολιτικός ανήρ. Υπήρξε ο πρώτος, μετά την απελευθέρωση του 1821 από τον τουρκικό ζυγό, ο οποίος ταυτοχρόνως ασκούσε εκκλησιαστικά και πολιτικά-διοικητικά καθήκοντα. Ήταν ευπροσήγορος, ανεξίκακος, αφιλάργυρος, λέγων αείποτε το “ο έχων πίστιν ου δείται χρημάτων”, φιλόπτωχος, και εις άκρον φιλάδελφος, αμνησίκακος εις κάθε τυχούσαν περίστασιν.



Ενδεικτικά αναφέρονται κάποιες πράξεις του Ιωσήφ, τις οποίες θα μπορούσε να μιμηθεί –τηρουμένων των αναλογιών εποχής – η Διαδοχός του  κα  Διαμαντοπούλου αλλά και οι μετέπειτα  αυτής διάδοχοί του.



1η πράξη του Ιωσήφ. Συνέλήφθη μαζί με άλλους οκτώ Αρχιερείς  και  πολλούς Προκρίτους και την Κυριακή του Πάσχα του 1821  φυλακιστηκαν από τους  Τούρκους στην Τρίπολη. «περιθέντες αυτοίς αλύσους, βάρος έχουσας 180 οκάδων, εκτός των περιαυχενίων κλοιών (κουλούρων) εις τους τραχήλους των».



Σε σκοτεινό υπόγειο υπέφεραν τα πάνδεινα. «φέροντες ράκη αντί ενδυμάτων… τρεφόμενοι δια ξηρού τεμαχίου άρτου και ολίγου ύδατος… είχον καταντήσει καταμέλανες εκ της ακαθαρσίας… σκελετοί πλέον και ουχί άνθρωποι».


 
Όταν ελευθερώθηκαν από τους επαναστατημένους Έλληνες, γνήσιος Ορθοδοξος Ιεράρχης, ο Ιωσήφ μεσιτεύει υπέρ των δεσμοφυλάκων και των αγρίων αυτών δημίων  ίνα μη ούτοι κατασφαγώσιν υπό των Ελλήνων».



Στις 15 Ιανουαρίου 1822,  εκλήθη από την Α´ Εθνοσυνέλευση να αναλάβει υπουργός της θρησκείας.



Ο Ιωσήφ πρώτος Υπουργός Θρησκείας, σε μία χώρα με την Επανάσταση να συνεχίζεται, ανέλαβε ένα πολύ δύσκολο έργο. Ένα υπουργείο  που ξεκινούσε εκ του μηδενός.


Το Υπουργείο δεν είχε καθόλου διοικητικό προσωπικό. Οργάνωση στην παιδεία δεν υπήρχε. Τυπικά δεν επρόκειτο για ένα Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, όπως διαμορφώθηκε μεταγενέστερα. Όμως σε περίοδο πολέμου δεν ήταν δυνατή η λειτουργία  οργανωμένης εκπαιδεύσεως.
 


Τα όποια σχολεία λειτουργούσαν ήταν υπό τον έλεγχο της Εκκλησίας με διδασκάλους κυρίως κληρικούς, με οικονομική συντήρηση της Εκκλησίας. Αφού λοιπόν ο Μινίστρος της Θρησκείας είχε τον έλεγχο των Εκκλησιών και των Μοναστηρίων, άτυπα είχε και των σχολείων.

«Τα λίγα σχολεία που λειτουργούσαν στην Ελλάδα προ της Επαναστάσεως, όπως λ.χ. οι περιώνυμες σχολές Δημητσάνας, Αθωνιάδος, Πατμιάδος, Μελέ Αλαγονίας κ.α. βρίσκονταν κατά το πλείστον σε χέρια λογίων κληρικών (ιεροδιδασκάλων). Είναι γνωστόν, ότι στους καταλόγους των σχολείων και των Ελλήνων λογίων κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, που συνέταξαν οι Ματθαίος Παρανίκας και Κωνσταντίνος Σάθας, τα δύο τρίτα και πλέον των διδασκάλων ήταν ιερωμένοι!.»



2η πράξη του Ιωσήφ.  Ως Μινίστρος της θρησκείας του νεοσύστατου κράτους θεωρούσε ότι οι διδάσκαλοι προσφέρουν μεγάλες υπηρεσίες στην Ελλάδα και ετόνιζε: «Η Ελλάς, ήτις εκπηδά από το χάος των αιώνων εις την αρχαίαν της λαμπρότητα, καταγίνεται εις ανέγερσιν σχολείων δια να αναστήση τους Πλάτωνας και Λυκούργους, και στοχάζομαι εντεύθεν πρέπει ν’ αρχίση από την περιποίησιν των διδασκάλων. Δια να δώση ψυχήν εις τους ιδίους να επιμελώνται και παράδειγμα και άμιλλαν στους νέους, δια να μην απαυδώσι βλέποντες τους ιδίους των διδασκάλους δυστυχείς και αδικουμένους»



3η πράξη του Ιωσήφ. Ο αγώνας εναντίον των Τούρκων συνεχιζόταν και ο Ιωσήφ πρωτοστάτησε στην εξεύρεση τροφών, πολεμοφοδίων και άλλων αναγκαίων τόσο για τους αγωνιστές όσο και για τις οικογένειές τους, τις χήρες και τα ορφανά. Ο Ιωσήφ ως μινίστρος της θρησκείας δεν διστάζει πρωτίστως να προτείνει και την διάθεση των χρημάτων των Μονών για τον ιερόν αγώνα του Γένους.  Διακήρυξεν την χορηγίαν των αργυρών και χρυσών σκευών των Μονών και  Εκκλησιών υπέρ του αγώνος, όντως δε οκτακοσίας οκάδες τοιούτων συνελέγησαν».



4η πράξη του Ιωσήφ. Ο Ιωσήφ υπηρετεί με  ευσυνειδησία και το   μινιστέριον του Δικαίου για τρία έτη έως και το 1825. Από κανένα Υπουργείο δεν έλαβεν εις αντιμισθίαν ουδέ λεπτόν, πληρώνων τους μισθούς των υπαλλήλων του από την πτωχήν περιουσίαν εμού του αυταδέλφου του,γράφει ο αδελφός του.



5η πράξη του Ιωσήφ. Ο Ιωσήφ, ως διδάσκαλος ο ίδιος, εφρόντισε για την πληρωμή των διδασκάλων θεωρώντας ότι είναι πολύ σημαντική η ανέγερση σχολείων και η φροντίδα των διδασκάλων, τονίζοντας ότι οι διδάσκαλοι δεν πρέπει να αδικούνται.


6η πράξη του Ιωσήφ. Το 1825 Πρόσφυγας στο Κρανίδι δεν έχει μήτε τον καθημερινό άρτο, ζει από την ελεημοσύνη των πιστών, γράφει με παρρησία στον Καποδίστρια. «Συνεφυλακώθην μετά των Αρχιερέων και προεστώτων εν Τριπολιτζά. Ηλευθερώθην ημίθνητος… επεφορτίσθην το Υπουργείον της θρησκείας. Εδούλευσα τρία έτη μετά πάσης ειλικρινείας και πίστεως.

πηγή